Zgodnie z propozycją rządu, notariusze mieli m.in. dokonywać wpisów własności mieszkania. Zmian jednak na razie nie będzie. Wyjaśniamy, czy to duża strata.
W minionym roku, krajowe media dość często informowały o sytuacji osób, które były zmuszone do długiego oczekiwania na wpis hipoteki w księdze wieczystej. Trudno się dziwić, bo w niektórych miastach (np. Warszawie) średni czas oczekiwania na wpis i jednocześnie ustanowienie hipoteki wynosił więcej niż pół roku. Przez ten czas, kredytobiorca ponosił koszty związane z tzw. ubezpieczeniem pomostowym kredytu mieszkaniowego. Obecnie sytuacja już się normuje z powodu mniejszej liczby transakcji nieruchomościowych. Niemniej jednak, warto wspomnieć, że od 17 września 2022 roku obowiązują przepisy, zgodnie z którymi banki przy nowych kredytach hipotecznych będą musiały zwracać koszt ubezpieczenia pomostowego. Szykowały się też kolejne zmiany istotne dla nabywców mieszkań. Chodzi o to, że notariusze mieli zyskać prawo dokonywania niektórych wpisów w księgach wieczystych. Warto dowiedzieć się, czy odrzucenie tego pomysłu przez Sejm to duża strata dla nabywców mieszkań.
Nasz artykuł w dużym skrócie:
- Planowana nowelizacja prawa o notariacie zakładała, że notariusze będą mogli dokonywać nie tylko wpisów hipoteki. Rejenci mieli zyskać również prawo do zakładania nowych ksiąg wieczystych poprzez wyodrębnienie nieruchomości lokalowej.
- Przyjęte przez rząd rozwiązania miały stanowić odpowiedź na przeciążenie sądów wieczystoksięgowych. Rodzi się jednak pytanie, czy lepszym wariantem nie byłyby działania zwiększające efektywność wspomnianych sądów.
- Sejm odrzucił w całości nowelizację ustawy prawo o notariacie (patrz Głosowanie nr 25 na 67. posiedzeniu Sejmu), co na razie wyklucza zmiany dotyczące wpisów w księgach wieczystych.
Poniżej prezentujemy znacznie więcej informacji na temat zmian prawnych, które rząd chciał wprowadzić w kontekście obsługi transakcji nieruchomościowych przez notariuszy.
Na skróty:
Nowości dotyczące kontroli nad notariatem pogrzebały projekt
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw trafił do Sejmu 11 października 2022 roku. Wspomniany projekt ostatecznie został odrzucony 1 grudnia 2022 roku – po trzecim czytaniu. Dość nieoczekiwane fiasko projektu firmowanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości nie miało dużego związku z planami przyznania notariuszom możliwości dokonywania niektórych wpisów w księgach wieczystych. Znacznie większe kontrowersje wzbudzały propozycje wprowadzenia dość restrykcyjnej kontroli nad notariatem. „Chodziło między innymi o możliwość zawieszenia notariusza na mocy postanowienia Ministra Sprawiedliwości” – komentuje Magdalena Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl.
Notariusze mieli zakładać księgi wieczyste dla nowych mieszkań
Z punktu widzenia nabywców i sprzedawców mieszkań, kluczowe znaczenie miały propozycje rządu związane z opcją dokonywania wpisów w księgach wieczystych przez notariusza. To oznaczałoby wręcz rewolucyjną zmianę, bo obecnie rejent ma jedynie możliwość składania wniosku o odpowiedni wpis. Projekt nowelizacji prawa o notariacie zakładał, że notariusze będą mogli wykonywać wpisy w księdze wieczystej dotyczące ustanowienia odrębnej własności lokalu i jednoczesnego obciążenia nowych lokali ograniczonymi prawami rzeczowymi (głównie hipoteką) oraz innymi roszczeniami i prawami. „Zadaniem notariusza miało być także powiadomienie o wpisie osób, na których prawa wpłynęła taka zmiana w księgach wieczystych” – mówi Magdalena Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl.
Nowe przepisy nic nie zmieniłyby np. dla nabywców domów …
Ustawodawca nie wykluczał, że w miarę upływu czasu oraz testowania nowych przepisów, notariusze zyskają możliwość dokonywania również innych wpisów do KW. To informacja ważna w kontekście transakcji dotyczących gruntów zabudowanych (np. domami), a także niezabudowanych. W razie wejścia w życie planowanych przepisów, nabywcy domów (również nowych) i działek nie mogliby liczyć na przyspieszenie wpisu własności i ewentualnie hipoteki. „Poza tym brzmienie projektu ustawy przesłanego do Sejmu sugerowało, że notariusze nie dokonają wpisów związanych z przeniesieniem własności używanego mieszkania” – dodaje Magdalena Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl.
Na zmiany techniczne i tak trzeba by było czekać bardzo długo
Liczba uwag do projektu zmian prawa o notariacie przekazanych przez środowisko notariuszy oraz referendarzy sądowych wskazuje, że proponowane rozwiązania dotyczące wpisów wzbudzały pewne kontrowersje wśród praktyków. W toku konsultacji, notariusze reprezentowani przez Krajową Radę Notarialną zwrócili uwagę, że na odpowiednie modyfikacje systemu informatycznego trzeba byłoby poczekać nawet 2 lata – 4 lata. Właśnie dlatego wpływ projektowanych zmian na obrót nieruchomościami w najbliższym czasie byłby zerowy. Jeżeli chodzi o 2023 rok, to największy wpływ na tempo dokonywania wpisów w księgach wieczystych prawdopodobnie będzie miała sytuacja związana z liczbą i obsadą etatów referendarzy sądowych. „Nie można jednak wykluczyć, że Ministerstwo Sprawiedliwości będzie próbowało jeszcze raz przeforsować projekt nowelizacji ustawy prawo o notariacie (tym razem jako projekt poselski)” – podsumowuje Magdalena Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl.
Źródło: Magdalena Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl
