W grudniu zakończył się szczyt klimatyczny COP28 w Emiratach Arabskich. W tym roku dyskusje oscylowały wokół zrównoważonych źródeł pozyskiwania energii i ograniczania emisji dwutlenku węgla. W dyskusjach omawiano strategie dekarbonizacji i najpilniejsze wyzwania związane z przejściem na gospodarkę niskoemisyjną. W dyskusjach z udziałem biznesu omawiano skalowalne studia przypadków i kroki, które można podjąć dla dekarbonizacji handlu, efektywnego wdrażania czystej energii, transformacji sektorów transportu i budownictwa, transformacji rynków emisji dwutlenku węgla oraz rynków związanych z przyrodą i środowiskiem naturalnym, przyspieszania mechanizmów finansowania inwestycji. W szczycie klimatycznym uczestniczyła Kamila Król, reprezentująca Polski Kongres Klimatyczny – transformacja energetyczna stanowiła jeden z kluczowych obszarów tematycznych. Polska zadeklarowała, że do 2050 roku nasz kraj potroi moc wytwórczą energii jądrowej. I choć elektrownie atomowe faktycznie mogą pomóc chronić klimat, nie zapominajmy jednak o innych metodach pozyskiwania energii, takich jak jej odzysk, który staje się ważnym elementem dyskusji w ramach gospodarki obiegu zamkniętego. Eksperci podkreślali, że w transformacji nie chodzi tylko o produkcję energii, ale o konsumpcję energii, a to, jak widać, nie jest jeszcze uświadomione decydentom. Dlatego największa bariera dla transformacji tkwi w przepisach i prawie – zauważa Kamila Król, podsumowując dyskusje na COP28.
Na skróty:
Partnerstwa i współprace
Głównym tematem szczytu była szeroko pojęta współpraca, czy to w odniesieniu do dekarbonizacji sektorów gospodarki, czy też włączenia celów środowiskowych do rozwiązań klimatycznych i warunków udzielania finansowania. Uczestnicy dyskutowali o konieczności stosowania strategii współpracy poziomej i pionowej w różnych branżach i wzdłuż łańcucha dostaw. Włączenie społeczne i sprawiedliwość powinny stanowić integralną część wysiłków w zakresie współpracy. Co więcej, współpraca i partnerstwa powinny stać się codzienną praktyką dla interesariuszy zaangażowanych w osiągnięcie postępu klimatycznego.
– Zmiany klimatyczne postępują szybciej niż działania poszczególnych krajów. Według ekspertów mamy technologie, mamy możliwości finansowe, ale nie ma holistycznego podejścia – podsumowuje Kamila Król – sumując instrumenty finansowe w Unii Europejskiej, mogą one pomóc rozpocząć procesy transformacyjne, ale brakuje modelu biznesowego dla tych inwestycji, który pozwoliłby je skutecznie realizować, zsumować, ustalić priorytety i budować skalę, replikowalność, wolumen. To jest coś co teraz powinno być zrobione, żeby przyspieszyć transformację – wymienia Król – fragmentacja działań powoduje, że są one nieskuteczne. Zgodnie z tym co było mówione na COP28, na podstawie analiz, trzeba przyspieszyć wdrażanie OZE cztery do sześciu razy, żeby spełnić cele klimatyczne. Ale tutaj również barierą są procesy pozwoleniowe, które są zbyt długie i to dotyczy Polski, ale również innych krajów. Konieczne są lepsze łańcuchy dostaw. Bezpieczeństwo łańcuchów dostaw jest ważniejsze niż samo dostarczanie energii. Jest masywny brak na rynku pracowników, brak wykwalifikowanych pracowników. Konieczna jest zmiana nawyków w konsumpcji ciepła i energii.
Sektor prywatny jako katalizator zmian
Przedsiębiorstwa opowiadają się za polityką klimatyczną, która wspiera zarówno ich interesy, jak i zrównoważenie środowiskowe, działając jako katalizatory rozwoju. Paneliści podczas poszczególnych sesji dyskusyjnych podkreślali znaczenie wyznaczania celów w każdym zakresie oraz określanie pozytywnego wpływu ochrony przyrody na interesy biznesowe.
W dyskusjach podkreślano, że najbardziej skuteczny w zielonej transformacji jest sektor automotive – przytacza Kamila Król – zmiany w konsumpcji widoczne są w sektorze energii w samochodach elektrycznych, to prowadzi do redukcji konsumpcji paliw. Ocenia się, że to jest jeden z niewielu sektorów, który zmienia się bardzo szybko i nadąża za potrzebami wyznaczonymi przez cele klimatyczne – podkreśla Król – według międzynarodowych ekspertów również transport ciężki ma ambicje do przyspieszenia i tutaj rozwiązaniem może być wykorzystanie najlepszych praktyk procesu transformacji z sektora automotive oraz fotowoltaiki oraz replikacja tych procesów, która pozwoli przyspieszyć transformację. Energia solarna jest drugim najbardziej skutecznym akcelatorem transformacji.
Twin Transition, czyli bliźniacza równoległa transformacja, cyfrowa i klimatyczna
Transformacja bliźniacza może okazać się kluczem do dekarbonizacji gospodarki i przyjęcia modelu rozwoju o obiegu zamkniętym, przekształcając liniowe przemysłowe łańcuchy wartości w celu minimalizacji odpadów i zanieczyszczeń, lepszego wykorzystania zasobów i zagwarantowania standardów środowiskowych.
Na scenach mówiono o tym, że innowacje mogą zwiększyć dostęp do energii poprzez decentralizację i rozpoznanie zapotrzebowania w poszczególnych regionach. Wyzwaniem tutaj jest model ekonomiczny zdaniem ekspertów – zauważa Kamila Król – żeby wdrażać innowacyjne rozwiązania, to muszą one być niedrogie i przynosić korzyści, dostęp do technologii musi być opłacalny, musi przynosić zysk, żeby był wdrażany przez inwestora lub wymagany w zamówieniu publicznym. Powinno to działać tak jak innowacje w sektorze finansowym, które umożliwiają niski koszt kredytów i ich większą dostępność. To samo powinno być w innych sektorach. Rewolucja cyfrowa i rewolucja danych prowadzą do planowania zapotrzebowania na energię z poziomu kraju, do poziomu samorządów. Tutaj również skuteczność tych działań wymaga współpracy sektora prywatnego z publicznym. Potrzebne są rozwiązania finansowe i prywatny kapitał oraz odpowiednie regulacje i to wybrzmiało podczas COP28 – zauważa Kamila Król. Jednocześnie akurat w tym regionie GULF, w którym odbywał się szczyt, jest zainteresowanie technologiami polskimi, według informacji z pierwszej ręki od lokalnego oddziału PAIH – Lokalne instytucje i ośrodki badawcze aktywnie poszukują partnerów z Polski do współpracy w zakresie opracowywania i implementacji nowych technologii – mówi Weronika Tomaszewska-Collins z PAIH – Z drugiej strony polskie firmy z sektora odnawialnych źródeł energii interesują się ekspansją w tym rejonie. PAIH otrzymuje codziennie kilka zapytań w tym temacie. Polscy inwestorzy kojarzą rynek z rozwojem i stabilną sytuacją finansową.
Natura jako kapitał
Kapitał naturalny powinien być uwzględniany nie tylko w wizji przedsiębiorstw i planach rządowych, ale także w kluczowym programie instytucji finansowych. Instytucje finansowe odgrywają kluczową rolę w kierowaniu funduszy na inicjatywy pozytywne dla środowiska, a plan działania dla sektora finansowego przedstawia inicjatywy, które powinni podjąć światowi liderzy, aby nadać priorytet przyrodzie i wyeliminować wylesianie spowodowane surowcami.
Jasne i zharmonizowane przepisy, standardy i definicje
Wezwanie do wdrożenia przepisów transgranicznych podkreśla pilność i znaczenie spójnych globalnych ram zarówno dla dekarbonizacji przemysłu, jak i transformacji energetyki, charakteryzujących się współpracą, przewidywalnością i prostotą. Wspólne działania wydają się mieć kluczowe znaczenie, aby zapobiec sytuacji, w której finansowanie transformacji stało się wylęgarnią „greenwashingu”. Co więcej, rosnące zapotrzebowanie na lepsze dane i globalne standardy w raportowaniu ESG ma na celu przeniesienie punktu ciężkości z raportowania na działanie. Te tematy zostaną zagospodarowane na Polskim Kongresie Klimatycznym – zaznacza Kamila Król – Polski Kongres Klimatyczny dotyczy w dużej mierze potrzeb regulacyjnych na poziomie centralnym, wynikających z postulatów biznesu i samorządów lokalnych.
Ewolucja finansów klimatycznych
Innowacje finansowe stwarzają szansę na rozwój sektora prywatnego. Dynamiczny krajobraz finansowania działań związanych ze zmianą klimatu przeszedł zauważalną ewolucję; przejście od skupiania się na zielonej energii do kompleksowych działań klimatycznych obejmujących cele zerowej emisji netto na rok 2030, a także strategiczne przejście w kierunku sprostania wyzwaniu, jakim jest dekarbonizacja sektorów, które są trudne do ograniczenia.
Uruchomienie Porozumienia o współpracy w zakresie mobilizacji inwestycji
Stany Zjednoczone i kraje nordyckie rozpoczęły 4 grudnia w Blue Zone Porozumienie o współpracy w zakresie mobilizacji inwestycji (IMCA). IMCA to innowacyjna inicjatywa ułatwiająca tworzenie nowych instrumentów finansowania mieszanego w celu ograniczenia ryzyka i zmobilizowania miliardów dolarów w kapitale prywatnym na rzecz łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej na rynkach wschodzących i rozwijających się do 2025 r. IMCA to partnerstwo pomiędzy USA, Szwecją, Danią i Finlandią. Rozwijają się dialogi z kolejnymi krajami. Światowa Fundacja Klimatyczna działa jako partner operacyjny IMCA, przy wsparciu Koalicji na rzecz Inwestycji Klimatycznych.
