Prowadząc działalność gospodarczą przedsiębiorca powinien samodzielnie sklasyfikować oferowane towary, usługi czy środki trwałe. Wiele przepisów podatkowych uzależnia odpowiednie opodatkowanie i raportowanie transakcji do urzędu od prawidłowego ich zaklasyfikowania do określonego kodu PKWiU. Przykładowo towary i usługi objęte obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności zostały w załączniku nr 15 ustawy o VAT sklasyfikowane po kodach PKWiU. Z uwagi na powyższe podatnicy zwracali się do urzędów skarbowych z pytaniami w ramach postępowań interpretacyjnych, dotyczącymi prawidłowości opodatkowania realizowanych transakcji, co w niektórych przypadkach sprowadzało się do prób potwierdzenia kodu PKWiU w toku takiego postępowania. Z podatkowego punktu widzenia powstała więc wątpliwość, czy klasyfikacja PKWiU dokonana przez wnioskodawcę we wniosku o indywidualną interpretację powinna być zaliczana do opisu stanu faktycznego, czy raczej stanowi element interpretacji prawa i organ powinien ją przeanalizować, a następnie odnieść się do niej w toku interpretacyjnym.
Interpretacje podatkowe
Organy podatkowe zasadniczo odmawiają podatnikom rozstrzygnięcia w zakresie prawidłowości klasyfikacji w świetle PKWiU (przykładowo interpretacja z 10 kwietnia 2017 r., nr 0461-ITPP3.4512.59.2017.2.MD czy interpretacja z 17 marca 2017 r., nr 0461-ITPP3.4512.26.2017.2.MD). Brak rozstrzygnięcia w zakresie prawidłowości klasyfikacji PKWiU wynika z kilku czynników. Jednym z nich jest ograniczone zaangażowanie organów podatkowych w weryfikację stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę. Oznacza to, że w toku postępowania interpretacyjnego organ nie zmierza do analizy świadczonych usług czy dostarczanych towarów, a odpowiedzialność w tym zakresie pozostawia w rękach wnioskodawcy. Organ dokonuje wykładni jedynie w oparciu o przepisy prawa, bazując na komplecie danych przedstawionych przez wnioskodawcę.
Kolejnym ograniczeniem jest prostota prowadzonego postępowania interpretacyjnego. W jego toku organ nie zawsze dysponuje odpowiednią wiedzą w zakresie klasyfikacji statystycznych, aby na podstawie jedynie opisu technicznego przedstawionego przez wnioskodawcę dokonać klasyfikacji statystycznej. Dla porównania można odnieść się chociażby do postępowania w zakresie wiążącej informacji akcyzowej, gdzie organy podatkowe wymagają nie tylko kompleksowego przedstawienia produktu, ale także fotografii, schematów, dokumentacji technicznej, a nawet same przeprowadzają badania. Taki zakres danych mógłby wykraczać poza ramy postępowania interpretacyjnego.
Element oceny prawnej
Do ciekawej konkluzji doszedł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 10 września 2015 r., sygn. akt I SA/Kr 1206/15. WSA wskazał, że jeżeli opodatkowanie zależy od odpowiedniego sklasyfikowania na potrzeby podatkowe świadczonych usług sprzedawanych towarów, to organ interpretacyjny nie może uchylić się od oceny stanowiska wnioskodawcy w tym zakresie. Pomimo tego, że co do zasady wszelkie klasyfikacje statystyczne są zbiorami różnych danych, to od momentu, gdy ustawodawca zdecydował się włączyć je do ustaw podatkowych, stanowią one także element prawa podatkowego i powinny być oceniane przez organy podatkowe. WSA wskazał ponadto, że w przypadku uznania klasyfikacji PKWiU za element stanu faktycznego, sens interpretacji mógłby zostać zatracony, gdyż organ nie byłby w stanie w niektórych przypadkach w prawidłowy sposób określić zasad opodatkowania (np. stawki podatku). Stanowisko WSA zostało w pełni poparte wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 listopada 2017 r., sygn. I FSK 179/16.
Ingerencja w stan faktyczny
Jeszcze dalej w zakresie konieczności określenia PKWiU poszedł WSA w Gliwicach, który w wyroku z dnia 6 sierpnia 2019 r., sygn. I SA/Gl 314/19, wskazał wręcz, że żądanie przez organ podatkowy w toku postępowania interpretacyjnego określenia kodu PKWiU stanowiło niedopuszczalną ingerencję w stan faktyczny przedstawiony we wniosku. WSA wskazał, że zasadniczo czynnikiem decydującym przy kwalifikacji podatkowej powinna być nie nazwa nadana przez strony, lecz rzeczywisty charakter czynności. Określenie kodu PKWiU winno mieć jedynie charakter pomocniczy.
Uchwała NSA
Liczne spory doprowadziły do skierowania przez Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców do NSA wniosku o podjęcie uchwały i jednoznaczne określenie, czy klasyfikacja statystyczna wskazywana we wniosku o interpretację jest elementem stanu faktycznego i organ jest nią związany, czy może jest elementem normy prawnej i podlega weryfikacji w zakresie prawidłowości. Niestety NSA odmówił podjęcia uchwały (postanowienie z dnia 20 stycznia 2020 r., sygn. I FPS 3/19). Uchwała w powyższym zakresie jednoznacznie przesądziłaby spory podatników z fiskusem w kwestii wydanych już interpretacji.
Na zakończenie warto dodać, że ustawodawca dostrzegł problem i wprowadził od 1 listopada 2019 r. tzw. Wiążącą Informację Stawkową, która zasadniczo powinna rozwiązać przynajmniej część problemów związanych z klasyfikacją statystyczną usług i towarów w podatkach oraz użyciem odpowiedniej stawki podatku.
Autor: radca prawny Robert Nogacki, Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.