Innowacje w nauce i technologii pełnią kluczową rolę w poszukiwaniu rozwiązań dla najtrudniejszych współczesnych wyzwań. Jednak bez wykwalifikowanych specjalistów pochodzących z różnorodnych środowisk trudno będzie opracować przełomowe rozwiązania i określić ich zastosowania – wynika z badania 3M State of Science Index, które od 5 lat bada podejście Polaków do osiągnięć nauki i pracy naukowców. Preferencje zawodowe kształtują się już na etapie wyboru szkoły średniej. Dlatego od najmłodszych lat warto podejmować działania na rzecz popularyzacji nauk ścisłych.
Podobne wnioski można wyciągnąć z raportu ONZ (2022), według którego po raz pierwszy w historii badań spadła wartość globalnego wskaźnika rozwoju społecznego (HDI). Od wybuchu pandemii COVID-19 aż 90 proc. krajów odnotowało obniżenie oczekiwanej długości życia, a także spadek osiągnięć w dziedzinie edukacji i dobrobytu. Biorąc dodatkowo pod uwagę dane z badania 3M State of Science Index, mówiące o tym, że 85 proc. Polaków twierdzi, że istnieją bariery w zdobywaniu wykształcenia w naukach ścisłych, niezbędne stają się systemowe, długoterminowe rozwiązania ukierunkowane na kompetencje przyszłości. Bez specjalistów, którzy je posiadają, nie rozwiniemy nowatorskich teorii naukowych, a w konsekwencji dłużej będziemy poszukiwać rozwiązań naszych obecnych i przyszłych wyzwań.
Edukacja STEM kluczowa dla rozwoju innowacji
Mimo, że Polacy coraz częściej dostrzegają rolę nauk ścisłych w rozwoju innowacji i zapotrzebowanie na wykwalifikowanych fachowców z obszaru STEM (nauki ścisłe, technologia, inżynieria i matematyka) (89 proc.), to jednocześnie podobna grupa (83 proc.) badanych nie wybrałaby takiej ścieżki kariery, mimo że wysoko cenimy osoby, wykonujące prace specjalistyczne. Badani zapytani o to, co biznes mógłby zrobić, aby zachęcić do edukacji technologicznej w Polsce wskazali przede wszystkim tworzenie zasobów, które umożliwiłyby dzieciom angażowanie się w nauki ścisłe od najmłodszych lat (33 proc.).
– Jako firma, u której podstaw leżą badania i nauka, zdajemy sobie sprawę z wyzwań związanych z innowacyjnością. Chcąc rozwijać nowe technologie wszyscy musimy nieustanne traktować kształcenie młodych ludzi w obszarze STEM, a także stałe podnoszenie kwalifikacji już zatrudnionych pracowników jako priorytet. Należy pamiętać, że nastolatkowie, rozpoczynający teraz naukę w liceum, za ok. 8 – 10 lat wejdą na rynek pracy, dlatego system edukacji powinien już dziś w większym stopniu uwzględniać kompetencje przyszłości. Natomiast my jako biznes mamy również do odegrania ważną rolę we wspieraniu rozwoju kształcenia zawodowego wśród młodych ludzi. – mówi Radosław Kaskiewicz, Dyrektor Zarządzający 3M w regionie Europy Wschodniej.
Firma 3M podejmuje konkretne działania, by wspierać uczniów i studentów przygotowujących się do wejścia na rynek pracy. Jako jeden z największych w kraju pracodawców dla absolwentów kierunków z obszaru STEM, 3M pomaga młodym ludziom w edukacji na kierunkach ścisłych, widząc w tym ogromną szansę dla rozwoju nauki i innowacyjności. Wspiera studenckie koła naukowe w realizacji innowacyjnych projektów np. poprzez konkurs 3Mind, którego laureaci otrzymują granty na realizację swoich pomysłów. Od lat 3M regularnie współpracuje z kołami naukowymi np. PWR Racing Team, które powstało przy Politechnice Wrocławskiej i zrzesza młodych konstruktorów i menadżerów tworzących projekt bolidu wyścigowego. Dodatkowo, firma organizuje programy stażowe, uświadamiając, że to właśnie nauka stanowi przepustkę do kariery. Program Absolwencki O2 jest nastawiony na poznanie pracy w różnych działach wspierających proces produkcji, natomiast Talent Academy przygotowuje do pracy w Global Service Center – centrum wewnętrznych usług dla biznesu. Z kolei w ramach wspierania edukacji technicznej i zawodowej na Dolnym Śląsku 3M wdrożyło globalny program 3M Manufacturing & Academic Partnership (MAP), dzięki któremu przekazano grant 0,5 mln zł na zakup nowoczesnego sprzętu dydaktycznego dla Centrum Kształcenia Zawodowego we Wrocławiu, umożliwiając szkolenie potencjalnych pracowników fabryk przyszłości z zastosowaniem elementów Przemysłu 4.0.
Różnorodność w STEM
Postęp naukowo-techniczny i przełomowe odkrycia potrzebują myślicieli z różnorodnych środowisk. Szerokie spojrzenie z różnych perspektyw wzmacnia potencjał myśli naukowej, zwiększa liczbę innowacyjnych pomysłów oraz pozwala na udoskonalenie technik badawczych, przybliżając nas do coraz bardziej innowacyjnej przyszłości.
Jak wynika z badania 3M State of Science Index w przypadku nauk ścisłych w obszarze STEM nadal widać niewykorzystany potencjał kobiet. Uważa tak niemal trzy czwarte Polaków. I choć zgadzamy się, że powinniśmy robić więcej na rzecz różnorodności w tym obszarze, kobiety rezygnują z zawodów STEM, wskazując na brak wystarczającego wsparcia, zniechęcanie czy gorsze zarobki od mężczyzn na tych samych stanowiskach.
Jako dziecko bawiłam się samochodami i budowałam zapory wodne na podwórku u dziadków. Od początku wiedziałam, że chcę być jak moja mama, nie wiedziałam tylko czy pójdę w kierunku chemii czy matematyki. Życie napisało swój scenariusz i zostałam inżynierką mechaniczką. – mówi Aleksandra Dudycz, inżynierka produktu, dział badań i rozwoju w 3M. Dziś w firmie 3M zajmuję się prowadzeniem projektów od strony technicznej. Przede wszystkim generuję nowe pomysły, które przelewam na modele komputerowe, wykorzystując odpowiednie oprogramowanie, a następnie wraz z zespołem testuję w rzeczywistości prototypy nowych urządzeń. Młode osoby, a w szczególności kobiety, które mają analityczny umysł, lubią przedmioty ścisłe i czują się dobre w tym, co robią, zachęcam, by myśląc o swojej przyszłości zawodowej wybrały studia techniczne, nie zważając na opinie czy komentarze innych osób. Warto być otwartym na zmiany i podejmować ryzyko, bo tylko tak można zrealizować swoje plany i marzenia. – dodaje Aleksandra Dudycz.
Firma 3M, mając świadomość wyzwań, podjęła szereg działań wspierających kobiety w zakresie nauk ścisłych. We współpracy z Fundacją Perspektywy regularnie uczestniczy w Women in Tech Summit, organizuje Podwieczorki Technologiczne dla młodych kobiet poświęcone możliwościom i roli nauki w codziennym życiu, wyzwaniom, jakie mają przed sobą naukowczynie, a także pierwszym krokom kobiet na ścieżce kariery w obszarze STEM. Dzięki programowi o charakterze mentoringowym, wspólnie z fundacją Inspiring Girls firma 3M wspiera dziewczynki w szkołach podstawowych, inspirując do poszerzania horyzontów w najróżniejszych ścieżkach rozwojowych i edukacyjnych, a także w wyborze przyszłych ról zawodowych. Z kolei w ramach działań wewnętrznych, 3M poprzez organizację Women Leadership Forum wzmacnia rolę kobiet, promując ich rozwój.
Metodologia badania
„State of Science Index” to badanie postaw społecznych wobec nauki i technologii realizowane przez firmę 3M na reprezentatywnej grupie osób (N=1000 respondentów w każdym kraju, 18+) w 17 krajach. Badanie przeprowadzane jest metodą CAWI. Badaniem są objęte takie kraje, jak Brazylia, Kanada, Chiny, Niemcy, Indie, Japonia, Meksyk, Polska, Singapur, Korea Południowa, Hiszpania, Francja, Wielka Brytania i USA oraz Emiraty Arabskie, Kolumbia, Australia i Włochy, które dołączyły do przedsięwzięcia w tej edycji (luty-marzec 2021). W 2021 roku zrealizowano piątą i szóstą edycję badania (pierwsza edycja została przeprowadzona w 2017 roku). Polska jest uwzględniona w nim od początku.