W ostatnich latach rynek pracy zmienił się diametralnie. Pandemia COVID-19 oraz dynamiczny rozwój sztucznej inteligencji (AI) mocno przyspieszyły ten proces, a regulacje dotyczące zrównoważonej gospodarki wymuszają powstawanie całkiem nowych zawodów. A to dopiero początek. Czego więc uczyć dzisiejszych młodych? Wyzwanie znalezienia odpowiedzi na te pytania podejmuje raport firmy Henkel „Świat Młodych Badaczy 4.0. Kompetencje do przyszłości”, stworzony we współpracy z futurologiem.
Wiele osób zastanawia się, jak w perspektywie 10 czy 20 najbliższych lat będzie zmieniał się rynek pracy. Według raportu „Edukacja przyszłości” Infuture Institute, szacuje się, że blisko 70% dzisiejszych uczniów szkół podstawowych będzie pracowało w zawodach, które jeszcze nie istnieją. Czy wiemy jak przygotować je na takie realia? Jakie umiejętności i kompetencje w nich kształtować?
Nauki ścisłe i nowe technologie: Fundament kompetencji przyszłości
„Żyjemy w czasach szybkich zmian technologicznych, społecznych i ekologicznych, które radykalnie wpływają na nasze życie. Przygotowany przez nas raport „Świat Młodych Badaczy 4.0. Kompetencje do przyszłości” to praktyczny przewodnik, a nie odległa wizja przyszłości. Analizujemy w nim kluczowe trendy i prezentujemy możliwe scenariusze przyszłości. Staramy się nazwać kompetencje, umiejętności i postawy, które już teraz powinniśmy rozwijać u dzieci, by były gotowe na wyzwania przyszłości. Jedna refleksja wraca wielokrotnie. STEM, czyli nauki przyrodnicze jawią się jako fundament edukacji. Ich znajomość będzie niezbędna do współpracy z nowymi technologiami i innowacjami.” – mówi Karolina Szmidt, Prezes Zarządu i Dyrektor personalny, Henkel Polska.
Przyszłość rynku pracy: Cztery scenariusze
Raport „Świat Młodych Badaczy 4.0. Kompetencje do przyszłości” odpowiada na pytania, które często zadają sobie dziś rodzice i nauczyciele – jak przygotować młode pokolenie do wyzwań, które czekają na nich, gdy wejdą na rynek pracy. Został on przygotowany pod opieką merytoryczną dr Edyty Sadowskiej, futurolożki, wykładowczyni akademickiej Instytutu Bezpieczeństwa i Informatyki UKEN w Krakowie, Trenwatching i Future Studies AGH, ekspertki Digital University.
Autorka raportu – z myślą o tempie zachodzących zmian technologicznych, społecznych i ekologicznych – przedstawia cztery możliwe scenariusze przyszłości. W każdym z nich proponuje odmienne wiodące determinanty, które będą decydowały o kształcie rzeczywistości i rozwoju rynku pracy. Mamy więc pierwszy scenariusz przyszłości zdeterminowany transformacją technologiczną, drugi – zrównoważonym rozwojem i ekologią, trzeci – odpowiedzialnością i etyką oraz czwarty – lokalnością produkcji i mikrofabrykami.
Scenariuszom tym towarzyszą prognozy zawodów przyszłości. Wśród nich pojawiają się takie propozycje jak: Neuroarchitekt cyfrowy, Mistrz górnictwa konsumpcyjnego, Specjalista ds. dobrostanu psychicznego w produktach czy Innowator lokalnych produkcji.
Raport podkreśla rolę edukacji i kształcenia właściwych umiejętności i kompetencji już dzisiaj. Wielokrotnie wraca postulat rozwijania od najmłodszych lat wiedzy z obszaru STEM, która w większości zaproponowanych scenariuszy będzie kluczem do zawodowej przyszłości. Kolejny ważny postulat raportu to kształcenie umiejętności miękkich: kreatywności, komunikacji, współpracy, krytycznego myślenia czy rezyliencji, niezbędnych do skutecznego adaptowania się do dynamicznych zmian, w jakie obfitować będzie nasze wspólne jutro.
Więcej o scenariuszach oraz nowych zawodach i potrzebnych w nich kompetencjach można przeczytać w Raporcie.
Świat Młodych Badaczy: Kształtowanie liderów przyszłości
We wnioski płynące z raportu idealnie wpisuje się misja projektu edukacyjnego firmy Henkel Polska „Świat Młodych Badaczy”. Program, realizowany nieprzerwanie od 2016 roku, kładzie nacisk na rozwijanie kreatywności, umiejętności krytycznego myślenia oraz pracy w zespole. W ramach programu realizowane są lekcje w szkołach podstawowych, w których wzięło udział do tej pory ponad 12 000 dzieci. Podczas zajęć dzieci wykonują proste naukowe doświadczenia, rozwijając w sobie ciekawość świata i zainteresowanie dla przedmiotów ścisłych.
W tym roku program został wzbogacony również o moduł dla nauczycieli. Przy pomocy materiałów udostępnionych na stronie projektu każdy nauczyciel może już dziś zacząć rozwijać w swoich uczniach kompetencje do przyszłości. Materiały zawierają gotowe scenariusze lekcji oraz propozycje eksperymentów, które łatwo jest przeprowadzić wspólnie z uczniami podczas zajęć szkolnych.
Aspiracją programu „Świat Młodych Badaczy” jest wspieranie programu kształcenia podstawowego tak, aby już dziś adresował wyzwania przyszłości. Bo świat będzie potrzebował naukowców, biotechnologów, inżynierów, liderów, którzy będą potrafili skutecznie stawić czoła globalnym wyzwaniom, takim jak zmiany klimatyczne, ograniczanie zasobów naturalnych czy rosnące nierówności społeczne.