W mijającym roku światowa branża faktoringowa musiała zmierzyć się z poważnym ograniczeniem wzrostu obrotów. W Polsce, cały sektor odnotował spadek. Prognozy na 2024 rok są jednak optymistyczne, a nowe trendy mogą przyczynić się do jeszcze szybszej poprawy kondycji branży.
Dynamiczny wzrost obrotów branży faktoringowej w 2022 roku związany był bezpośrednio z gospodarczymi i politycznymi wstrząsami wywołanymi pandemią i atakiem Rosji na Ukrainę. W skali światowej wyniósł on ponad 18 proc. W Polsce był jeszcze większy i osiągnął 27 proc. rok do roku. Jaki był 2023 rok i czego eksperci z branży spodziewają się w 2024 roku?
Na skróty:
2023 – rok korekty
Za wysoką dynamikę w poprzednich latach odpowiadała głównie inflacja oraz wzrost cen surowców i nośników energii. W 2023 r. sytuacja gospodarcza stopniowo się stabilizowała – malała inflacja, a ceny surowców zaczęły wracać do przedwojennych poziomów. Konsekwencją w kolejnych kwartałach tego roku było wyhamowywanie wzrostu obrotów firm faktoringowych na całym świecie.
Makroekonomiczna sytuacja odbiła się także na polskim sektorze faktoringu, gdzie doszło do pierwszego od wielu lat spadku. Obroty po trzech kwartałach 2023 r. osiągnęły 334,1 mln zł i były o 3,3 proc. niższe, niż rok wcześniej. W ostatnich miesiącach roku trend spadkowy się utrzymał, są to jednak spadki, których branża się spodziewała.
Pozytywna perspektywa
Choć w obrotach faktoring zanotował ujemną dynamikę, to jednocześnie rośnie liczba firm korzystających z tego typu usług. Na koniec września firmy faktoringowe w Polsce miały o blisko 8 proc. więcej klientów, niż rok wcześniej.
– Dominującą grupę klientów firm faktoringowych stanowią małe i średnie przedsiębiorstwa. W skali światowej to ponad 60 proc. faktorantów – mówi Marek Wcisło, Dyrektor ds. Partnerstwa w 4Trans Factoring, fintechu specjalizującym się w zapewnianiu płynności finansowej firmom z branży TSL. – Jak pokazują analizy Polskiego Instytutu Ekonomicznego, w Polsce MŚP też coraz częściej wybierają właśnie ten sposób finansowania, ograniczając lub wręcz rezygnując z leasingu i kredytów. Nie jest to zaskoczeniem, bo dzięki rozwiązaniom cyfrowym w faktoringu firma uzyskać może pieniądze za fakturę zgłoszoną do finansowania online dosłownie w ciągu minut.
Dość znacząco rośnie również w Polsce średnia wartość finansowanych przez firmy faktoringowe faktur. Według danych z października wynosiła ona 8943 zł, a więc o 14 proc. więcej, niż przed rokiem.
Powyższe dane, w połączeniu ze spodziewanym odblokowaniem środków z Krajowego Planu Odbudowy, które powinny znacznie ożywić gospodarkę, skłaniają branżę faktoringową do ostrożnego optymizmu. Jej przedstawiciele prognozują na przyszły rok powrót tendencji wzrostowej.
AI wsparciem dla faktoringu
W perspektywie najbliższych lat ważnym czynnikiem wpływającym na poprawę wyników branży faktoringowej będzie niewątpliwie wykorzystanie najnowszych technologii. Już teraz niektóre firmy wykorzystują uczenie maszynowe i sztuczną inteligencję w usprawnianiu wielu aspektów swojej działalności. Mowa tu zarówno o automatyzacji procesów biznesowych, jak i analizie danych, obsłudze klienta, czy zarządzaniu ryzykiem.
– Wykorzystanie najnowszych technologii może wydatnie usprawnić bieżącą działalność firm faktoringowych. Możliwości jakie daje obecnie sztuczna inteligencja, pozwalają na zautomatyzowanie wielu elementów procesu weryfikacji klientów, ich kontrahentów i faktur. Skutkuje to poprawą jakości obsługi klientów, a jednocześnie obniża ryzyko transakcji – uważa Marek Wcisło z 4Trans Factoring.
Kolejnym elementem cyfrowej transformacji w usługach finansowych w skali globalnej, który może usprawnić i zwiększyć bezpieczeństwo transakcji jest technologia blockchain. Poza zabezpieczeniem danych przed ingerencją z zewnątrz, można ją też wykorzystać na inne sposoby.
W branży faktoringowej może ona na przykład uniemożliwiać próby wielokrotnego finansowania tej samej faktury. Pozwala też znacznie szybciej przeprowadzać weryfikację poszczególnych faktur, a także w ogóle kontrahentów i historii ich wierzytelności. W konsekwencji cały proces finansowania faktur ulega znacznemu skróceniu.
Faktoring zrównoważonego rozwoju
Jak zauważyli twórcy globalnego raportu EY CEO Outlook Pulse Survey, sztuczna inteligencja jest również pomocna w transformacji firm w stronę zrównoważonego rozwoju. W kontekście faktoringu jest to o tyle istotne, że na rynku usług finansowych coraz silniejszy staje się trend oferowania specjalnych, korzystniejszych ofert dla firm spełniających kryteria ESG (środowisko, społeczeństwo, ład korporacyjny).
Choć trend ten można zaobserwować już w usługach faktoringowych na całym świecie, w tym w Polsce, eksperci przewidują, że w 2024 r. będzie on szczególnie zauważalny. W umowach z celami ESG wysokość prowizji lub samo finansowanie faktur danego klienta uzależnione jest od spełniania przez niego zapisanych w umowie kryteriów lub osiągnięcia w wyznaczonym czasie celów w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Cross-border w faktoringu
We współczesnym zglobalizowanym świecie prowadzenie handlu międzynarodowego nie jest już wyzwaniem, nawet dla mniejszych biznesów, tym bardziej w ramach jednolitego rynku Unii Europejskiej. Dzięki temu, coraz częściej firmy z sektora MŚP decydują się na to, żeby sprzedawać, kupować, lub także świadczyć usługi poza granicami własnego kraju. W nachodzącym roku szacuje się, że ich liczba będzie wzrastać.
Specyfiką transakcji międzynarodowych jest jeszcze dłuższy, niż w wypadku krajowych, okres płatności faktur. Nierzadko wynosi on nawet 120 dni. W tej sytuacji przedsiębiorcy tym bardziej potrzebują narzędzi zapewniających im płynność finansową, a więc między innymi faktoringu międzynarodowego.
– Wiele polskich firm decyduje się na wyjście ze swoją ofertą na inne rynki, widząc w tym szansę na dalszy rozwój – zauważa Marek Wcisło z 4Trans Factoring. – Wykorzystując międzynarodowy faktoring mogą, tak jak w wypadku finansowania faktur krajowych, ograniczyć ryzyko zatorów płatniczych i konsekwencji niewypłacalności kontrahentów. Dodatkowo niwelują ryzyko kursowe, które w wypadku rachunków z bardzo długim terminem płatności może być rzeczywiście duże – dodaje.
