Już w 2002 roku w Białej Księdze „Europejska polityka transportowa do roku 2010: czas na decyzję” Komisja Europejska wskazała potrzebę zaostrzenia kontroli i sankcji, zwłaszcza w zakresie przepisów socjalnych dotyczących działalności w transporcie drogowym. Zdaniem Komisji, dla bezpieczeństwa na drogach oraz lepszych warunków zatrudnienia, organizacja czasu pracy kierowców zawodowych ma istotne znaczenie dla tworzenia wspólnego rynku usług w zakresie transportu lądowego.
W 2006 roku Komisja Europejska opublikowała Dyrektywę 2006/22/WE, która wprowadziła klasyfikację naruszeń przepisów w kontekście tachografów, czasu prowadzenia pojazdów i czasu odpoczynku kierowców zawodowych. Celem tej dyrektywy było wprowadzenie przejrzystych, wspólnych zasad w zakresie minimalnych warunków kontroli należytego i jednolitego stosowania rozporządzeń w sprawie harmonizacji przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego.
– Od 2006 roku minęło już 18 lat, a aktualna sytuacja na europejskich drogach znacząco uległa zmianie. Dlatego z dniem 14 marca 2024 roku Komisja Europejska wydała kolejną dyrektywę, która wprowadza nowe przepisy w odniesieniu do naruszeń prowadzących do ryzyka poważnych obrażeń ciała lub ofiar śmiertelnych bądź zakłócenia konkurencji na rynku transportu drogowego. Zmianie uległ załącznik III do dyrektywy 2006/22/WE, który teraz uwzględnia nowe rodzaje naruszeń. Zawiera on tabelę klasyfikującą naruszenia, składającą się z czteropoziomowej skali poziomu przewinienia – tłumaczy Mateusz Pernak, prawnik w TC Kancelarii Prawnej.
Nowe naruszenia wprowadzone do katalogu
Najważniejsze zmiany wprowadzono w kategorii dotyczącej okresu odpoczynku. Mowa tu o naruszeniach:
- braku rekompensującego okresu odpoczynku za dwa kolejne skrócone tygodniowe okresy odpoczynku – co sklasyfikowano jako bardzo poważne naruszenie (poziom 3/4),
- regularnego tygodniowego okresu odpoczynku lub dowolnego tygodniowego okresu odpoczynku trwającego ponad 45 godzin wykorzystywanego w pojeździe – co sklasyfikowano jako bardzo poważne naruszenie (poziom 3/4),
- braku pokrywania kosztów zakwaterowania poza pojazdem przez pracodawcę – co sklasyfikowano jako poważne naruszenie (poziom 2/4).
Ponadto, dodano nowe naruszenie dotyczące organizacji pracy.
– Dotyczy ono braku organizacji pracy kierowców w taki sposób, aby umożliwić im powrót do centrum operacyjnego pracodawcy lub powrót do miejsca zamieszkania. Przewinienie to zostało sklasyfikowane przez Komisję Europejską jako bardzo poważne naruszenie (poziom 3/4) – mówi Mateusz Pernak, prawnik w TC Kancelarii Prawnej.
Ostatnią grupą, gdzie wprowadzono nowe naruszenia, jest ta dotycząca przedstawiania informacji w trakcie kontroli. Nowo dodane normy mają brzmienie:
- nieprawidłowe stosowanie lub niestosowanie oznaczenia promu/pociągu – sklasyfikowane jak poważne naruszenie (poziom 1/3 – skala w kontekście naruszeń dotyczących tachografów jest trój poziomowa zamiast cztero),
- wymagane informacje nie zostały naniesione na wykresówkę – sklasyfikowano jako bardzo poważne naruszenie (poziom 2/3),
- zapisy nie zawierają symboli państw, których granice przekroczył kierowca w ciągu dziennego okresu pracy – sklasyfikowano jako poważne naruszenie (poziom 1/3),
- zapisy nie zawierają symboli państw, w których rozpoczął się i zakończył dzienny okres pracy kierowcy – sklasyfikowane jako poważne naruszenie (poziom 1/3).
Konsekwencje naruszeń
Co grozi za dokonanie naruszenia? Możemy liczyć się bezpośrednio z karami finansowymi, których wysokość zależna jest od danego kraju i przewinienia. Jednakże w wyniku rozporządzenia z 2006 roku, państwa członkowskie wprowadziły system oceny ryzyka przedsiębiorstw. Jest on oparty na względnej liczbie i wadze naruszeń popełnionych w poszczególnych firmach. Stworzono również wspólny wzór służący do obliczania stopnia ryzyka. Uwzględnia się w nim liczbę, wagę i częstotliwość występowania naruszeń oraz wyniki kontroli danej firmy.
– Główny Inspektorat Transportu Drogowego ma za zadanie kontrolować polskich przedsiębiorców w kontekście dokonywanych naruszeń poprzez ocenianie ryzyka przedsiębiorstwa. Im wyższa jest ta ocena, tym większe staje się prawdopodobieństwo wystąpienia nadzoru. Pamiętajmy, że liczne kontrole mogą prowadzić do utraty dobrej reputacji przewoźnika, która konieczna jest do utrzymania zezwolenia na wykonywanie zawodu. Jak widać, konsekwencję mogą być więc poważne – mówi Mateusz Pernak, prawnik w TC Kancelarii Prawnej.
Nowe naruszenia nie zostały jeszcze zaimplementowane do prawa krajowego członków Unii Europejskiej. Na wprowadzenie ich w życie państwa członkowskie mają czas najpóźniej do 14 lutego 2025 roku. Jednak już dzisiaj warto dostosować procedury we własnym zakresie. Upewnimy się tym sposobem, że żadne zmiany nas nie zaskoczą, a dbając o bezpieczeństwo i higienę pracy zawodowych kierowców, zwiększamy bezpieczeństwo w całym ruchu drogowym.
