Sytuacja zawodowa matek na rynku pracy nie wygląda dobrze. Według danych GUS blisko 50% matek dzieci do lat 3 nie wraca do pracy. Posiadanie dzieci wpływa również na wielkość wynagrodzenia. Matki zarabiają mniej nie tylko od mężczyzn, ale również od innych kobiet, które nie zdecydowały się na macierzyństwo. Z badania przeprowadzonego przez Fundację Rodzic w mieście wynika, że matki chcą pracować – ponad 94% deklaruje chęć powrotu na rynek pracy. Co zatem zatrzymuje je w domu?
„Sytuacja matek na rynku pracy jest najgorsza. Zarabiają nie tylko mniej od mężczyzn, ale nawet po 10 latach od urodzenia dziecka zarabiają średnio 20% mniej od koleżanek, które nie zdecydowały się na macierzyństwo1. Raport „Macierzyństwo a aktywność zawodowa” pokazuje wyraźnie – matki chcą pracować. Jednak rzeczywistość szybko weryfikuje ich ambicje. Obecność mam na rynku pracy jest korzystna dla wszystkich. Pracodawcy zyskają zaangażowanych i lojalnych pracowników, matki bezpieczną przyszłość emerytalną,
a większa aktywność zawodowa kobiet to również duże korzyści dla naszego państwa. PKB Polski może być wyższy o 270 mld złotych w 2025 roku, jeśli więcej kobiet podejmie pracę2” – komentuje Magdalena Mochoń, koordynatorka projektów „work-family balance”
w Fundacji Rodzic w mieście.
Na skróty:
Matki chcą pracować, więc dlaczego tego nie robią?
Autorzy badania podkreślają, że aż 94,4% nieaktywnych zawodowo mam, deklaruje chęć powrotu do pracy. Ponad ⅓ podaje chęć rozwoju jako główny motywator. Praca daje kobietom poczucie niezależności finansowej, jest inwestycją w siebie i swoją przyszłość. Aktywność zawodowa to także pole do rozwoju innych kompetencji niż te wykorzystywane
w trakcie opieki nad dziećmi. Co zatem zatrzymuje młode mamy przed powrotem na rynek pracy?
Respondentki jako główną przyczynę podają brak możliwości łączenia obowiązków służbowych z rodzicielskimi tak, jakby tego chciały (69,4%). Nadgodziny w wielu firmach są na porządku dziennym, pracodawcy wykazują wciąż niską elastyczność, a fragmenty etatów są mało popularnym rozwiązaniem.
„Jeśli mama była aktywna zawodowo przed narodzinami dziecka, doświadczyła dużego tempa pracy i wysokich wymagań pracodawcy, wkomponowanie starego stylu życia
w macierzyństwo wydaje się niemożliwością” – komentuje Karolina Bury, wiceprezeska zarządu Fundacji Rodzic w mieście.
Jednocześnie mamy boją się trudności logistycznych (51,7%) związanymi z ułożenie grafiku dnia rodziców tak, aby zmieścić się w oczekiwaniach pracodawcy, godzinach pracy placówek, zminimalizować czas na przejazdy i możliwie skrócić czas przebywania dziecka poza domem.
Trzecią najczęściej wymienianą obawą mam są częste choroby dziecka i związana z tym ograniczona dyspozycyjność (45,7%). Młode mamy obawiają się również braku zrozumienia ze strony pracodawcy (24%).
Poczucie braku własnych kompetencji lub ich utraty po dłuższej nieobecności na rynku pracy, to obawa wymieniana przez 25% ankietowanych mam. Niskie poczucie własnej wartości wynika w dużej mierze ze społecznego niedoceniania czasu, który kobiety spędzają w domu
z dziećmi.
Kiedy mamy wracają do pracy?
W przypadku mam przybywających na urlopie macierzyńskim ponad połowa (52,8%) planuje wrócić do pracy bezpośrednio po jego zakończeniu. Stosunkowo spory odsetek kobiet planuje przedłużyć swój czas z dzieckiem i przejść na urlop wychowawczy (18,6%).
Prawie 48% mam planuje powrót do pracy po urlopie wychowawczym. Dane potwierdzają powszechnie panujące przekonanie, że kobietom decydującym się na urlop wychowawczy trudno jest wrócić do dotychczasowego pracodawcy. ¼ mam będących na urlopie wychowawczym warunkuje wznowienie aktywności zawodowej znalezieniem nowego miejsca pracy. 36,1% kobiet deklaruje otwarcie chęć poszukiwania nowego zatrudnienia,
a 22,6% planuje wrócić do aktualnego pracodawcy i kontynuować poszukiwania innego miejsca na swojej ścieżce zawodowej.
Dlaczego mamy nie chcą wracać do obecnego pracodawcy?
Tylko 26,9% planuje wrócić do swojego obecnego pracodawcy i nie myśli o jego zmianie. Najczęstszym powodem zamiaru zmiany zatrudnienia jest chęć znalezienia lepszych warunków finansowych (60,6%). Mamy szukają ofert pracy, które pozwolą im lepiej godzić obowiązki służbowe i rodzinne (52,1%) i które skrócą czas przeznaczony na dojazdy (28,1%).
„Pytanie, jaka byłaby skłonność matek do zmiany, gdyby polski rynek pracy i pracodawcy byli bardziej elastyczni i skorzy do organizacji stanowisk pracy w sposób ułatwiający łączenie ról. Dużo mówimy o work-life balance, natomiast dla wielu marzeniem jest odnalezienie work-family balance” – komentuje Karolina Bury.
Rozwiązania, które ułatwią powrót do pracy
Analizując wyzwania, z którymi mierzą się mamy, autorzy badania dostrzegają wielką rolę pracodawców. Za najbardziej wspierające rozwiązanie mamy uznały elastyczne godziny pracy (67,1%) i możliwość pracy z domu (48%).
Drugą ważną rolę w aktywizacji zawodowej mam odgrywają samorządy. Dostępna opieka nad dzieckiem, do której rodzice mają zaufanie (51,8%) oraz jej dofinansowanie (32,8%) to bardzo ważne czynniki, które pomogą w aktywizacji zawodowej matek.
Równie istotny jest także aspekt społeczny. Wsparcie partnera, czyli m.in. dzielenie się obowiązkami związanymi z opieką nad dzieckiem, również ułatwiłby powrót do pracy
i łączenie macierzyństwa z działalnością zawodową. Na ten aspekt zwróciło uwagę 36,5% respondentek.
„Rozwiązania prawne w Polsce, wspierające powrót mam do aktywności zawodowej oraz łączenie ról rodzica i pracownika, są dobre. Jednak ich realizacja wciąż pozostawia wiele do życzenia. Dobrze przemyślane działania pracodawców i budowanie kultury organizacyjnej wspierającej rodziców, praca samorządów nad dostępnością placówek oraz zmiany społeczne mogą sprawić, że pojęcie work-family balance stanie się standardem. Rodzicom będzie się dobrze pracowało, matki nie będą ponosić przykrych konsekwencji w życiu zawodowym z tytułu posiadania dziecka, a pracodawcy zyskają lojalnych i kompetentnych pracowników” – podsumowuje Karolina Bury, wiceprezeska Fundacji Rodzic w mieście.
Link do raportu: https://pracujeiwychowuje.pl/raport/
***
1Badanie autorstwa Henrik Kleven, Camille Landais, Jakob Egholt Søgaard, styczeń 2018, Children and Gender Inequality: Evidence from Denmark
2McKinsey & Company, Potęga równości Jak i dlaczego warto wspierać kobiety w karierze zawodowej?, 2017
