Po długich i bardzo trudnych negocjacjach, 10 grudnia 2020r. Rada Europejska porozumiała się w sprawie wieloletnich ram finansowych (WRF) UE na lata 2021-27 oraz Planu Odbudowy (Next Generation EU).
Porozumienie nie zmienia wcześniejszych uzgodnień z 10 listopada pomiędzy Prezydencją niemiecką a Parlamentem Europejskim w sprawie rozporządzenia ustanawiającego mechanizm praworządności, ale uzupełnia je deklaracją Rady Europejskiej, w której sprecyzowano, że mechanizm ten nie zacznie obowiązywać do czasu orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie jego legalności, w związku z przygotowywaną obecnie skargą ze strony Polski i Węgier. Oznacza to, że zarówno nowe WRF, jak i programy sektorowe, wchodzą w życie od 1 stycznia. Decyzja w sprawie nowych zasobów własnych, wprowadzająca od tego roku podatek od plastiku, jest niezbędna, aby UE mogła zacząć pożyczać pieniądze na rynkach finansowych w celu sfinansowania Planu Odbudowy. Decyzja ta wymaga ratyfikacji przez wszystkie parlamenty narodowe, co ma nastąpić wiosną 2021.
Rozporządzenie ustanawiające instrument odbudowy i odporności (RRF) będzie teraz musiało zostać sfinalizowane na poziomie technicznym i po porozumieniu z dnia 18 grudnia 2020 r. wymaga tylko oficjalnego zatwierdzenia przez Radę i Parlament Europejski.
Państwa członkowskie muszą przedłożyć krajowe plany odbudowy i odporności (KPO). Plany muszą przewidywać 20% wydatków na technologie cyfrowe i 37% na ekologiczne, a także muszą być zgodne z zaleceniami tzw. europejskiego semestru (tj. zarządzanie gospodarcze na poziomie UE) dla poszczególnych krajów. Po przedłożeniu KPO przez państwa członkowskie (najpóźniej do 30 kwietnia 2021 r.), Komisja Europejska dokona ich oceny (w ciągu 2 miesięcy).
Fundusze zostały również przydzielone państwom członkowskim w ramach instrumentu REACT-EU, który jest głównym źródłem pomocy w rozwiązywaniu problemów związanych z zatrudnieniem i integracją społeczną. Jest on częścią Next Generation EU i będzie koncentrował się na wspieraniu odporności na rynku pracy, na zatrudnieniu, MŚP, rodzinach o niskich dochodach, a także na tworzeniu podstaw transformacji cyfrowej i ekologicznej oraz trwałego ożywienia społeczno-gospodarczego.
Zadłużenie wynikające z Planu Odbudowy będzie spłacane w latach 2028-2058. Dochody z nowych zasobów własnych zostaną przeznaczone na (przedterminowe) spłaty. Komisja Europejska zobowiązała się wobec Parlamentu Europejskiego do ustalenia harmonogramu prac dotyczącego nowych zasobów własnych, począwszy od opłaty cyfrowej, mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (po ang. Carbon Border Adjustment Mechanism), a skończywszy na reformie systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS).
Kinga Grafa, dyrektorka biura Konfederacji Lewiatan w Brukseli
