W obliczu rosnącej świadomości ekologicznej i społecznej nowoczesne technologie mogą znacząco przyczynić się do wdrożenia nowych standardów zrównoważonego rozwoju w sektorze budowlanym. Jednak, jak wynika z dodatku technologicznego do raportu Colliers „ESG na placu budowy”, mimo dostępności innowacyjnych narzędzi droga do pełnej adaptacji i wykorzystania ich potencjału przez branżę budowlaną jest jeszcze długa i pełna wyzwań.
Na skróty:
Optymalizacja z wykorzystaniem zintegrowanych systemów
Istniejące rozwiązania już teraz umożliwiają firmom budowlanym znaczącą redukcję ilości odpadów, ograniczanie śladu węglowego budów czy optymalizację zużycia materiałów. Pozwalają także na zbieranie i zarządzanie danymi środowiskowymi na placach budowy. Kluczowe dla współczesnego budownictwa procesy digitalizacji i analizy danych implementowane są w ramach cyfrowych platform wspólnego środowiska pracy – Common Data Environment (CDE). Zapewniają one inżynierom narzędzia do zarządzania procesem budowy, a kierownikom projektu – do koordynacji inwestycji.
Jak wynika z danych Colliers przedstawionych w dodatku „Technologia a ESG na placu budowy”, firmy budowlane doceniają CDE przede wszystkim za możliwość sprawnego podejmowania decyzji, bezpieczeństwo przechowywania danych, elektroniczny obieg dokumentów, jasną komunikację oraz oszczędność czasu na pracę administracyjną. Mimo tych zalet zaledwie 32,4% firm budowlanych do tej pory wdrożyło platformę CDE lub podobny system elektronicznego zarządzania informacją na budowie. 33,8% firm nadal nie używa takich narzędzi, a 23,9% jest w trakcie ich wdrażania.
Szerokie zastosowanie VR i AR
Innymi rozwiązaniami, które powoli wkraczają na place budowy, jest wirtualna i rozszerzona rzeczywistość (VR i AR). Wykorzystanie kamer działających w polu widzenia 360° pozwala na dokładne śledzenie postępów budowy i identyfikację potencjalnych przyczyn problemów w przyszłości. Mimo to dane wskazują, że jedynie 35,2% firm budowlanych korzysta z tych technologii na budowie, podczas gdy 53,5% wciąż nie wykorzystuje ani VR, ani AR. Natomiast jak wynika z raportu, mają one również potencjał jako narzędzia szkoleniowe i prewencyjne. Mogą być wykorzystywane do symulacji niebezpiecznych robót w procesie szkoleń nowych pracowników, przygotowania ich do obsługi ciężkich maszyn czy w celu szkoleń z zakresu ewakuacji i bezpieczeństwa.
– Rozszerzona rzeczywistość (AR) rewolucjonizuje też sposób wizualizacji i realizacji projektów – tłumaczy Edyta Chromiec, Associate Director, ESG Strategic Advisory w Colliers. – Integrując technologię AR z modelami BIM (Building Information Modeling), firmy mogą nałożyć cyfrowy obraz konstrukcji bezpośrednio na rzeczywiste otoczenie budowy, co umożliwia nie tylko bardziej efektywną koordynację prac, ale również ograniczenie potencjalnych błędów wykonawczych. Dzięki AR realizacja projektu staje się bardziej interaktywna i precyzyjna, co ma kluczowe znaczenie zwłaszcza przy skomplikowanych elementach konstrukcji i instalacji, gdzie ryzyko kolizji jest największe – dodaje Edyta Chromiec.
Wykorzystanie AR ma również wymiar proekologiczny – umożliwia ograniczenie wpływu budownictwa na środowisko poprzez minimalizację odpadów i optymalizację zużycia surowców.
Przewidywanie i unikanie zagrożeń dzięki BIM
Coraz śmielej w branży budowlanej zaznacza swoją obecność Building Information Modeling (BIM). Staje się nie tylko narzędziem do efektywnego zarządzania projektami, ale także gwarantem bezpieczeństwa ludzi pracujących na placu budowy. Jednak pomimo rosnącego zainteresowania i oczywistych korzyści płynących z wykorzystania tego rozwiązania, ponad połowa respondentów (53,4%) przeprowadzonego przez Colliers badania wskazuje, że projektowanie w ich firmie nie odbywa się w technologii BIM. Jak na razie BIM częściej stosowane jest w sektorze biurowym i przy budowie kompleksów wielofunkcyjnych, gdzie odpowiednio 63,6% i 57,1% respondentów zadeklarowało, że większość inwestycji realizuje z wykorzystaniem tej technologii. W sektorze mieszkaniowym natomiast tylko 10% przedstawicieli firm z tego segmentu twierdzi, że ich firma buduje wg projektu wykonanego w technologii BIM.
Zmiana oblicza nadzoru budowy
Rozwój technologii pozwala także na wykorzystanie modeli 4D i 5D, umożliwiających zintegrowane podejście do planowania i monitorowania postępu prac, a także do kontroli budżetu. Dzięki nim można w czasie rzeczywistym symulować różne scenariusze budowlane, uwzględniając wiele zmiennych, takich jak dostępność zasobów ludzkich, sprzętu oraz logistyki, a także czynniki środowiskowe. Oznacza to nie tylko optymalizację procesów budowlanych, ale może też przyczynić się do znaczących oszczędności czasu, środków oraz zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych.
W drodze do większej kontroli emisji
Innowacje dosięgnęły już także ciężkiego sprzętu. Telematyka budowlana otwiera nowe możliwości w zakresie zarządzania flotą maszyn, monitorowania ich efektywności i – co kluczowe – kontroli emisji. To technologia, która agreguje dane dotyczące lokalizacji, prędkości, diagnostyki silnika, spalania, wydzielonych emisji, a także kodów usterek i godzin pracy silnika. Informacje te są przesyłane za pośrednictwem GPS i mogą być wykorzystywane do analizy wydajności i działania sprzętu budowlanego. Wykonawcy przewidują, że wykorzystanie systemów telematycznych może zrewolucjonizować transport wewnętrzny i funkcjonowanie ciężkiego sprzętu na budowie. Mimo tych perspektyw statystyki pokazują, że większość firm budowlanych jeszcze nie wdrożyła tych systemów – 67,3% respondentów z sektora budowlanego informuje, że nie spotkało się z wykorzystaniem systemów telematycznych w zarządzaniu flotą maszyn budowlanych. Tylko 32,7% badanych potwierdza ich użycie, co sugeruje znaczną przestrzeń do popularyzacji i adaptacji tych rozwiązań.
– Polski sektor wykonawczo-budowlany jest na dobrej drodze do osiągnięcia nowej jakości w zarządzaniu projektami budowlanymi. Wykorzystanie nowych technologii i strategii, które skupiają się na efektywności, bezpieczeństwie oraz aspektach środowiskowych, pokazuje zaangażowanie branży w budowanie przyszłości, która jest nie tylko bardziej wydajna, ale także bardziej zrównoważona – podsumowuje Edyta Chromiec z Colliers. – Wdrażanie innowacji takich jak BIM, wirtualna i rozszerzona rzeczywistość czy telematyka, choć wiąże się z wyzwaniami, przynosi równocześnie wiele korzyści. Przedsiębiorstwa, które najskuteczniej i najszybciej wdrożą innowacje i zrównoważone praktyki, staną się niekwestionowanymi liderami w przekształcaniu polskiego krajobrazu branży budowlanej – dodaje Edyta Chromiec.
