- 80% Europejczyków zgadza się, że towary podrobione wspierają organizacje przestępcze oraz niszczą firmy i miejsca pracy. 2 na 3 osoby biorą także pod uwagę, że podróbki stanowią zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa ludzi oraz dla środowiska naturalnego.
- Jednakże jedna trzecia Europejczyków uważa kupowanie podróbek za akceptowalne, jeśli cena oryginalnego produktu jest zbyt wysoka. Odsetek ten wzrasta do 50% w przypadku młodych ludzi.
- Niepewność: 50% polskich konsumentów nie miało pewności, czy produkt jest prawdziwy, a 14% deklaruje, że celowo kupiło podróbki.
- Piractwo internetowe: 11% Polaków przyznaje, że w sposób nielegalny uzyskało dostęp do treści, zwłaszcza do oglądania sportu.
- Rosnąca świadomość na temat działań zgodnych z prawem: w ubiegłym roku 4 na 10 Europejczyków zapłaciło za dostęp do treści pochodzących z legalnego źródła. W Polsce – 59%.
Według nowego badania dotyczącego postrzegania własności intelektualnej przez obywateli, opublikowanego dziś przez Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO), Europejczycy są coraz bardziej świadomi zagrożeń i konsekwencji zakupu podrabianych towarów oraz uzyskiwania dostępu do treści z nielegalnych źródeł.
80% Europejczyków uważa, że za podrabianymi produktami stoją organizacje przestępcze, i jest zdania, że kupowanie podrobionych towarów niszczy firmy i miejsca pracy. 83% respondentów uważa również, że kupowanie podróbek wspiera nieetyczne zachowania, a dwie trzecie postrzega to jako zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, a także dla środowiska naturalnego.
Jeśli chodzi o piractwo, 82% Europejczyków zgadza się, że uzyskiwanie treści cyfrowych z nielegalnych źródeł wiąże się z ryzykiem szkodliwych praktyk (oszustw lub nieodpowiednich treści dla małoletnich).
Pomimo tych pozytywnych wyników badanie ujawniło również, że 1 na 3 Europejczyków (31%) nadal uważa za akceptowalne kupowanie podrobionych towarów, gdy cena oryginału jest zbyt wysoka, a odsetek ten wzrasta do 50% w przypadku młodszych konsumentów w wieku 15–24 lat.
Ilustrują to nie tylko przekonania, ale także działania – 13% Europejczyków przyznaje, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy celowo zakupiło podrobione towary. Liczba ta rośnie do 26% w przypadku osób w wieku 15–24 lat, co stanowi dwukrotnie więcej niż średnia unijna, natomiast w grupie wiekowej 55–64 lat spada do 6%, a wśród osób w wieku 65 lat i starszych do poniżej 5%.
Na poziomie krajowym odsetek konsumentów, którzy celowo nabywali towary podrobione, waha się od 24% w Bułgarii do 8% w Finlandii. Poza Bułgarią celowe kupowanie podróbek przekracza unijną średnią w Hiszpanii (20%), Irlandii (19%), Luksemburgu (19%) i Rumunii (18%).
Najczęściej wymienianym powodem (43%) zaprzestania zakupu podrabianych towarów pozostaje niższa cena oryginalnych produktów. Innym ważnym czynnikiem powstrzymującym konsumentów od kupowania podróbek jest ryzyko złych doświadczeń (produkty niskiej jakości dla 27% osób, zagrożenie dla bezpieczeństwa dla 25% oraz kary dla 21%).
Niepewność wśród konsumentów
Rośnie również niepewność co do autentyczności produktu. Prawie 4 na 10 Europejczyków (39%) zastanawiało się, czy kupiło podrobiony produkt, a wśród młodych ludzi była to nawet połowa (52%).
Wyraźne są również różnice między państwami członkowskimi: o ile w Danii i Holandii około jedna czwarta konsumentów (26%) nie ma pewności, czy to, co kupiła, jest autentyczne, to w Rumunii odsetek ten wynosi już 72%.
Europejczycy nie mają również pewności co do legalności źródeł, z których pozyskują treści internetowe – 41% zastanawia się, czy dane źródło jest legalne, czy też nie.
Christian Archambeau, dyrektor wykonawczy EUIPO, powiedział:
Zrozumienie, jak daną kwestię postrzegają obywatele, pomaga nam prowadzić konstruktywne rozmowy zarówno z konsumentami, jak i zainteresowanymi stronami w ramach naszych działań informacyjnych i edukacyjnych. Ostatnia edycja badania poświęconego postrzeganiu własności intelektualnej rzuciła nowe światło na temat postrzegania naruszeń praw własności intelektualnej, a także po raz kolejny uwydatniła potrzebę wspierania ochrony konsumentów. Badanie potwierdziło również pozytywne zmiany w zakresie świadomości związanej z treściami cyfrowymi z legalnych źródeł oraz w zakresie dostępności tych treści.
Piractwo cyfrowe a imprezy sportowe
Generalnie Europejczycy są przeciwni korzystaniu z treści pirackich – 80% respondentów opowiada się za korzystaniem z legalnych źródeł w celu uzyskania dostępu do treści online, jeżeli dostępna jest opcja przystępna cenowo.
I rzeczywiście, niemal 9 na 10 osób wie o istnieniu co najmniej jednego rodzaju oferty legalnych treści w swoim kraju, a ponad 4 na 10 Europejczyków (43%) zapłaciło w ubiegłym roku za dostęp, pobieranie lub streaming treści chronionych prawem autorskim z legalnego serwisu.
Jednocześnie jednak zdecydowana większość osób (65%) uważa piractwo za akceptowalne, jeśli treści nie są dostępne w ramach posiadanej subskrypcji.
Ponadto 14% Europejczyków przyznało się do celowego uzyskania dostępu do treści za pośrednictwem nielegalnych źródeł w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Odsetek ten wzrasta do jednej na trzy osoby (33%) w przypadku młodych ludzi w wieku od 15 do 24 lat. Miało to miejsce w szczególności podczas oglądania sportu za pomocą nielegalnych urządzeń lub aplikacji do streamingu.
Liczba osób korzystających z pirackich treści różni się również w zależności od kraju – od 9% w Finlandii i Danii do 22% na Malcie.
Lepsza cena i szerszy wybór treści pochodzących z legalnych źródeł to najczęściej wymieniane powody odchodzenia od pirackich treści.
W niniejszym sprawozdaniu przedstawiono ustalenia z przeprowadzonego w 2023 r. badania pt. „Obywatele europejscy a własność intelektualna: postrzeganie, świadomość i zachowania” (badanie poświęcone postrzeganiu własności intelektualnej), które rzuca nowe światło na ustalenia z poprzedniego badania postrzegania własności intelektualnej z 2023, a także z 2017 i 2020 r. Celem tego badania jest zebranie wiedzy na temat postaw europejskich konsumentów wobec własności intelektualnej. W okresie od 30 stycznia do 15 lutego 2023 r. przeprowadzono łącznie 25 824 wywiady online z osobami w wieku 15 lat i starszymi we wszystkich państwach członkowskich UE.