Po trudnym roku 2023, charakteryzującym się ogólnym zastojem gospodarczym, rok 2024 przynosi pozytywne zmiany. Wzrost gospodarczy w pierwszych miesiącach tego roku był wyższy, niż przewidywano, co w połączeniu z spadającą inflacją, stwarza sprzyjające warunki do stopniowego ożywienia gospodarki w nadchodzących latach. Komisja Europejska w swojej wiosennej prognozie przewiduje umiarkowany, ale stabilny wzrost PKB oraz dalszy spadek inflacji, co ma przyczynić się do poprawy sytuacji ekonomicznej w całej Unii Europejskiej i strefie euro.
Prognoza wzrostu PKB na lata 2024-2025
Według najnowszej prognozy Komisji Europejskiej, wzrost PKB w 2024 roku ma wynieść 1,0% w UE oraz 0,8% w strefie euro. Rok później, w 2025 roku, przewidywany jest dalszy wzrost gospodarczy na poziomie 1,6% w UE i 1,4% w strefie euro. Te prognozy wskazują na stopniowe, ale stabilne ożywienie gospodarcze po trudnym okresie stagnacji, który rozpoczął się pod koniec 2022 roku.
Jednym z głównych czynników napędzających ten wzrost ma być rosnąca konsumpcja prywatna. Wyższe płace realne oraz większe zatrudnienie prowadzą do wzrostu realnych dochodów, co z kolei zwiększa zdolność do wydawania przez gospodarstwa domowe. Jednakże, skłonność do oszczędzania nadal pozostaje wysoka, co może częściowo hamować konsumpcję prywatną.
Inflacja: Tendencje i prognozy
Wskaźnik inflacji mierzony HICP (Harmonized Index of Consumer Prices) w UE, który w 2023 roku wyniósł 6,4%, ma spaść do 2,7% w 2024 roku, a następnie do 2,2% w 2025 roku. W strefie euro przewiduje się podobny trend: z 5,4% w 2023 roku do 2,5% w 2024 roku i do 2,1% w 2025 roku. Spadek inflacji jest napędzany głównie przez obniżenie cen towarów nieenergetycznych i żywności, natomiast inflacja cen energii może nieznacznie wzrosnąć. Z kolei inflacja cen usług ma stopniowo maleć w miarę spadku presji płacowej.
Warto zauważyć, że inflacja w strefie euro osiągnęła rekordowy poziom 10,6% w październiku 2022 roku, ale obecnie gwałtownie spada. W kwietniu 2024 roku przewiduje się, że inflacja osiągnie poziom 2,4%, co będzie najniższym poziomem od dwóch lat.
Stabilny rynek pracy pomimo umiarkowanego wzrostu
Mimo ogólnego spowolnienia gospodarki, rynek pracy w UE pozostaje stabilny. W 2023 roku w UE powstało ponad dwa miliony miejsc pracy, a wskaźniki aktywności zawodowej i zatrudnienia osób w wieku 20-64 lat osiągnęły rekordowe poziomy odpowiednio 80,1% i 75,5%. Stopa bezrobocia w UE w marcu 2024 roku wyniosła rekordowo niski poziom 6%.
Prognozy wskazują, że wzrost zatrudnienia w 2024 roku zmniejszy się do 0,6%, a w 2025 roku spadnie do 0,4%. Mimo to, stopa bezrobocia powinna utrzymać się na stabilnym, niskim poziomie. Wzrost płac nominalnych, który w 2023 roku wyniósł 5,8%, zaczął spowalniać i przewiduje się, że trend ten będzie się utrzymywał.
Sytuacja finansów publicznych
Deficyt sektora finansów publicznych w UE, który znacząco zmniejszył się w latach 2021-2022, w 2023 roku przestał się obniżać z powodu osłabienia działalności gospodarczej. Jednak w 2024 roku przewiduje się ponowny spadek deficytu do 3%, a w 2025 roku do 2,9%. Ten spadek będzie wynikiem stopniowego wycofywania nadzwyczajnych środków wsparcia w dziedzinie energii.
Relacja długu do PKB w UE w 2024 roku powinna ustabilizować się na poziomie 82,9%, a w 2025 roku przewiduje się jej nieznaczny wzrost o około 0,4 punktu procentowego. Wyższe koszty obsługi zadłużenia oraz niższy wzrost nominalnego PKB są głównymi czynnikami wpływającymi na tę sytuację.
Geopolityczne ryzyka i niepewność
W ostatnich miesiącach wzrosła niepewność co do przyszłości gospodarczej z powodu napięć geopolitycznych. Przedłużająca się wojna Rosji przeciwko Ukrainie oraz konflikty na Bliskim Wschodzie zwiększają ryzyko pogorszenia perspektyw gospodarczych. Dodatkowo, inflacja w USA może prowadzić do dalszych opóźnień w obniżkach stóp procentowych, co z kolei zaostrzy globalne warunki finansowe.
Wewnątrz UE możliwy wolniejszy spadek inflacji może zmusić banki centralne do opóźniania obniżek stóp procentowych, co może wpłynąć na tempo wzrostu gospodarczego. Ponadto, niektóre państwa członkowskie mogą wprowadzić dodatkowe działania konsolidacyjne w swoich budżetach na 2025 rok, które mogą nie być uwzględnione w obecnej prognozie, a mogą wpłynąć na wzrost gospodarczy.
Podsumowanie
Po okresie stagnacji gospodarczej, prognozy Komisji Europejskiej na lata 2024-2025 wskazują na umiarkowany, ale stabilny wzrost gospodarczy w UE i strefie euro. Wzrost PKB ma być napędzany rosnącą konsumpcją prywatną, wspieraną przez wyższe płace realne i zatrudnienie. Spadek inflacji, choć stopniowy, będzie sprzyjał poprawie sytuacji gospodarczej, a rynek pracy pozostanie stabilny pomimo umiarkowanego wzrostu zatrudnienia.
Jednakże, niepewność związana z napięciami geopolitycznymi i możliwymi zmianami politycznymi wewnątrz UE stanowi wyzwanie dla przyszłego wzrostu gospodarczego. W miarę jak światowa gospodarka staje się coraz bardziej złożona i zróżnicowana, kluczowe będzie monitorowanie tych czynników oraz dostosowywanie polityki gospodarczej, aby zapewnić trwały i stabilny rozwój.
Kontekst prognozy gospodarczej
Prognoza gospodarcza Komisji Europejskiej opiera się na szeregu założeń technicznych dotyczących kursów wymiany walut, stóp procentowych oraz cen towarów na dzień 25 kwietnia 2024 roku. Uwzględnia również dane dostępne do 30 kwietnia włącznie, zakładając kontynuację obecnych strategii politycznych, o ile nie zostaną ogłoszone nowe, szczegółowo opisane strategie.
Komisja Europejska publikuje dwie kompleksowe prognozy gospodarcze rocznie – wiosenną i jesienną – oraz dwie prognozy śródokresowe – zimową i letnią. Prognozy kompleksowe obejmują szeroki zakres wskaźników gospodarczych dla wszystkich państw członkowskich UE oraz krajów kandydujących, państw EFTA i innych dużych gospodarek. Prognozy śródokresowe koncentrują się na rocznych i kwartalnych danych dotyczących PKB i inflacji na bieżący i kolejny rok dla wszystkich państw członkowskich, a także dane zbiorcze dla całej UE i strefy euro.