Ostatnimi laty coraz większą wagę przykłada się do kwestii związanych z ochroną środowiska, co znajduje odzwierciedlenie m.in. we wprowadzanych podatkach i opłatach, będących fiskalnym narzędziem zarządzania polityką państwa. Podatki i opłaty lokalne to zasadniczo daniny płacone za szkodliwy wpływ działalności gospodarczej na środowisko. Zgodnie z zestawieniem Eurostatu podatki i opłaty środowiskowe można podzielić na podatki od energii, podatki od środków transportu, podatki od zanieczyszczeń oraz podatki od zasobów naturalnych. Poniżej omówione zostały niektóre rodzaje podatków i opłat lokalnych.
Na skróty:
Opłata środowiskowa
Za korzystanie ze środowiska zgodnie z art. 284 ustawy – Prawo ochrony środowiska pobierana jest opłata środowiskowa. Jest to rodzaj podatku od zanieczyszczeń wg definicji Eurostatu. Opodatkowaniu tą daniną podlega wprowadzenie gazów lub pyłów do powietrza z kotłowni, z procesów technologicznych takich jak malowanie, lakierowanie czy spawanie, ale także ze spalania paliw w silnikach spalinowych, z przeładunku paliwa na stacji benzynowej czy z chowu lub hodowli drobiu. Opodatkowaniu podlega także emisja gazów cieplarnianych w ramach przydzielonych uprawnień oraz składowanie odpadów.
Opłata jest płacona na rachunek urzędu marszałkowskiego po wcześniejszym samoobliczeniu oraz zadeklarowaniu w ramach wykazu zawierającego zbiorcze zestawienie informacji w zakresie korzystania ze środowiska naturalnego. Jeżeli kwota nie zostanie zapłacona lub zapłacona w nieprawidłowej wysokości, marszałek województwa wyliczy opłatę wg własnych ustaleń.
Opłatę wnosi się do 31 marca. Co do zasady opłata ta stanowi zobowiązanie podatkowe. Dlatego, jeżeli nie jest płacona w terminie, urzędowi przysługuje uprawnienie do jej ściągnięcia wraz z odsetkami za zwłokę. Jeżeli opłata za korzystanie ze środowiska nie przekraczałaby 800 zł, to nie ma konieczności jej uiszczania, niemniej właściwe sprawozdanie w tym zakresie należy złożyć. Dopiero poniżej wysokości 100 zł opłaty można nie składać sprawozdania.
Maksymalne stawki opłaty wynoszą 273 zł za 1 kg gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza oraz 200 zł za umieszczenie 1 mg odpadów na składowisku. Opłata może być podwyższona o 500% za wprowadzanie do powietrza gazów lub pyłów bez wymaganego pozwolenia.
Podatek od środków transportu
Jednym z rodzajów podatków i opłat środowiskowych jest podatek od środków transportu. Płacą go właściciele samochodów ciężarowych powyżej 3,5 t, ciągników siodłowych i balastowych o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 t, przyczep i naczep, posiadających z pojazdem silnikowym masę całkowitą większą niż 7 t. Każda gmina sama ustala stawki na poszczególne kategorie środków transportu, niemniej nie mogą one przekroczyć ustawowych widełek. Podatek rozlicza się we właściwym urzędzie gminy w terminie do 15 lutego oraz do 15 września. Podatek podlega korygowaniu w przypadku zakupu pojazdów lub ich sprzedaży w trakcie roku.
Opłata paliwowa
Opłatę paliwową rozliczają producenci i importerzy paliw silnikowych i gazu, a także podmioty dokonujące nabycia wewnątrzwspólnotowego oraz inne podmioty podlegające akcyzie. Obowiązek podatkowy w przypadku opłaty paliwowej jest uzależniony od daty powstania obowiązku podatkowego w akcyzie, co oznacza, że nie każde wprowadzenie na rynek paliwa skutkuje obowiązkiem rozliczenia opłaty paliwowej. Podstawą do obliczenia wysokości opłaty paliwowej jest ilość paliw silnikowych lub gazu, od których podmiot zobowiązany jest zapłacić akcyzę. Stawka opłaty wynosi 165,14 zł za 1 000 l benzyn silnikowych oraz wyrobów powstałych ze zmieszania tych benzyn z biokomponentami, 338,53 zł za 1 000 l olejów napędowych, wyrobów powstałych ze zmieszania tych olejów z biokomponentami oraz biokomponentów stanowiących samoistne paliwa oraz 198,25 zł za 1 000 kg gazów i innych wyrobów przeznaczonych do użycia, oferowanych na sprzedaż lub używanych do napędu silników spalinowych, bez względu na kod CN. Warto zwrócić uwagę, że opłata paliwowa dotyczy także dodatków do paliw, które mają stosunkowo szeroką definicję. Dodatkowo co do zasady opłata paliwowa nie dotyczy olejów smarowych, jednak niektóre urzędy próbują rozciągać obowiązek rozliczenia opłaty paliwowej także na oleje smarowe.
Podatki od zasobów naturalnych
Do podatków i opłat środowiskowych klasyfikowane są także tzw. podatki od zasobów naturalnych. Jest to między innymi podatek od wydobycia niektórych kopalin: srebra, miedzi, ropy naftowej, gazu ziemnego. Te kategorie obejmują więc producentów tych wyrobów. Opodatkowanie to dotyczy więc tylko niektórych podatników, którzy z reguły są dużymi spółkami skarbu państwa, a opodatkowanie stanowi dodatkowy wpływ do budżetu państwa.
Powyższe podatki i opłaty lokalne są tylko niektórymi kategoriami, a każdy przedsiębiorca powinien sam przeanalizować swoją działalność gospodarczą pod kątem wpływu na środowisko naturalne oraz powiązanej z tym konieczności rozliczenia podatków i opłat środowiskowych.
Autor: radca prawny Robert Nogacki, Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.
