W ciągu minionych 12 miesięcy niewypłacalność ogłosiło aż 5 576 polskich przedsiębiorstw. Eksperci z firmy Coface, która co kwartał przygotowuje raport na temat postępowań insolwencyjnych w naszym kraju, podkreślają, że ta rekordowa jak do tej pory liczba jest o 19% wyższa niż w 2023 roku. W jaki sposób prognozowana przez ekonomistów niepewność wpłynie na sytuację polskich przedsiębiorców?
Choć obecna liczba niewypłacalności jest wyższa niż w 2023 roku, to okazuje się, że dynamika jej rocznego przyrostu nieznacznie hamuje. W 2024 roku po raz pierwszy od 2019 roku spadła ona poniżej 20%. Jak wskazują ekonomiści, jest to zasługa wzrostu gospodarczego Polski. Coface szacuje, że w 2024 roku realny wzrost PKB w naszym kraju sięgnął 2,8% (w 2023 roku było to jedynie 0,1%). Siłą napędową polskiej gospodarki ponownie stała się przede wszystkim konsumpcja gospodarstw domowych.
Trudny czas dla branży budowlanej i transportu
W 2024 roku niemal we wszystkich branżach odnotowano wzrost liczby postępowań insolwencyjnych. Wyjątkiem jest rolnictwo, gdzie spadła ona o 21%. Jest to jednocześnie najniższy wskaźnik od 4 lat w tym sektorze. Największa dynamika widoczna jest w budowlance i transporcie. W branżach tych wzrosty sięgnęły odpowiednio 40% i 38%.
– W 2024 roku zarejestrowano 751 przypadków restrukturyzacji lub upadłości wśród krajowych przewoźników. Niepokojący jest również fakt, że udział firm transportowych w całkowitej puli ogłoszonych niewypłacalności stale wzrasta – w 2023 roku było to 11,6%, a w 2024 już 13,5% – mówi Barbara Kamińska, Dyrektor Działu Oceny Ryzyka Coface. – Sytuacja branży transportowej pozostaje niezwykle trudna. Wciąż obserwujemy wysoką częstotliwość zgłoszeń przeterminowanych płatności w transporcie, a w połowie minionego roku doszło także do otwarcia postępowania sanacyjnego przez PKP CARGO. Ponadto nasz kraj jest liderem w transporcie europejskim i dotkliwie odczuwa spowolnienie gospodarcze m.in. w Niemczech oraz rosnącą konkurencję przewoźników z południa kontynentu oraz Ukrainy – dodaje ekspertka.
Z problemami w 2024 roku borykała się również branża budowlana. W sektorze tym niewypłacalność ogłosiło 895 firm. Choć w 2023 roku produkcja budowlano-montażowa wzrosła o 10,2%, to po 11 miesiącach roku 2024 rynek ten skurczył się o 7,4%. Zmniejszeniu uległy trzy główne działy produkcji: budownictwo kubaturowe, indywidualne oraz inżynieryjne. Alarmujący jest również fakt, że niemal 60% (525 przypadków) zgłoszeń niewypłacalności w 2024 dotyczyło budownictwa specjalistycznego. Są to zwykle działające lokalnie jednoosobowe podmioty, najczęściej instalacyjne, remontowe czy ogólnobudowlane, które mają ograniczone możliwości pozyskania kapitału. Eksperci z Coface wskazują, że kontynuacja działalności wielu z nich nadal stoi pod znakiem zapytania. Problemem są zwłaszcza presja kosztowa i brak dostatecznej liczby zleceń.
Szczegóły dotyczące niewypłacalności polskich firm
Badanie Coface pokazuje, że liczba restrukturyzacji stanowi aż 93% wszystkich ogłoszonych niewypłacalności. Dysproporcja ta wynika przede wszystkim z upowszechnienia się regulacji prawnych wprowadzonych w ostatnich latach. Co ważne, ta forma prawna daje nadzieję na powrót do efektywnej działalności firm, które się na nią zdecydowały.
Regionem, w którym liczba niewypłacalności była w 2024 roku największa, było województwo mazowieckie (972 firmy). Na drugim miejscu niezmiennie plasuje się Śląsk (731), na trzecim zaś Wielkopolska (598).
Najwięcej niewypłacalnych podmiotów było wśród przedsiębiorców (4 014), znacznie wzrosła także liczba spółek z o.o., które w 2024 roku ogłosiły postępowanie insolwencyjne (1 261), oraz spółek komandytowych (120).
Co czeka nas w 2025 roku?
W minionych 12 miesiącach w naszym kraju zaobserwowaliśmy wzrost gospodarczy. Konsumpcja gospodarstw domowych znów stała się siłą napędową polskiej gospodarki, inflacja utrzymywała się na niższym poziomie, nie bez znaczenia były także wzrastające w tempie dwucyfrowym wynagrodzenia oraz niskie bezrobocie. Z drugiej jednak strony przedsiębiorstwa mierzyły się z brakami kadrowymi, rosnącymi kosztami zatrudnienia, wysokimi cenami energii, a także dużą konkurencyjnością.
Przedsiębiorcy rozpoczynają rok 2025 w podobnym otoczeniu gospodarczym. Ekonomiści z Coface prognozują, że wydatki konsumentów nadal będą napędzać wzrost gospodarczy w Polsce. Firmy odczują też pewną ulgę – wynagrodzenia pracowników nie będą już wzrastać w tempie dwucyfrowym. Istotnym zagrożeniem dla naszej gospodarki pozostaje jednak sytuacja na rynkach zagranicznych. Główny partner handlowy Polski, czyli Niemcy, do których trafia 27% naszego eksportu towarowego, nadal doświadcza recesji gospodarczej. Wyzwaniem dla polskich eksporterów są zwłaszcza problemy w niemieckim przemyśle.
Prognoza Coface zakłada, że wzrost gospodarczy w naszym kraju sięgnie w 2025 roku 3,5%, jednak polskie firmy nadal będą mierzyć się z licznymi wyzwaniami. W niektórych przypadkach konieczne będzie sięgniecie po przewidziane w prawie formy niewypłacalności.