Prawie 60 proc. badanych Polaków w ciągu ostatnich dwóch lat zmieniło swoje codzienne nawyki w trosce o przyrodę – wynika z badania „Postawy ekologiczne Polaków” dla Banku Millennium. Polacy segregują śmieci, oszczędzają energię elektryczną, wodę i ograniczają zakupy, ale bez większego przekonania, że te działania faktycznie wpływają na poprawę stanu środowiska naturalnego.
W badaniu „Postawy ekologiczne Polaków” Bank Millennium zapytał respondentów o swoje nawyki i opinie na temat ekologii obecnej w różnych sferach codziennego życia.
Okazuje się, że aż 45 proc. badanych nisko ocenia wiedzę polskiego społeczeństwa na temat zmian klimatu i wpływu gospodarki na środowisko. Dla porównania, tylko 18 proc. pytanych ocenia świadomość ekologiczną Polaków wysoko. A jak widzimy się na tle kontynentu? Ponad 40 proc. respondentów uważa, że sytuacja ekologiczna w Polsce i reszcie Europy jest podobna. Ponad 30 proc. uważa, że nad Wisłą jest gorzej niż w Europie, a ponad 20 proc. – że lepiej.
Polacy na poziomie deklaratywnym przywiązują dość dużą wagę do spraw związanych z ochroną środowiska naturalnego. Co drugi respondent twierdzi, że zwraca uwagę na proekologiczne działania firm i instytucji, jest gotowy płacić więcej za produkty przyjazne środowisku, a także czyta raporty i wiadomości dotyczące ekologii. Niemal 60 proc. pytanych przyznało, że w ciągu ostatnich 2 lat zmieniło swoje nawyki ze względu na aspekty związane ze środowiskiem naturalnym.
Respondenci deklarują szereg regularnych działań proekologicznych, ale jednocześnie nie są przekonani, by miały one duży wpływ na poprawę środowiska naturalnego. Wyjątkiem jest segregacja śmieci, którą na co dzień deklaruje 76 proc. respondentów, a ponad połowa uważa za mającą znaczenie w ochronie środowiska. W przypadku pozostałych proekologicznych działań rozbieżność jest już znaczna. Na przykład 70 proc. badanych wyłącza niepotrzebne oświetlenie, ale już tylko 21 proc. uważa to za istotne z punktu widzenia środowiska. 64 proc. badanych wybiera energooszczędne żarówki i sprzęt AGD do domu, 63 proc. respondentów oszczędza bieżącą wodę, 54 proc. pytanych kupuje mniejsze ilości produktów spożywczych i ogranicza marnowanie jedzenia, natomiast przekonanie, że te czynności wpływają na poprawę stanu środowiska podziela odpowiednio tylko 24 proc., 32 proc. i 18 proc. pytanych.
Wszystkie te najpopularniejsze rutyny są powiązane z oszczędzaniem pieniędzy. Pytani Polacy rzadziej deklarują podejmowanie proekologicznych działań wynikających wprost z przekonań lub wiążących się z wyższymi kosztami. Na przykład już tylko 26 proc. respondentów decyduje się na zakup przyjaznych środowisku produktów z certyfikatami potwierdzającymi zrównoważoną produkcję lub uprawę. W mniejszym stopniu pytani zwracają uwagę na to, czy producent lub usługodawca generuje negatywny wpływ na środowisko (odpowiedziało tak 19 proc. respondentów), mniej niż co piąty Polak inwestuje w odnawialne źródła energii (np. fotowoltaikę czy pompy ciepła), a zaledwie co dziesiąty zwraca uwagę na to, czy podróżuje do krajów z problemem śmieci i zaniżonymi standardami dbania o środowisko.
Z badania wysuwa się także ciekawy wniosek, że to Polacy po 65. roku życia są najbardziej eko. Częściej niż inne grupy wiekowe segregują śmieci (robi tak 86 proc. pytanych w grupie wiekowej 65+), korzystają z energooszczędnych żarówek i sprzętu AGD (78 proc.), wyłączają zbędne oświetlenie (76 proc.), oszczędzają wodę (70 proc.), kupują mniejsze ilości produktów spożywczych i unikają wyrzucania jedzenia (65 proc.), planują zakupy i kupują tylko niezbędne produkty (64 proc.). Częściej niż inne grupy wiekowe oddają lub sprzedają niepotrzebne rzeczy (60 proc.), a także korzystają z transportu publicznego, roweru lub chodzą pieszo (49 proc.). Jedynym wyjątkiem jest wśród nich niska popularność kupowania przedmiotów z drugiej ręki (36 proc.), do czego przyznaje się co drugi (52 proc.) przedstawiciel najmłodszej grupy wiekowej
do 24 lat.
— Takie postawy w najstarszej grupie wiekowej badanych mogą oczywiście wynikać z coraz większej świadomości ekologicznej, ale bardziej prawdopodobne jest, że wiążą się one z silniejszymi nawykami oszczędnościowymi. Na podstawie innych naszych badań i danych wiemy, że starsi ludzie są bardziej wrażliwi na wydatki — wyjaśniła Agnieszka Wolf-Wacławska, ekspertka ds. badań i projektowania CX
w Departamencie Jakości.
Respondenci zostali także zapytani w badaniu, co – ich zdaniem – powstrzymuje Polaków przed bardziej ekologicznymi zakupami. Na tak zadane pytanie odpowiadają wprost – cena. Wskazuje tak 70 proc. badanych. Natomiast w kwestii podróżowania, 60 proc. pytanych uważa, że Polacy ze względu na wygodę i własny interes częściej wybierają mniej ekologiczne środki transportu. Jako kolejną barierę powstrzymującą przed ekologicznym stylem przemieszczania się wskazali wysokie ceny biletów (47 proc. odpowiedzi).
Niemal 80 proc. pytanych jest zdania, że stan środowiska stanowi znaczący problem dzisiejszych czasów. Największy negatywny wpływ na środowisko naturalne – ich zdaniem – mają korporacje i duże przedsiębiorstwa (42 proc. wskazań), a dalej w kolejności wymieniają: inne państwa lub większe gospodarki (15 proc. odpowiedzi), mieszkańców Polski (11 proc. odpowiedzi), polski rząd (9 proc. odpowiedzi), naukowców lub organizacje badawcze (6 proc. odpowiedzi) i polskie samorządy (5 proc. odpowiedzi). Natomiast zapytani o to, kto powinien działać na rzecz poprawy sytuacji ekologicznej w Polsce, wcale nie wskazują dużych przedsiębiorstw, ale wskazują solidarnie wszystkich.
Badanie „Postawy ekologiczne Polaków” zrealizowała w sierpniu 2024 roku agencja badawcza SW Research na zlecenie Banku Millennium na reprezentatywnej próbie 1000 osób metodą CAWI.
