Edukacja klimatyczna odgrywa fundamentalną rolę w realizacji celów zrównoważonego rozwoju. Stanowi także niezbędny warunek, by Polska mogła w pełni wykorzystać potencjał związany z transformacją klimatyczną. Potrzebne są przede wszystkim rozwiązania systemowe uwzględniające obecność wiedzy o kwestiach środowiskowych w całym systemie edukacji. Ten temat został poruszony podczas konferencji PRECOP 29 w Katowicach przygotowującej stanowisko środowiska biznesowego do szczytu COP 29, w której udział brali m.in. eksperci firmy doradczej Deloitte. Uczestnicy panelu „Edukacja klimatyczna” omówili kwestie związane z efektywną edukacją o klimacie, wdrożeniu systemowych narzędzi oraz przeciwdziałaniu dezinformacji.
W czasie konferencji PRECOP29, która odbyła się w Katowicach 3 października 2024 roku, podjęto dyskusję na temat stanu edukacji klimatycznej w Polsce. W debacie wzięła udział Joanna Świerzyńska, prezeska zarządu Deloitte Polska i partnerka zarządzająca Deloitte w Polsce, krajach bałtyckich i Ukrainie, a także Julia Grzybowska (UN GCNP), Katarzyna Młynek (CNK Warszawa), Joanna Mucha (MEN), Blanka Romanowska (Departament Infrastruktury i Środowiska, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia), Tomasz Rożek (Fundacja Nauka. To Lubię) i Hanna Zdanowska (prezydent Miasta Łodzi).
Podczas rozmów pojawiło się kluczowe pytanie – jak efektywnie uczyć o zmianach klimatycznych w szerokim kontekście społecznym. Aktualnie wiele krajów na świecie podejmuje to wyzwanie w ramach platformy „The Greening Education Partnership” prowadzonej przez UNESCO. Wkrótce do tego grona dołączy również Polska, by brać udział w szukaniu systemowych rozwiązań dla edukacji klimatycznej. Eksperci zgodnie zaznaczyli, że jest to misja, która wymaga zaangażowania nie tylko sektora edukacji, ale także instytucji publicznych, firm, fundacji oraz rodzin.
Edukacja klimatyczna jest kluczowa w procesie odpowiedzialnej zielonej transformacji. Musimy wspierać nie tylko młodzież, ale także dorosłych, aby każdy z nas czuł odpowiedzialność za świat, który pozostawimy kolejnym pokoleniom. W Deloitte, oprócz działań ograniczających własne emisje zgodnie z wytycznymi Porozumienia Paryskiego i założeniami neutralności klimatycznej wyznaczonymi przez Science Based Targets initiative, przykładamy ogromną wagę do aktywności edukacyjnych skierowanych do pracowników, klientów, dostawców, otoczenia biznesowego, a także szkół na wszystkich poziomach edukacji. Wierzymy, że firmy powinny dawać innym dobry przykład, dlatego Deloitte wspiera transformację klimatyczną wielu przedsiębiorstw na rynku – nasi eksperci pomagają we wprowadzaniu niezbędnych procesów i innowacyjnych rozwiązań technologicznych. Pomagamy w edukacji klimatycznej liderów biznesowych oraz przygotowaniu ich do nowych wyzwań strategicznych i regulacyjnych. Uważam, że tak samo, jak w biznesie również w dążeniu do zwiększania świadomości wspólne działania mają większy sens, więc edukatorzy klimatyczni powinni dzielić się swoją wiedzą i tworzyć platformy do jej wymiany – podkreśla Joanna Świerzyńska, prezeska zarządu Deloitte Polska, partnerka zarządzająca Deloitte w Polsce, krajach bałtyckich i Ukrainie.
Przyszłość edukacji klimatycznej w Polsce
Skuteczne wdrożenie edukacji klimatycznej na szeroką skalę wymaga systemowych rozwiązań i zaangażowania różnych podmiotów. Współpraca międzysektorowa odgrywa dużą rolę w przeciwdziałaniu dezinformacji oraz budowaniu postaw proekologicznych. Według biorącej udział w dyskusji ekspertki Deloitte przykładem inicjatywy, która ma na celu dzielenie się dobrymi praktykami w zakresie edukacji klimatycznej jest program Be.Eco autorstwa Fundacji Deloitte i Digital University. Dotychczasowe trzy edycje pozwoliły na wyszkolenie 148 184 uczniów i 3 338 nauczycieli w 2443 szkołach, którzy w trakcie warsztatów mieli okazję poszerzyć swoją wiedzę w kwestii ochrony bioróżnorodności i zrównoważonego rozwoju. Równie istotną kwestią co edukowanie przyszłych pracowników, jest zwiększanie świadomości zarządów i członków rad nadzorczych w obszarze wpływu na otoczenie zarządzanych i nadzorowanych przez nich podmiotów, realizowane np. w ramach inicjatywy Chapter Zero Poland, której partnerem jest Deloitte. Edukacja przedstawicieli struktur zarządczych firm musi stanowić fundament realnej zmiany w obszarze zielonej transformacji gospodarki. Dotychczas w programie uczestniczyło ponad 1400 przedstawicieli biznesu.
Nauka przez całe życie
Paneliści zauważyli, że grupa osób, które otwarcie przyznają, że nie wierzą w zmiany klimatu jest coraz mniej liczna. Przy czym poziom świadomości i wiedzy w tym zakresie nadal pozostaje niewystarczająco wysoki. Według danych przywołanych podczas debaty, tylko 6 proc. nauczycieli deklaruje bardzo dobre przygotowanie i wystarczające kompetencje do prowadzenia edukacji klimatycznej w szkołach. Równocześnie zwrócono uwagę na kluczową rolę szkół, które powinny być wzorem dla uczniów, ale także społeczności lokalnych. Dlatego tak ważna jest idea nauki przez całe życie i utworzenie platformy wymiany wiedzy między pokoleniami. Joanna Świerzyńska zwróciła uwagę na to, że w kontekście szerzenia świadomości klimatycznej ważną rolę odgrywają także media. Produkcje filmowe, takie jak „Do ostatniej kropli” i „Przynoszę Ci dzikość”, do których Deloitte przyczyniło się jako partner, w znaczący sposób poruszają wyobraźnię społeczeństwa i uwrażliwiają na problemy środowiskowe.
Edukacja klimatyczna to nie tylko zobowiązanie poszczególnych rządów, wyrażone w 2014 roku w Limie, ale także zobowiązanie świata biznesu do edukacji swoich pracowników, poddostawców i konsumentów. To także dbałość o to, by produkty lub usługi, były tak projektowane i wytwarzane, aby wynikająca z wiedzy troska o wpływ na środowisko, klimat i bioróżnorodność, była czynnikiem decydującym przy podejmowaniu decyzji biznesowych – podsumowuje Kamil Wyszkowski, przedstawiciel krajowy, dyrektor wykonawczy UN Global Compact Network Poland, przedstawiciel UNOPS w Polsce.
