Walka z podróbkami i piractwem to problem, który narasta od wielu lat, a skala naruszeń własności intelektualnej takich jak handel podrobionymi towarami i piractwo, nieustannie rośnie. Konsumenci bywają wprowadzani w błąd przez fałszywe produkty (gdy bardzo trudno jest odróżnić podróbkę od oryginału), ale zdarzają się też przypadki świadomego wyboru tańszych zamienników przez klientów.
Okazuje się, że jednym z miejsc, gdzie często można spotkać podróbki są targowiska i hale towarowe. W maju 2024 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie wydał precedensowy wyrok, w którym uznał zarządcę targowiska za odpowiedzialnego za sprzedaż podróbek na jego terenie.
Przełomowy wyrok w sprawie odpowiedzialności zarządców
Sprawa została zainicjowana przez znaną francuską firmę odzieżową z Paryża, która wniosła pozew przeciwko zarządcy jednego z warszawskich targowisk, obok pozwów skierowanych przeciwko handlarzom. Sąd pierwszej instancji początkowo uznał, “że pośrednik nie może ponosić odpowiedzialności za czyny handlarzy, w sytuacji gdy w regulaminie zakazuje naruszania prawa”.
Jednak Sąd Apelacyjny wskazał, że istnieje “odpowiedzialność pośrednika za to, co dzieje się na kontrolowanym przez siebie terenie, jeśli posiada on nawet ogólne, acz wiarygodne informacje, że dochodzi na nim do handlu podróbkami, i nie reaguje”. Sąd Apelacyjny zasądził kwotę odszkodowania na rzecz francuskiej marki, a także zobowiązał zarządcę, by nie zawierał nowych i nie przedłużał obowiązujących już umów z handlarzami, którzy dopuszczali się naruszeń praw ochronnych do znaku towarowego. Ponadto, zarządca do wszystkich zawieranych umów powinien wprowadzić klauzulę zakazującą handlu podróbkami, a także pozwalającą na rozwiązywanie umów w przypadku złamania takiego zakazu.
Podstawa prawna odpowiedzialności zarządców
Podstawą prawną, na której opiera się odpowiedzialność zarządców targowisk za sprzedaż podróbek, jest przede wszystkim ustawa Prawo własności przemysłowej. Ponadto, obowiązująca dyrektywa z 2004 roku w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej, wskazuje, że “podmioty, które mają prawa do znaków towarowych, mogą występować przeciwko pośrednikom, z których usług korzystała taka strona trzecia przy naruszeniu praw własności przemysłowej”.
Działania, jakie powinni podjąć zarządcy
Aby uniknąć odpowiedzialności prawnej, zarządcy targowisk na pewno powinni wdrożyć odpowiednie procedury, które zabezpieczą ich interesy. Przykładowe działania to dostosowanie regulaminów targowiska, tak aby jasno określały zakaz handlu podróbkami oraz wprowadzenie możliwości wypowiadania umów najmu przestrzeni handlowej w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów o ochronie własności intelektualnej.
Przemyślane wdrożenie takich środków pomoże ograniczyć problem podróbek na targowiskach oraz będzie chronić zarówno konsumentów, jak i legalnych przedsiębiorców przed negatywnymi konsekwencjami nielegalnych praktyk handlowych.
Postępowanie z podróbkami
Zgodnie z art. 286 ustawy Prawo własności przemysłowej, sąd rozstrzygający sprawy o naruszeniu prawa może orzec o wycofaniu z obrotu lub zniszczeniu towarów będących podróbką lub nieprawidłowo wprowadzonych na rynek. Może również przyznać uprawnionemu na poczet zasądzonej na jego rzecz sumy pieniężnej. Sąd, podejmując decyzje, bierze pod uwagę naruszenia oraz interesy osób trzecich.
Konsumenci, którzy nabyli podróbki lub towary nielegalnie wprowadzone na rynek, nie mają się czego obawiać. Decyzje sądów o zniszczeniu takich towarów nie dotyczą konsumentów, którzy je nabyli.
Producenci, którzy znajdą podróbki swoich produktów na rynku, powinni zgłosić sprawę odpowiednim władzom, takich jak policja lub Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Zgodnie z art. 305 ust. 1 ustawy Prawo własności przemysłowej, osoba odpowiedzialna za sprzedaż lub za oznaczanie towarów podrobionym znakiem towarowym, w celu wprowadzenia ich do obrotu, podlega karze grzywny, ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności do lat 2.
Autor: Sylwia Werpachowska, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy