Dla większości polskich przedsiębiorców z sektora MŚP płeć właściciela firmy, z którą współpracują, nie ma znaczenia. Zarówno kobiety, jak i mężczyzn cenią za zaufanie i profesjonalizm. Ale to się zmienia z wiekiem. Z badania „Kobiety w Biznesie”, przeprowadzonego przez IMAS International na zlecenie Rzetelnej Firmy, wynika, że aż 20 proc. przedsiębiorców powyżej 55. roku życia mając wybór, zdecydowałoby się na ofertę firmy kierowanej przez kobietę. Z przedsiębiorstwem prowadzonym przez mężczyznę woli współpracować jedynie 4,1 proc. z tej grupy osób. Z kolei młodsi przedsiębiorcy częściej preferują współpracę z firmami prowadzonymi przez mężczyzn.
Kobiety mocno zaznaczyły swoją obecność w polskim biznesie. Udowodniły, że są profesjonalne, ambitne, nie brak im pomysłów i z powodzeniem mogą prowadzić firmę. Co więcej, w tej kategorii niemal deklasują inne bizneswoman z Europy. To właśnie Polska jest drugim krajem w UE, gdzie udział kobiet na stanowiskach kierowniczych jest najwyższy. Wyprzedza nas jedynie Łotwa. Według danych Eurostatu, aż 43 proc. zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych w Polsce to kobiety. W przypadku własnej działalności gospodarczej wskaźnik ten jest niższy. Z danych CEIDG wynika, że do kobiet należy zaledwie co trzecia jednoosobowa działalność w Polsce.
– Choć statystyki pokazują, że dominacja mężczyzn w sektorze MŚP jest wyraźna, to okazuje się, że dla sporego grona przedsiębiorców z tej grupy wcale nie jest ona aż tak widoczna. W naszym badaniu aż 28 proc. przedstawicieli sektora MŚP było przekonanych, że firm należących do kobiet i do mężczyzn jest tyle samo. Z kolei 9 proc. respondentów oceniło, że więcej firm zarządzanych jest przez panie. Ta różnica w pojmowaniu rzeczywistości może wynikać z faktu, że kobiety są bardziej widoczne przez swoje kompetencje miękkie lub też liczba biznesmenek wzrosła przez ostatnie lata i to wpływa na takie obserwacje – mówi Sandra Czerwińska, ekspertka Rzetelnej Firmy.
Biznes nie ma płci, ale…
Badanie „Kobiety w Biznesie” przeprowadzone na zlecenie Rzetelnej Firmy pokazuje, jak firmy zarządzane przez Polki są odbierane przez ich własne środowisko biznesowe. O ich ocenę zostali zapytani sami przedsiębiorcy – przedstawiciele mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. W ankiecie wzięła udział zbliżona liczba przedstawicieli obu płci. W przypadku, gdyby mieli oni wybór między podobnymi ofertami, 13,5 proc. przedsiębiorców chętniej wybrałoby współpracę z firmą zarządzaną przez kobietę. Na interesy z mężczyzną zdecydowałoby się 11,5 proc. przedsiębiorców. Jednak ta sytuacja nieco zmienia się w zależności od płci osoby, która wybiera ofertę. Choć płeć także i tu nie gra kluczowej roli, to jednak 17,8 proc. kobiet biznesu nawiązałoby współpracę z firmą zarządzaną przez kobietę, a tylko 8,2 proc. z biznesem prowadzonym przez mężczyznę.
…młodsi stawiają na mężczyzn, starsi na kobiety
To głównie wiek przedsiębiorcy determinuje preferencje co do współpracy z firmą zarządzaną przez kobietę lub mężczyznę. Co ciekawe, co piąty przedsiębiorca w wieku 55 – 64 lat zdecydowałby się na prowadzenie interesów z firmą, u której sterów stoi kobieta. Na przeciwległym biegunie są najmłodsi przedsiębiorcy – wśród osób od 18 do 24 lat współpracę z firmą zarządzaną przez kobietę rozpoczęłoby jedynie 6,3 proc.
– Te wyniki pokazują, że kobiety w biznesie są szczególnie doceniane przez przedsiębiorców bardziej doświadczonych. Może to wynikać z faktu, że w ciągu swego życia współpracowali wielokrotnie zarówno z mężczyznami jak i kobietami, i zdążyli zweryfikować krzywdzące dla kobiet stereotypy. Dodatkowo, prowadząc już dojrzałe biznesy, sami mogą oczekiwać takich cech partnerów zawodowych jak terminowość i umiejętność budowania trwałych relacji, ale także kłaść nacisk na zaufanie. W naszym badaniu te cechy częściej były przypisywane kobietom. Najmłodsi przedsiębiorcy z kolei wolą współpracować z firmami, którymi zarządzają mężczyźni. Powodem takich preferencji może być chęć współpracy szczególnie na początku rozwoju firmy z osobami, które zwyczajowo kojarzą im się z determinacją i skłonnością do ryzyka oraz innowacyjnością – wyjaśnia Sandra Czerwińska, ekspertka Rzetelnej Firmy.
Damskie odcienie handlu
Na wybór oferty złożonej przez firmę zarządzaną przez kobiety znacznie częściej zdecydowaliby się przedsiębiorcy działający w handlu. Aż 20,8 proc. przedstawicieli tej branży postawiłoby na współpracę z kobietami, a jedynie 13,9 proc. wybrałoby interesy z biznesem prowadzonym przez mężczyznę. Ta różnica może wynikać z faktu, że to właśnie w handlu kobiety najczęściej rozwijają swoje biznesy. Według danych Polskiego Instytutu Ekonomicznego, co piąta działalność założona przez kobietę zajmowała się handlem, a 17 proc. prowadziło działalność związaną z opieką zdrowotną oraz pomocą społeczną. W pozostałych branżach, takich jak produkcja, budownictwo czy transport płeć niemal nie ma znaczenia.
Zaufanie i wiarygodność mocną cechą kobiet
Przedsiębiorcy, którzy zaprosiliby do współpracy firmy kierowane przez kobietę, stawiają na zaufanie i wiarygodność. Aż 34,5 proc. wskazało na te zalety pań działających w biznesie. Co czwarty przedstawiciel sektora MŚP docenia je za profesjonalizm i kompetencje, a co piąty wskazuje na umiejętność budowania relacji i komunikację. Podobny odsetek ankietowanych uznał, że ogólnie preferuje kobiety. Najrzadziej wskazywaną cechą kobiet, która skłaniałaby osoby decyzyjne do współpracy z kobietami, jest innowacyjność oraz umiejętność podejmowania decyzji. Takie cechy u biznesmenek wskazało zaledwie 10,9 proc. przedsiębiorców. Co więcej, w gronie mężczyzn zajmujących się biznesem tej odpowiedzi udzieliło jeszcze mniej osób – jedynie 5,6 proc. To oznacza, że sami mężczyźni-przedsiębiorcy nie oceniają Polek prowadzących firmy za innowacyjne.
Tradycyjna rola prezesa
Powody, dla których przedsiębiorcy wybierają współpracę z mężczyznami są bardzo podobne. Niemniej na pierwszym miejscu znalazł się profesjonalizm i kompetencje (29,8 proc.). Dla co piątego respondenta kluczowe jest zaufanie i pewność, jaką gwarantuje firma zarządzana przez mężczyznę. Warto jednak zwrócić uwagę, że aż 23,4 proc. przedsiębiorców wybrałoby ofertę zaproponowaną przez firmę, którą prowadzi mężczyzna, ze względu na tradycyjną rolę prezesa, którą pełni mężczyzna.
Ogólnopolskie badanie „Kobiety w biznesie” zostało zrealizowane w październiku 2024 r. przez IMAS International na zlecenie Rzetelnej Firmy wśród przedsiębiorców z sektora MŚP na grupie 407 firm metodą CAWI. Wywiady były przeprowadzane z osobami decyzyjnymi – kierownikami średniego i wyższego szczebla, a także z osobami z zarządu i właścicielami firmy. W ankiecie wzięła udział zbliżona liczba przedstawicieli obu płci.