Rada UE przyjęła nowe przepisy zmieniające dyrektywę z 2010 r. dotyczącą wdrażania inteligentnych systemów transportowych. Aktualizacja rozwiązań sprzed trzynastu lat była konieczna, aby dostosować jej zapisy do aktualnych standardów technologicznych, przyspieszyć transformację cyfrową i wesprzeć europejską mobilność.
Projekt zmian, które właśnie doczekały się akceptacji rady, został przedstawiony w grudniu 2021 r. jako część pakietu inicjatyw Europejskiego Zielonego Ładu. Celem wdrożenia nowych rozwiązań jest oszczędność czasu, ograniczenie emisji, zmniejszenie zatorów komunikacyjnych oraz uproszczenie planowania podróży. Przyjęcie nowej dyrektywy może okazać się bardzo ważnym elementem na drodze ku inteligentniejszej, bezpieczniejszej i wydajniejszej mobilności w całej Europie.
– Nowa dyrektywa dostosowuje już obowiązujące przepisy do nowych warunków technologicznych. Jej zapisy uwzględniają m.in. transport multimodalny oraz przyspieszą dostępność i zwiększą interoperacyjność danych cyfrowych zasilających różne usługi służące firmom transportowym. Dostęp do bardziej precyzyjnych danych pozwoli skuteczniej zarządzać ruchem i mobilnością pomiędzy różnymi rodzajami transportu – mówi Mateusz Pernak, prawnik z TC Kancelarii Prawnej.
Co zmienia nowa dyrektywa?
Znowelizowane przepisy poszerzają zakres stosowania poprzedniej dyrektywy o nowe usługi, w tym w zakresie multimodalnych informacji, rezerwacji i sprzedaży biletów (w tym aplikacje do wyszukiwania i rezerwacji podróży, również transportem publicznym, samochodowym czy rowerowym), komunikacji między pojazdami i infrastrukturą oraz zautomatyzowanej mobilności.
Kolejną zmianą jest ustanowienie celów w zakresie cyfryzacji kluczowych informacji, dotyczących między innymi ograniczenia prędkości, robót drogowych i multimodalnych węzłów dostępu. W myśl ustawy nowe cele wyznaczone zostaną także w zakresie dostarczania podstawowych usług, takich jak informacje na temat bezpieczeństwa drogowego. Dzięki temu użytkownicy transportu zyskają dostęp do większej liczby informacji dostępnych w czasie rzeczywistym i dokładniejszych systemów kontroli prędkości.
Nowelizacja utrzymała ramowy charakter dyrektywy o ITS z 2010 r. oraz stosowanie różnych interwencji technicznych na podstawie aktów wykonawczych i delegowanych. Nowa dyrektywa uwzględnia również program wdrażania rozłożony na minimum pięć kolejnych lat i określający dokładny zasięg geograficzny sieci drogowej, w odniesieniu do której dane nadające się do ponownego wykorzystania muszą być bezwzględnie dostępne.
Sprecyzowano też niezbędne rodzaje danych, które należy udostępniać na terenie całej Unii Europejskiej. Mowa o warunkach dostępu do tuneli i mostów, ograniczenia prędkości, projekty organizacji ruchu, stałe ograniczenia dostępu, zamknięcia dróg, roboty drogowe, czasowe środki zarządzania ruchem, jak również usługi krytyczne, takie jak usługi informacyjne związane z bezpieczeństwem ruchu.
Dwa lata na wdrożenie
Nowa dyrektywa w najbliższym czasie powinna zostać opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE i wejdzie w życie dwudziestego dnia po publikacji. Kolejnym etapem będzie jej implementacja przez Państwa członkowskie, które mają na to 24 miesiące od dnia wejścia w życie nowej dyrektywy.
– Oczywiście nie będzie to łatwe – przyjęcie przepisów przez organy Unii Europejskiej to dopiero pierwszy krok ku poprawie Inteligentnych systemów drogowych. W najbliższych miesiącach i latach państwa członkowskie będą musiały podjąć wiele działań, aby przełożyć przepisy na praktykę – dodaje prawnik TC Kancelarii Prawnej.