W odpowiedzi na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący problemów związanych z postępowaniem upadłościowym Getin Noble Bank S.A., Ministerstwo Sprawiedliwości poinformowało o działaniach podejmowanych w celu usprawnienia Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ) oraz ochrony praw konsumentów. Postępowanie upadłościowe Getin Noble Bank, największe prowadzone obecnie w systemie KRZ, obejmuje ponad 35 tysięcy uczestników.
Zmiany w systemie KRZ
Do 14 stycznia 2025 r. KRZ nie posiadał dedykowanych funkcji obsługi zgłoszeń wierzytelności w 10 kategoriach wymaganych przy postępowaniach upadłościowych banków i SKOK-ów. W wersji 1.14 systemu wprowadzono odpowiednie modyfikacje, które umożliwiły obsługę tych zgłoszeń. Wiceminister sprawiedliwości Arkadiusz Myrcha podkreślił, że pomimo wcześniejszych braków w systemie, proces upadłościowy Getin Noble Bank był prowadzony zgodnie z obowiązującymi przepisami. W tym celu opublikowano szczegółową instrukcję zgłaszania wierzytelności na Portalu Publicznym KRZ, aby ułatwić uczestnikom postępowania procedurę składania dokumentów.
Ministerstwo współpracuje na bieżąco z syndykiem masy upadłościowej Getin Noble Bank, analizując potrzeby prowadzących postępowanie zarówno po stronie sądu, jak i syndyka. W maju 2024 roku wprowadzono także modyfikację KRZ w zakresie ochrony danych osobowych, ograniczając dostęp do akt postępowania dla osób, które nie przeszły odpowiedniej weryfikacji.
Uchwała Sądu Najwyższego – ochrona praw konsumentów
Istotnym przełomem dla konsumentów była uchwała Sądu Najwyższego z 19 września 2024 r. (sygn. akt III CZP 5/24). Orzeczenie jednoznacznie wskazało, że roszczenia kredytobiorców o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego z umowy kredytu nie są wierzytelnościami, które muszą być zgłoszone do masy upadłości. Dzięki temu konsumenci mogą dochodzić swoich praw w trybie sądowym po wyznaczeniu syndyka, co znacząco ułatwia ochronę ich interesów.
Ministerstwo Sprawiedliwości zgodziło się z opinią Rzecznika Praw Obywatelskich, że orzeczenie to otwiera kredytobiorcom drogę do skutecznej ochrony ich praw. Prawomocne orzeczenia sądowe pozwolą konsumentom na dochodzenie roszczeń przeciwko upadłym instytucjom finansowym bez konieczności zgłaszania ich w systemie KRZ.
Zawieranie ugód z kredytobiorcami
Kolejnym krokiem wspierającym kredytobiorców było umożliwienie zawierania ugód indywidualnych z klientami, którzy zaciągnęli kredyty denominowane lub indeksowane do franka szwajcarskiego. Decyzją sędziego-komisarza z 20 grudnia 2024 roku syndyk uzyskał zgodę na prowadzenie negocjacji ugodowych w sprawach spornych. To rozwiązanie skierowane jest do konsumentów, którzy mogą skorzystać z propozycji ugód, pozwalających na polubowne rozwiązanie sporu z masą upadłościową banku.
Wniosek do Trybunału Konstytucyjnego
W kontekście kolejności zaspokajania wierzycieli w postępowaniach upadłościowych istotnym wydarzeniem było skierowanie wniosku przez sędziego-komisarza do Trybunału Konstytucyjnego w celu zbadania zgodności art. 440 ust. 3 Prawa upadłościowego z Konstytucją RP. Jeśli Trybunał uzna przepis za niezgodny z ustawą zasadniczą, kredytobiorcy będą mieli szansę na równorzędne zaspokajanie swoich roszczeń w stosunku do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, co może znacząco wpłynąć na ich sytuację.
Ochrona danych osobowych w KRZ
W zakresie ochrony danych osobowych Ministerstwo Sprawiedliwości wdrożyło zmiany mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa informacji uczestników postępowania. Nowe zasady ograniczają dostęp do akt postępowania, w tym danych innych wierzycieli, dla użytkowników, którzy nie przeszli weryfikacji. Tylko osoby zweryfikowane przez sąd lub doradcę restrukturyzacyjnego mają pełny dostęp do danych. Tym samym system KRZ został dostosowany do wymogów ochrony danych osobowych, zapewniając większe bezpieczeństwo dla uczestników postępowań.