Finansowanie inwestycji z wykorzystaniem funduszy unijnych wiąże się z koniecznością spełnienia szeregu kryteriów. Część z nich jest ściśle związana z kondycją finansową przedsiębiorstwa – dofinansowanie nie może być udzielone „przedsiębiorstwu znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej”. Jednak poważne problemy mogą pojawić się także w trakcie już zatwierdzonego wsparcia finansowego z Unii.
Różne konsekwencje „trudnej sytuacji” firmy
Trudna sytuacja firmy może być istotną przeszkodą, a nawet uniemożliwia uzyskanie dofinansowania. Konsekwencje kłopotów firmy składającej wniosek mogą być w różnym stopniu dotkliwe, w zależności od tego, kiedy zostały wykryte. Istnienie „trudnej sytuacji” ustala się na podstawie aktualnego sprawozdania finansowego – na etapie składania wniosku o dofinansowanie oraz na etapie podpisywania umowy o dofinansowanie. I to właśnie wtedy może dojść do odrzucenia wniosku o dofinansowanie lub niepodpisania umowy.
– Poważne konsekwencje grożą nawet wtedy, gdy mimo spełnienia kryterium „trudnej sytuacji”, dofinansowanie zostało przyznane przez niedopatrzenie instytucji oceniających wniosek. Wykrycie nieprawidłowości, nawet po zakończeniu realizacji projektu, skutkować będzie koniecznością zwrotu całości dofinansowania wraz z odsetkami naliczanymi, jak od zaległości podatkowych. – tłumaczy Aneta Pałdyna z firmy doradczej Lege Advisors.
Przygotowując się do złożenia wniosku o dofinansowanie warto zadbać o odpowiednią strukturę finansowania firmy. Możliwe są również inne rozwiązania, przy czym są one uzależnione od zasobów spółki, jej udziałowców oraz zapisów umowy spółki. Co istotne, warto wprowadzić odpowiednie rozwiązania przed zamknięciem roku obrotowego. Chodzi o przyjętą przez instytucję oceniającą wniosek praktykę badania trudnej sytuacji przedsiębiorstwa na zamkniętych sprawozdaniach finansowych.
Upadłość firmy. A co z dofinansowaniem?
– Często przedmiotem naszych wycen są przedsiębiorstwa, które otrzymały dofinansowanie unijne. Pojawia się wówczas pytanie o potencjalne skutki złożenia wniosku o upadłość. W szczególności w kontekście ryzyka zwrotu dofinansowania. W przypadku ogłoszenia upadłości dużo zależy od tego, czy nie wynika to z tzw. „oszukańczego bankructwa”. – wyjaśnia Norbert Banaszek z firmy doradczej Lege Advisors.
W takiej sytuacji weryfikowane jest, czy upadłość to konsekwencja okoliczności obiektywnych, wynikających z warunków rynkowych, czy może miała charakter zaplanowany i kontrolowany przez samego beneficjenta. Przepisy prawa unijnego odnoszą się wprawdzie do ogłoszenia upadłości po zakończeniu projektu, ale zasadę tę należy rozciągnąć również na okres jego realizacji. Oczywiście, o ile upadłość nie nosi znamion defraudacji.
W sytuacji, gdy spełnione zostały przesłanki do złożenia wniosku o upadłość, a jednocześnie środki wydatkowane były zgodnie z umową, można wybronić się brakiem nieprawidłowości u beneficjenta. Pamiętajmy, że złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości realizuje ustawowy obowiązek i chroni firmę przed odpowiedzialnością prawną.
Można i warto bronić się przed zwrotem dofinansowania
– W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w wydatkowaniu dofinansowania przez przedsiębiorstwo, instytucja udzielająca wsparcia może przejąć wypłacone środki. Instytucja wiedząc o wszczęciu postępowania upadłościowego względem beneficjenta może potraktować to rutynowo jako podstawę do rozwiązania umowy i zażądać zwrotu pieniędzy. Jednak złożenie wniosku i wszczęcie postępowania wcale nie musi wiązać się automatycznie z koniecznością zwrotu udzielonego dofinansowania. – tłumaczy Aneta Pałdyna z firmy doradczej Lege Advisors.
Według ekspertki, w tym celu konieczne jest jednak wykazanie, że złożenie wniosku upadłościowego nie poprzedzały nieprawidłowości w wydatkowaniu środków, a sama upadłość nie ma znamion oszukańczego bankructwa.