W 2024 r. wzrosną podstawy, od jakich przedsiębiorcy opłacają składki ZUS. Eksperci inFaktu wyliczyli, ile w przyszłym roku będzie wynosiła minimalna podstawa składek i przy jakiej pensji pracownik może liczyć na częściowe zwolnienie z ZUS.
Prognozowane przeciętne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej w 2024 roku ustalono na poziomie 7824 zł. Zgodnie z przepisami, 60% tej kwoty stanowi podstawę ustalenia składek na ubezpieczenia społeczne dla przedsiębiorców. Oznacza to, że w 2024 r. nie może być ona niższa niż 4694,40 zł.
Na skróty:
Składki ZUS w 2024 roku wyniosą łącznie 1600,27 zł.
- Składki emerytalne (19,52% podstawy wymiaru) – 916,35 zł;
- Składki rentowe (8% podstawy wymiaru) – 375,55 zł;
- Składki chorobowe (2,45% podstawy wymiaru) – 115,01 zł;
- Składki wypadkowe (1,67% podstawy wymiaru) – 78,40 zł;
- Fundusz pracy (2,45% podstawy wymiaru) – 115,01 zł.
Maksymalne składki ZUS 2024 przedsiębiorców
W przypadku przedsiębiorców istnieje ograniczenie górnej granicy miesięcznej podstawy składek i nie może ona przekraczać 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. W 2024 r. nie może być ona wyższa niż 19 560 zł. Oznacza to, że maksymalna wysokość składek, jakie mógłby przedsiębiorca odprowadzać do ZUS w 2024 r., wniosłaby 6 668 zł miesięcznie.
Przypomnieć jednak należy uchwałę Sądu Najwyższego z 29 listopada 2023 r., który stwierdził, że ZUS ma prawo do weryfikacji podstawy wymiaru składek przedsiębiorcy, w sytuacji, gdy ten – będąc w początkowym okresie prowadzenia działalności – zadeklarował podstawę wymiaru, której wysokość nie ma odzwierciedlenia w przychodach. W konsekwencji, pomimo że przepisy pozwalają na zwiększenie podstawy składek, może się okazać, że ZUS nie zgodzi się zadeklarowaną wyższą podstawę. Co istotne, w uchwale nie podano definicji początkującego przedsiębiorcy oraz czy przychody mają się pokrywać z podstawą, czy muszą być o określony procent wyższe od osiąganych przychodów/dochodów, czy adekwatne do składek. To wszystko daje ZUS-owi duże pole do subiektywnej oceny, a w konsekwencji obniżanie podstaw przedsiębiorcom.
Historyczna podwyżka małego ZUS
Podstawę małego ZUS stanowi minimalne wynagrodzenie, które w 2024 r. będzie podnoszone dwa razy, najpierw 1 stycznia 2024 r. oraz ponownie 1 lipca 2024 r.
Przedsiębiorcy rozpoczynający działalność muszą więc liczyć się z dwukrotną podwyżką. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla nich stanowi bowiem 30% minimalnego wynagrodzenia, które od 1 stycznia 2024 r. wyniesie 4242, a od 1 lipca 2024 r. – 4300 zł. Obecnie minimalne wynagrodzenie wynosi 3600 zł, a więc oznacza to, że mały ZUS wzrośnie o 20% w 2024 r.
Podstawy małego ZUS wyniosą więc odpowiednio 1272,60 zł i 1290 zł. A składki ZUS za pierwsze półrocze 2024 – 402,65 zł, za drugie – 408,16 zł. 
Ograniczenie ZUS dla pracowników
Z pensji pracownika opłacane są składki ZUS w takim samym procencie, jak w przypadku przedsiębiorców, z tą różnicą, że podstawę składek stanowi wynagrodzenie brutto pracownika oraz ich część pokrywa pracodawca.
W konsekwencji składki ZUS opłacane są od realnych zarobków i część ich kosztów ponosi pracodawca. W przypadku przedsiębiorców podstawa jest zryczałtowana i składki są jedne, niezależnie od tego, czy przedsiębiorca osiąga dochód, czy ponosi stratę. Podstawa składek ZUS w przypadku pracowników ograniczona jest rocznie i nie może być wyższa, niż 30-krotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Ograniczeniu podlegają tylko składki emerytalne i rentowe. Prognozowane wynagrodzenie wynosi 7824 zł, a więc ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w 2024 r. wyniesie 234 720 zł. Co to oznacza? Jeśli pracownik ma pensję brutto przykładowo 23 472 zł miesięcznie, to od listopada 2024 r. nie zapłaci składki emerytalnej (9,76%) oraz rentowej (1,5%). Oszczędność miesięcznie w tym przypadku dla pracownika wyniesie 2 642,95 zł.
Piotr Juszczyk, Główny Doradca Podatkowy w firmie inFakt
