Początek tego tygodnia przyniósł prawdziwy rollercoaster na rynku akcji. Indeks VIX, znany jako “indeks strachu”, w poniedziałek zanotował drugi najwyższy wzrost w historii, a we wtorek – drugi najwyższy spadek. Jednak strach z rynku nie zniknął, a zmienność pozostaje wysoka. Dane historyczne pokazują, że rok po takich wzrostach VIX, indeks S&P 500 rośnie w ponad 90 procentach przypadków.
VIX to nazwa Indeksu Zmienności publikowanego przez Chicago Board Options Exchange (CBOE). Jest to wskaźnik oczekiwanej zmienności na rynku akcji, bazujący na opcjach dla indeksu S&P 500. Opiera się on na pracach Menachema Brennera i Dana Galaia z lat 1989-1990. Jest powszechnie nazywany „indeksem strachu” lub „miernikiem strachu”.
W poniedziałek poziom obaw na rynku mocno wzrósł, a VIX osiągnął maksymalny poziom 65,73, co oznacza wzrost o 181 proc. w porównaniu do zamknięcia w piątek. Jednodniowa zmiana VIX tego dnia wyniosła 65 proc., co jest drugim najwyższym wzrostem indeksu VIX w historii. Większy wzrost zanotowano tylko 5 lutego 2018 roku, podczas dnia nazwanego „Volmageddon”, kiedy to jednodniowy wzrost VIX wyniósł 115 proc. Zakres wahań VIX w poniedziałek wyniósł ponad 42 punkty, od dziennego maksimum do dziennego minimum, co od 2003 roku jest najszerszym zakresem handlu w historii.
We wtorek poziom obaw na rynku się zmniejszył, co spowodowało spadek VIX o 28,2 proc. Był to drugi co do wielkości jednodniowy spadek w historii. Największy taki fenomen VIX, wynoszący 29,6 proc. wydarzył się 10 maja 2010 roku, krótko po tzw. „Flash Crash”.
Sytuacja, gdzie VIX zanotował drugi co do wielkości jednodniowy wzrost, a następnie drugi co do wielkości jednodniowy spadek w ciągu jednego tygodnia jest bezprecedensowa. Jednak mocne wzrosty VIX w ciągu jednego dnia nie są czymś wyjątkowym. Przyjrzeliśmy się zatem temu, jak takie wydarzenia wpływają na notowania indeksu S&P 500 w kolejnych miesiącach.
Istnieje 21 przypadków, w których VIX wzrósł o 40 proc. lub więcej w ciągu jednego dnia. Po roku od takiego zdarzenia, indeks S&P 500 był na wyższym poziomie w 90,5 proc. przypadków, osiągając średni wzrost na poziomie 18 proc. Zarejestrowano również 18 przypadków, w których VIX spadł o 20 proc. lub więcej w ciągu jednego dnia. Rok później, indeks S&P 500 był wyższy w 83 proc. przypadków, ze średnim zwrotem wynoszącym 7,5 proc.
Powinniśmy jednak zawsze pamiętać, że zmienność na rynku może występować falowo i fakt, że VIX znacznie spadł z wysokich poziomów, nie oznacza, że nie może ponownie gwałtownie wzrosnąć. Dane historyczne pokazują, że po dużych wahaniach indeksu VIX, akcje mają tendencję do regeneracji. Choć każda sytuacja na rynku jest inna, dane historyczne wskazują, że sytuacja może być korzystna dla długoterminowych inwestorów.
Paweł Majtkowski, analityk eToro w Polsce