Polska przygotowuje się do wprowadzenia nowej polityki migracyjnej, która może diametralnie zmienić sytuację zarówno pracodawców, jak i cudzoziemców poszukujących zatrudnienia. Główne zmiany mają obejmować usprawnienie procedur zatrudniania obcokrajowców i zniwelowanie nadużyć oraz ograniczeń w formach zatrudnienia. Projekty przewidują także zwiększenie kar za nielegalne zatrudnianie obcokrajowców oraz wzmocnienie organów kontroli i nadzoru. Eksperci Smart Solutions HR wyjaśniają, jak te zmiany wpłyną na rynek pracy i co oznaczają dla pracodawców i pracowników.
Wyższe kary i częstsze kontrole
Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących rynku pracy oraz cudzoziemców przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej pracuje nad dwoma kluczowymi projektami związanymi z zatrudnianiem cudzoziemców w Polsce. W piątek Sejm Rzeczpospolitej Polskiej przyjął projekt jednej z nich – ustawy o warunkach dopuszczalności powierzenia pracy cudzoziemcom na terenie RP. Przepisy zawarte w projekcie ustawy wpisują się w założenia strategii migracyjnej „Odzyskać kontrolę, zapewnić bezpieczeństwo” przyjętej w październiku przez Radę Ministrów. Nowe regulacje mają zapewnić szybsze i bardziej efektywne procedury oraz zminimalizować możliwe nadużycia. Projekt ustawy zakłada pełną cyfryzację procesów administracyjnych, co ma skrócić czas oczekiwania na decyzje dotyczące zezwoleń na pracę. Obecnie przeciętny czas rozpatrywania wniosku wynosi kilka miesięcy.
Projekt przewiduje także zaostrzenie sankcji wobec firm powierzających pracę cudzoziemcom bez wymaganych zezwoleń. Za każdy taki przypadek pracodawcy może grozić od 3 tys. do nawet 50 tys. złotych kary. Pojawiły się także nowe przesłanki dotyczące odmowy wydania zezwolenia – negatywną decyzję mogą otrzymać podmioty utworzone w celu ułatwienia cudzoziemcom wjazdu do Polski. Przestrzeganie nowych przepisów mają zapewnić sprawniejsze, częstsze i niezapowiedziane kontrole Państwowej Inspekcji Pracy oraz Straży Granicznej.
Umowa o pracę obowiązkowa?
Jednym z zapisów projektu ustawy, który wzbudza najwięcej dyskusji, jest kwestia form zatrudnienia. Pierwotna wersja projektu zakładała obowiązek zawierania z cudzoziemcami umowy o pracę. Po konsultacjach społecznych zapis ten został zmodyfikowany. Obecna propozycja dopuszcza zawarcie między bezpośrednim pracodawcą a pracownikiem umowy cywilnoprawnej, jednocześnie sugerując obowiązek zawarcia umowy o pracę między pracownikiem a agencją pracy tymczasowej. Podczas najnowszego posiedzenia Komisji zapis ten został utrzymany.
Często cudzoziemcy przybywają do Polski głównie w celach zarobkowych. Zależy im przede wszystkim na dużej liczbie roboczogodzin, ponieważ właśnie taka forma zatrudnienia przyniesie im najwięcej korzyści finansowych. Umowa o pracę jest natomiast preferowana przez osoby, które planują zostać na dłużej lub osiedlić się w Polsce. My jako agencja chcemy dawać ludziom wybór – tłumaczy Natalia Myskowa, Dyrektor Zarządzający w Smart Solutions HR.
Integracja i adaptacja
Projekt ustawy reguluje także kwestie związane z adaptacją pracowników różnych nacji. Nowe przepisy zakładają m.in. wdrożenie programów wspomagających integrację obcokrajowców i umożliwiających edukację w zakresie praw pracowniczych, pomoc w nauce języka polskiego czy uruchomienie punktów wspierania cudzoziemców na rynku pracy. Dla pracodawców podejmujących działania na rzecz adaptacji obcokrajowców przewidziane są zachęty w postaci dofinansowań z Funduszu Pracy szkoleń i programów aktywizacyjnych dla zagranicznych pracowników. W projekcie wzięto również pod uwagę implementację zapisów przeciwdziałających negatywnym zjawiskom, jak m.in. ograniczanie dostępu Polaków do miejsc pracy. W najnowszej wersji projektu znalazł się zapis wprowadzający limity zezwoleń na pracę lub oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcowi. Zwiększą się również uprawnienia organów kontrolnych w zakresie monitorowania legalności zatrudnienia cudzoziemców. Ma to na celu eliminację nieuczciwych praktyk na rynku pracy, które mogłyby negatywnie wpływać na zatrudnienie obywateli polskich. Eksperci Smart Solutions HR zwracają uwagę, że w niektórych przypadkach może to prowadzić do nierównowagi na rynku pracy w różnych regionach kraju.
Proponowane zmiany w ustawie o zatrudnianiu cudzoziemców budzą wiele emocji zarówno wśród polityków, jak i przedsiębiorców oraz ekspertów rynku pracy – mówi Tetiana Hrynchyshyn, specjalista ds. legalizacji w Smart Solutions HR. – Z jednej strony regulacja ma na celu uporządkowanie procedur, zwiększenie ich przejrzystości oraz eliminację nadużyć, z drugiej – pojawiają się głosy, że może ona wpłynąć na ograniczenie dostępu do rynku pracy dla obcokrajowców, co może stanowić wyzwanie dla pracodawców zmagających się z brakami kadrowymi. Ustawa ma szansę uporządkować kluczowe kwestie związane z zatrudnianiem cudzoziemców, jednak jej ostateczny kształt powinien uwzględniać potrzeby zarówno rynku pracy, jak i polityki migracyjnej. Równowaga pomiędzy ułatwieniami dla pracodawców a skuteczną kontrolą legalności zatrudnienia jest kluczowa dla stworzenia stabilnych i przejrzystych warunków zatrudniania obcokrajowców w Polsce – podsumowuje.