W oczekiwaniu na finalizację rozmów i oficjalne przyznanie środków finansowych Polsce, możemy zaobserwować wiele zapowiedzi nowych możliwości pozyskania dotacji przez firmy. Wśród konkursów mamy takie, które pozwalają na kompleksowe finansowanie rozwoju firmy, np. tzw. „ścieżka SMART”, ale też i takie, które dotyczą konkretnych obszarów tematycznych. Głównym trendem w najbliższych latach, jeżeli chodzi o dotacje inwestycyjne, będzie wspieranie innowacji, wdrażania nowych produktów i usług, zielone, ekologiczne inwestycje oraz przejście firm na gospodarkę obiegu zamkniętego.
Konkursy ogólnopolskie
Dla firm z całego kraju został otwarty nabór na projekty kompleksowe, w tzw. „ścieżce SMART”. Patrząc na budżet udostępniony firmom, będzie to jeden z największych konkursów, który, co istotne, jest kierowany zarówno do dużych firm, jak i tych z sektora MŚP. W tym programie można składać wnioski w wielu rundach, indywidulanie i w konsorcjach. Co ważne, w jednym projekcie można opisać działania odpowiadające potrzebom rozwojowym – zarówno w zakresie prowadzenia prac badawczo-rozwojowych, inwestycji w odnawialne źródła energii, jak i budowę hal produkcyjnych, zakup maszyn i oprogramowanie. Dofinansowane są również szkolenia dla pracowników czy wyjazdy na targi i misje gospodarcze w celu promowania produktów firm. Barierą w złożeniu wniosku z pewnością może być obszerna, prawie 500 stronicowa dokumentacja do konkursu, która dopuszcza wiele różnych wydatków i poziomów dofinansowania, zależnych od wielkości firmy, rodzaju kosztu, a w przypadku inwestycji również od jej lokalizacji. Przedsiębiorcy mogą więc z jednej strony pozyskać dofinansowanie na wspieranie wielu obszarów rozwoju firmy, z drugiej jednak muszą zaplanować już teraz złożone, długie i skomplikowane projekty oraz przewidzieć efekty ich realizacji, w tym ponoszone koszty i prognozowane przychody.
Obecnie trwa również nabór do konkursu Kredyt Technologiczny prowadzony przez BGK we współpracy z bankami, w tym z Bankiem Millennium. Jednym z warunków udziału jest przedstawienie promesy kredytowej. Dotacja, tzw. premia technologiczna, jest w tym przypadku wypłacana bezpośrednio do banku i przeznaczona na spłatę kapitału kredytu bankowego.
Firmy oczekują również na zaplanowany już na maj 2023 pierwszy nabór realizowany w podobnej do ww. wymienionej formule – Kredyt Ekologiczny. Jednak, mimo bliskiego terminu ogłoszenia naboru, poza informacją o podstawowym celu projektów, jakim będzie uzyskanie odpowiedniej oszczędności energii, nie są jeszcze znane szczegółowe warunki konkursu. Utrudnia to z pewnością przygotowanie się przedsiębiorstw do planowanej inwestycji.
Konkursy na inwestycje zaplanowano również dla pięciu województw Polski Wschodniej. Wśród nich najciekawszą propozycją jest nabór na automatyzację i robotyzację w mikro, małych i średnich firmach. Przemysł 4.0 obejmuje wszystkie inwestycje w procesy produkcyjne, które pozawalają na automatyczna wymianę informacji w toku produkcji. Wspiera on rozwój systemów opartych o technologie informacyjne, które integrują linie produkcyjne i pozwalają na stałe zbieranie informacji w czasie rzeczywistym, na każdym etapie od momentu złożenia zamówienia przez klienta, do czasu jego wysyłki i obsługi posprzedażowej.
Kolejną bardzo interesującą możliwością jest wsparcie w budowaniu nowych modeli biznesowych, opartych o gospodarkę obiegu zamkniętego (tzw. GOZ). Program będzie umożliwiał najpierw sfinansowanie opracowania nowego modelu biznesowego, a potem jego wdrożenie. Modele gospodarki cyrkularnej są traktowane jako modele przyszłości. Przekształcają one cykl linearny obiegu materiałów w cyklu produkcyjnym w cykl zamknięty, w którym koniec życia produktu jest zarazem początkiem życia nowego produktu lub usługi.
Programy regionalne
Większość województw zapowiedziało już również nabory do regionalnych programów operacyjnych. Są one traktowane jako alternatywa dla konkursów ogólnopolskich, Mogą w nich startować jedynie firmy, planujące inwestycję na obszarze województwa, którego dotyczy dany program. Plany regionów są ambitne, a wśród województw, które są w czołówce pod względem liczby naborów inwestycyjnych dla firm można wymienić: mazowieckie, lubelskie, podlaskie i śląskie.
W województwie mazowieckim udostępniono trzy atrakcyjne dla przedsiębiorców propozycje na działania inwestycyjne. Firmy, dzięki dotacjom z funduszy unijnych, będą mogły wprowadzać nowe produkty, wyroby czy usługi, budować laboratoria czy też sfinansować przejście na gospodarkę obiegu zamkniętego. Dotacje dla województwa śląskiego przewidują wspieranie wdrożenia wyników prac B+R, inwestycje w badania oraz transformację poprzez dywersyfikację lub zasadniczą zmianę (w tym automatyzację) procesu produkcji. Na terenie podlaskiego, największe wsparcie będzie skierowane na działalność badawczo-rozwojową, w tym również dla dużych firm i konsorcjów naukowo-przemysłowych. MŚP będą natomiast mogły inwestować we wdrożenia nowych technologii, produktów bądź usług. Województwo łódzkie stawia na transformację energetyczną, odnawialne źródła energii, gospodarkę cyrkularną oraz wsparcie inwestycji MŚP, zwiększających ich zdolności produkcyjne i wdrożenie rozwiązań w zakresie przemysłu 4.0.
Fundusze europejskie są już na wyciągnięcie ręki. Przeważająca liczba naborów będzie tematycznie związana ze wspieraniem opracowania i wdrażania innowacji oraz ekologicznych i zielonych rozwiązań, które wpływają na redukcję śladu węglowego produkcji. Z czasem będziemy poznawać konkretne założenia konkursów. Firmy muszą pamiętać, że dla planowanych inwestycji, by w ogóle sięgnąć po bezzwrotne dotacje, najczęściej wymagane będzie posiadanie własnych, bądź zleconych prac badawczo – rozwojowych. Duża ilość planowanych konkursów pozwoli jednak dopasować możliwości do rzeczywistych potrzeb firm, powinno się to przełożyć na sukcesy projektów i wzrost konkurencyjności polskich przedsiębiorstw na arenie międzynarodowej.
Kinga Ladachowska, ekspertka Centrum kompetencji funduszy unijnych w Banku Millennium
