Przez wiele miesięcy ubiegłego roku emocjonowaliśmy się cyklicznymi zakupami złota przez Narodowy Bank Polski. Zakupami, jakie rozpoczęto w kwietniu i zakończono w listopadzie. W tym okresie rezerwy złota NBP wzrosły o 130 ton do poziomu 358,7 ton, co stanowi 12,3% aktywów rezerwowych. Z danych za grudzień wynika, że rezerwy złota nie zostały już powiększone. Biorąc jednak pod uwagę wcześniejsze wypowiedzi prezesa NBP, który wyraził chęć zwiększenia udziału złota w rezerwach do 20% można zakładać, że grudzień był jedynie pauzą, a nie końcem zakupów.
Jeśli spojrzymy na listopadowe dane o oficjalnych rezerwach złota poszczególnych krajów, Polska zajmuje obecnie 15. miejsce na świecie. Na razie niestety nie wiemy, czy tegoroczne zakupy były sprowadzane do Polski. Ze sprawozdania finansowego NBP na koniec grudnia 2022 r. wynikało, że pod naszą kontrolą znajduje się 104,9 ton. Reszta składowana jest najprawdopodobniej w londyńskich skarbcach Banku Anglii.
Jak wskazuje Światowa Rada Złota – złoto jest ważnym składnikiem rezerw banku centralnego ze względu na jego bezpieczeństwo, płynność i zwrot z inwestycji. To właśnie te trzy elementy powodują, że banki centralne dążą do tego, aby posiadać ten kruszec. Z szacunków Światowej Rady Złota wynika, że ok. 1/5 wydobytego do tej pory złota na świecie jest obecnie w rękach banków centralnych.
Otwartą pozostaje oczywiście kwestia, jaki udział złota pod własną kontrolą uznać za optymalny. Warto bowiem pamiętać, że gdyby pojawiła się potrzeba szybkiego skorzystania z tychże rezerw, powinny one być zlokalizowane blisko dużego ośrodka handlowego, a takowym jest właśnie Londyn. Wówczas transakcja np. z innym bankiem centralnym pozbawiona byłaby już wyzwań logistycznych, a sprowadzała się jedynie do sporządzenia odpowiedniej dokumentacji. Sprawozdanie finansowe NBP za ubiegły rok zostanie najprawdopodobniej przekazane w okolicach kwietnia i wówczas dowiemy się, czy ilość złota pod naszą kontrolą uległa zmianie w stosunku do stanu z końca 2022 roku – wskazuje Tomasz Gessner, główny analityk firmy Tavex.
Zauważmy również, że w kontekście podejścia do rezerw złota utrzymywanych przez banki centralne, wiele zmieniło się po rozpoczęciu agresji na Ukrainę przez Rosję w lutym 2022 roku. Rosja została szybko ukarana m.in. zamrożeniem jej rezerw walutowych, przechowywanych w zachodnim systemie bankowym. Rezerw szacowanych na ok. 300 mld USD. Ponadto została także wykluczona z systemu płatności SWIFT. Wiele krajów, zwłaszcza reprezentujących wschodni blok gospodarczy, zdało sobie wówczas sprawę z ryzyka strony trzeciej, jakim obarczony jest dolar amerykański, ale i najważniejsze waluty zachodnie.
Od tego czasu widoczne jest przyspieszenie trendu uniezależniania się od dolara, ale i redukowania ekspozycji w amerykańskich papierach skarbowych. Z drugiej strony rośnie z kolei udział złota w bilansach banków centralnych, a także na znaczeniu zyskują trendy repatriacji kruszcu. Ubiegły rok okazał się też rekordowym pod względem skali zakupów złota przez banki centralne, które wyniosły netto 1136 ton.
Choć Narodowy Bank Polski nie prowadził zakupów złota w 2022 roku, bardzo uaktywnił się pod tym względem w roku minionym, zajmując pod względem wolumenu zakupów drugie po Chinach miejsce.
