W obliczu nadchodzących zmian w prawie, z końcem roku warto rozważyć zmianę formy opodatkowania. Kto zdąży podjąć decyzję do 20 lutego 2024 r. i złoży stosowne oświadczenie, może zapewnić sobie wymierne korzyści i ochronić swoje pieniądze.
Na skróty:
Wybór formy opodatkowania
Do wyboru są następujące opcje: przejście na podatek liniowy, skalę podatkową, albo ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Dodatkowo warto także rozważyć zmianę formy prawnej prowadzonej działalności. Istnieje kilka możliwości, które pozwalają ograniczyć odpowiedzialność za działalność przedsiębiorstwa, skorzystać z ulg i preferencji podatkowych. Trafnym może się okazać np. wybór ryczałtu od dochodów spółek, znanego jako CIT estoński, który umożliwia realne obniżenie efektywnej stawki opodatkowania, i zapewnia inne korzyści. Która forma opodatkowania będzie najlepsza dla danego przedsiębiorcy, musi zdecydować już on sam. Pomóc może analiza podatkowa sytuacji przedsiębiorstwa i prowadzonej działalności, przeprowadzona także pod kątem zbliżających się zmian w przepisach.
Państwo znów sięgnie do kieszeni przedsiębiorców
Od nowego roku wzrosły tzw. składki zusowskie przedsiębiorców. O ponad 181 zł składka na ubezpieczenie społeczne i o ok. 67 zł składka zdrowotna.
Być może w przypadku jednoosobowego, samozatrudnionego przedsiębiorcy podwyżki te zdają się stosunkowo niewielkie o tyle mogą stanowić spore obciążenie ale przedsiębiorców zatrudniających pracowników. W 2024 r. przewidywane są aż dwie podwyżki minimalnego wynagrodzenia: z obecnych 3600 zł do 4242 zł w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca, a od 1 lipca do 4300 zł. Dla pracodawcy oznacza to wzrost kosztów zatrudnienia jednego pracownika do odpowiednio 5100 zł i 5200 zł, czyli o ok. 700 – 800 zł w porównaniu do roku poprzedniego (całkowity koszt pracodawcy przy pensji minimalnej 3600 zł w 2023 r. wynosił 4391,28zł) i aż o ok. 1500 zł w porównaniu do 2022 roku (3671,61 zł ówczesny koszt zatrudnienia dla pracodawcy). Do 27,70 zł zostanie podwyższona również stawka godzinowa przy zatrudnianiu na umowę zlecenie. Z 23,50 zł w 2023 r. i 19,70 zł jeszcze w roku 2022. Poza tym, wysokość płacy minimalnej ma wpływ na wiele innych świadczeń pracowniczych, jak: dodatek za pracę w porze nocnej, za pozostawanie w gotowości do pracy i przestój (postojowe), odprawy i odszkodowania.
Państwo autorytarnie podnosi pracodawcom koszty wynagrodzenia o 900, o 1500 zł, nie pytając, czy przedsiębiorca zdoła takie ciężary ponieść, czy utrzyma się na rynku. A trzeba też pamiętać o innych rosnących kosztach prowadzenia działalności gospodarczej, zwyżkujących cenach paliwa, wynajmu, podatków i opłat lokalnych (podatek od nieruchomości wykorzystywanych do celów gospodarczych może wzrosnąć nawet do 33,10 zł/m2). Według prognoz rynkowych ceny prądu mają w 2024 r. wzrosnąć aż o 70%! W tych okolicznościach zmiana formy prawnej prowadzonej działalności albo/i zmiana formy opodatkowania może być jedynym sposobem ratunku.
Co bardziej opłacalne?
Na pytanie, co będzie dla mojej firmy najbardziej opłacalne, najlepiej odpowiedzieć uwzględniając charakter i perspektywy prowadzonej działalności. Jeśli firma osiąga wysokie dochody i nie przysługują jej przy tym istotne możliwości odliczeń, wówczas bardziej opłacalne będzie dla niej przejście na podatek liniowy. Jego stawka wynosi 19%. W przeciwnym razie przy rosnących dochodach nagle przedsiębiorca może wskoczyć na 32-procetnowy podatek. I odwrotnie, generując wysokie koszty prowadzonej działalności, mając w nadchodzącym roku plany dokonania znaczących wydatków, zakupów, warto rozważyć przejście na skalę podatkową i płacić jedynie 12-procentowy podatek dochodowy. Oczywiście najbardziej korzystnym będzie ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. To rozwiązanie dla tych przedsiębiorców, którzy nie generują wysokich kosztów a branża, w której działają, pozwala na zastosowanie niższej niż 12% stawki ryczałtu.
Zazwyczaj przyjmuje się następującą gradację opłacalności form rozliczenia podatkowego. Na pierwszym miejscu jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – najbardziej opłacalny dla branży usługowej oraz wysokomarżowego handlu. Następnie – przyjęcie zasad ogólnych, ale tylko dla dochodu poniżej 120 tys. rocznie (stawka podatku dochodowego wynosi wówczas 12% plus 9% składki zdrowotnej, co daje efektywną stawkę ciężaru opodatkowania dochodu w wysokości 21%). Rozwiązanie to może się opłacać przy nisko marżowej sprzedaży lub dużej ilości kosztów uzyskania przychodu w przypadku świadczeniu usług. Stosując zasady ogólne można dodatkowo skorzystać z ulg podatkowych, np.: IP BOX, ulgi na działalność badawczo rozwojową, ulgi na prototyp, ulgi na innowacyjnych pracowników, itp. Ostatnią w gradacji oferowanych form rozliczeń jest podatek liniowy (stawka 19% + 4,9% składki zdrowotnej, czyli 23,9% efektywnego opodatkowania). Preferowana w przypadku osiągania dochodów powyżej 120 tys. zł, również pozwala skorzystać z ww. ulg.
Estoński CIT
Efektywna stawka opodatkowania podatkiem dochodowym przy wypłacie zysków ze spółki w wysokości 20% zamiast 26,29% dla małych podatników i 25% zamiast 34,39% u większych (u których wartość przychodu z VAT-em przekroczyła w poprzednim roku podatkowym 2 mln euro). Do tego możliwość korzystania z uproszczonych rozliczeń, opartych jedynie na zasadach określonych w przepisach o rachunkowości, brak obowiązku wpłacania zaliczek na podatek dochodowy, co sprawia, że spółka może operować w bieżącej działalności większymi środkami. To główne zalety rozliczeń spółek w ramach tzw. estońskiego CIT. Poza wymogiem zatrudnienia co najmniej 3 osób przez okres 300 dni w roku podatkowym oraz niedopuszczania do tego, by przychody z innych źródeł były wyższe od przychodów z operacyjnej działalności spółki, brak dodatkowych obwarowań, które w znaczący sposób utrudniałyby przejście na estoński CIT.
Uwolnienie od składek ZUS
Prowadzenie działalności w formie spółki z o.o. pozwala jej wspólnikowi nie płacić składki zdrowotnej, jak i w ogóle składek ZUS (nie może to być spółka jednoosobowa), przy jedynie 9-procentowym podatku dochodowym od osób prawnych. Poza tym może również pomóc uniknąć konieczności płacenia daniny solidarnościowej. Zaletą prowadzenia biznesu w formie spółki z o.o. jest również uproszczona procedura i formalności związane z jej założeniem, trwające zaledwie kilka dni.
Przekształcenie JDG w spółkę i uwolnienie się od odpowiedzialności
Jeśli firma się rozwija, generuje coraz bardziej znaczące przychody, jej dalsze prowadzenie w formie jednoosobowej działalności gospodarczej jest niebezpieczne z uwagi na pełną odpowiedzialność, całym swoim majątkiem, za zobowiązania firmy jaka w tym przypadku spoczywa na osobie właściciela. Przekształcenie JDG w spółkę pozwala znacząco ograniczyć tę odpowiedzialność (w zależności od rodzaju spółki). Poza tym, wpisana do KRS spółka dla części kontrahentów wydaje się bardziej wiarygodna rynkowa niż jednoosobowa firma ujawniona tylko w CEIDG. Struktury spółki przewidziane na mocy przepisów Kodeksu spółek handlowych predestynują również tę formę prowadzenia działalności do łatwiejszego pozyskiwania kapitału i rozwoju, m.in. poprzez przyjmowanie nowych wspólników i wnoszenie przez nich wkładów.
Spółka komandytowa – rozwiązanie dla tych, co zarabiają za dużo
Wśród najważniejszych korzyści prowadzenia działalności w formie spółki komandytowej należą: brak odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania spółki (po wniesieniu całego wkładu), oraz możliwość pomniejszenia, a nawet całkowitego zniwelowania opodatkowania zysku wypłacanego komplementariuszowi. Dodatkowo, od 1 stycznia 2022 r. spółka komandytowa może rozliczać się w ramach estońskiego CIT.
Wprowadzone w 2022 roku zasady naliczania składki zdrowotnej zabierają firmom (jednoosobowym działalnościom gospodarczym) tym więcej, im więcej one zarabiają, bo składka wyliczana jest procentowo od uzyskanego dochodu. Do tego odebrano przedsiębiorcom możliwości odpisania kwoty opłaconej składki od podatku.
Zakładając spółkę komandytową i przyjmując w niej funkcji komplementariusza, można opłacać składkę zdrowotną w formie ryczałtu,. Wylicza się ją od kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego przez GUS za IV kwartał roku poprzedniego. Wybór spółki komandytową i przyjęcie w niej roli komplementariusza to więc najlepsze rozwiązanie dla osób, które zarabiają dużo. Osiągane przez komplementariusza dochody z tytułu udziału w zyskach spółki korzystają z prawa do pomniejszenia ciężaru opodatkowania o kwotę CIT zapłaconego przez spółkę, w proporcji odpowiadającej udziałowi w zysku danego wspólnika.
Podsumowanie
Oświadczenie o chęci zmiany formy opodatkowania należy złożyć do naczelnika właściwego urzędu skarbowego lub dokonać aktualizacji w tym zakresie w CEIDG w terminie do 20 lutego 2024 r. Trudniejszym wyzwaniem może się okazać zmiana formy prawnej prowadzonej działalności, założenie spółki czy przeprowadzenie przekształcenia spółki. Tu przydatna może się okazać pomoc profesjonalisty, np. kancelarii podatkowo-prawnej.
Autor: Robert Nogacki, radca prawny, partner zarządzający, Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w doradztwie prawnym, podatkowym oraz strategicznym dla przedsiębiorców
