- Według badania „Miłość i pieniądze”, przeprowadzonego na zlecenie Goldman Sachs TFI, większość decyzji finansowych w związkach pary podejmują wspólnie. Jednak w wielu ważnych kwestiach to kobiety przejmują inicjatywę, na przykład założenia lokaty czy rozpoczęcia odkładania na prywatną emeryturę.
- Kobiety są również bardziej świadome znaczenia transparentności finansowej w budowaniu i pielęgnowaniu udanej relacji. To mężczyźni jednakże deklarują większą otwartość i gotowość do poruszania różnych tematów związanych z domowymi finansami.
- Z drugiej strony, kobiety wciąż deklarują mniejszą wiedzę o produktach finansowych, takich jak IKE, IKZE czy inwestycje na giełdzie. Badanie wykazało, że na rozmowach o pieniądzach nadal ciążą stereotypy związane z tradycyjną rolą społeczną kobiet i mężczyzn.
Badanie „Miłość i pieniądze”, przeprowadzone na zlecenie Goldman Sachs TFI, dostarcza informacji jak finanse wpływają na relacje partnerskie i ogólne zadowolenie z życia Polek i Polaków. W raporcie przeczytamy o tym, jaka jest finansowa otwartość i uczciwość w polskich związkach, jakie jest ich podejście do oszczędzania i inwestycji oraz wiedza na temat finansów, a także, jak podejmowane są decyzje o dużych zakupach czy rozpoczęciu oszczędzania lub inwestowania.
Polki chętnie gospodarują, ale nie czują się pewnie w świecie produktów finansowych
Badanie „Miłość i pieniądze” wykazało, że kobiety oceniają siebie jako bardziej biegłe od swoich partnerów pod względem codziennego zarządzania domowym budżetem, a różnica wynosi średnio 20% odpowiedzi. Jednak w zakresie pozostałej ogólnej wiedzy finansowej, panie swoje kompetencje oceniają wyraźnie skromniej. Chodzi przede wszystkim o samoocenę wiedzy z zakresu produktów inwestycyjnych, a w szczególności zasad inwestowania w akcje, obligacje czy w fundusze inwestycyjne. Jedynie co 9 respondentka wskazała, że posiada w tym zakresie wysoką lub ekspercką wiedzę, podczas gdy takiej odpowiedzi na temat swojej wiedzy udzieliło 20% mężczyzn. Takie odpowiedzi są spójne z tym, co kobiety sądzą o mężczyznach – co piąta uczestniczka badania (19%) wskazała, że ich partner posiada bardzo dobrą orientację, jeśli chodzi o inwestowanie na giełdzie, w jednostki funduszy inwestycyjnych, czy obligacje. Ponadto, aż 49% kobiet twierdzi, że ich własna wiedza o instrumentach inwestycyjnych jest co najwyżej na poziomie podstawowym, podczas gdy wśród mężczyzn ten odsetek wynosi 37%.
Wyniki badania pokazały, że to mężczyźni częściej niż kobiety oceniają swoją wiedzę finansową z różnych obszarów jako wysoką czy ekspercką. Wydaje się więc, że kobiety mogą być wobec siebie nieco bardziej krytyczne niż mężczyźni. Ciekawe jest to, że to mężczyźni oceniają kompetencje finansowe kobiet wyżej, niż one same siebie oceniają. Wyjątek stanowi kwestia budżetu domowego. Kobiety szacują swoje kompetencje w tym obszarze wyżej niż mężczyzn, podczas gdy mężczyźni czują, że zależność ta jest przeciwna. Wydaje się, że wciąż w świadomości kobiet obecne jest stereotypowe postrzeganie ról płciowych i powiązanych z nimi kompetencji – powiedziała autorka badania, prof. UW dr hab. Katarzyna Sekścińska.
Polki ostrożnie obracają pieniędzmi
Według badania, kobiety i mężczyźni mogą się różnić w sposobach oszczędzania i inwestowania. Panowie wydają się bardziej otwarci na ryzykowniejsze formy inwestowania, podczas gdy kobiety w większym stopniu preferują rozwiązania prostsze i bezpieczniejsze.
– To, że kobiety deklarują ostrożność w zarządzaniu kapitałem, ma swoje dobre i złe strony. Panie częściej stawiają na stabilne formy oszczędzania, jak konta oszczędnościowe, czy lokaty, ale jednocześnie rzadziej sięgają po produkty inwestycyjne, które w długim okresie mogłoby przynieść im większą niezależność finansową. To pokazuje, że jest potrzeba wzmacniania pewności siebie kobiet w zarządzaniu finansami osobistymi – dodaje Małgorzata Barska, prezeska zarządu Goldman Sachs TFI.
Do najchętniej wybieranych form zabezpieczania finansowej przyszłości należą konta oszczędnościowe i lokaty, przy czym forma ta jest nieco bardziej preferowana właśnie przez kobiety (61% kobiety wobec 57% mężczyźni). Również produkty emerytalne takie jak PPK i PPE cieszą się większym zaufaniem kobiet niż mężczyzn. Taka forma jest wybierana odpowiednio przez 44% kobiet i 36% mężczyzn. Z kolei w przypadku IKE oraz IKZE, a także inwestycji w akcje, obligacje, czy jednostki funduszy inwestycyjnych, widać przewagę panów. To rozkład odpowiedzi kształtuje się odpowiednio: konta emerytalne wskazuje 29% panów vs. 26% pań, a pozostałe inwestycje 23% mężczyzn vs. 18% kobiet.
Wyniki badania wskazują również, że prawie jedna trzecia (29%) przebadanych gospodarstw domowych nie posiada żadnych oszczędności, ani inwestycji. Prawie połowa respondentów (47%) deklaruje, że ma odłożone środki, jednak nie traktuje ich jako inwestycji. Z kolei 21% przebadanych osób zarówno odkłada środki, jak i stara się pomnażać, inwestując część z nich. Jest także niewielka grupa gospodarstw domowych (3%), w której wszystkie wolne środki przeznaczane są na inwestycje.
– Mniejsze zainteresowanie wśród pań produktami emerytalnymi, takimi jak IKE czy IKZE może niepokoić, szczególnie jeśli weźmie się pod uwagę dużą różnicę w ustawowym wieku emerytalnym kobiet i mężczyzn. Co więcej, prognozy dla obecnych 30- i 40-latków, dotyczące przyszłych świadczeń emerytalnych, nie tylko zresztą pań, powinny mobilizować i skłaniać do działania już teraz. IKE oraz IKZE poza tym, że realnie przyczynią się do zwiększenia świadczeń emerytalnych w przyszłości, oferują również ulgi podatkowe przynoszące niemal natychmiastowe, wymierne korzyści – komentuje Małgorzata Barska.
Rozmowy o pieniądzach kobiecie jednak (prawie) nie straszne
Badanie „Miłość i pieniądze” wskazuje, że to kobiety, które są w związkach nieco częściej inicjują rozmowy o finansach z partnerami. Może to być efektem ich większej świadomości dotyczącej domowego budżetu, ewentualnych niejasności czy braku zgodności co do wydatków. Tego rodzaju rozbieżności mogą prowadzić do napięć między partnerami.
– Aż 80% kobiet i 75% mężczyzn czuje, że brak rozmów o pieniądzach w związku może prowadzić do poważnych kryzysów. Co więcej, 85% kobiet i 79% mężczyzn uważa, że szczere rozmowy o domowych finansach są jednym z filarów zdrowego funkcjonowania pary. Zatem polskie pary zdają się dostrzegać wagę otwartej dyskusji z partnerem na tematy finansowe. Co więcej niemal każdy, kto czuje wartość w prowadzeniu finansowych dyskusji, faktycznie je podejmuje, choć niekoniecznie z przyjemnością, czasem wręcz z nieukrywaną trudnością i poczuciem niezręczności – tłumaczy prof. Katarzyna Sekścińska.
Według raportu „Miłość i pieniądze” to mężczyźni wykazują jednak większą gotowość do rozmów o finansach w związku. Jest to szczególnie widoczne w kontekście trudnych tematów, takich jak problemy finansowe. W przypadku chwilowych i drobnych trudności finansowych 42% mężczyzn przyznało, że omawia je z partnerką, podczas gdy tylko 31% kobiet deklarowało podobną postawę. W przypadku poważniejszych, ale krótkotrwałych problemów, rozkład odpowiedzi wynosił odpowiednio 32% i 27%. Podobna dysproporcja wystąpiła w kwestii rozmów o trudnościach ze spłatą zobowiązań – tylko 28% mężczyzn i 23% kobiet stwierdziło, że porusza ten temat ze swoją drugą połówką. Wydaje się więc, że rozmowy o trudnych kwestiach związanych z domowymi finansami są wciąż raczej unikane przez większość polskich par.
Wciąż żywe są stereotypy, które mogą wpływać na otwarte rozmowy o finansach. Z raportu „Miłość i pieniądze” wynika, że 20% mężczyzn uważa, że temat pieniędzy to tabu, o którym „dżentelmeni nie rozmawiają”, a 17% sądzi, że kobietom nie przystoi poruszać kwestii finansowych. Ponad jedna czwarta badanych mężczyzn (26%) postrzega pieniądze jako temat „typowo męski”. Choć kobiety rzadziej podzielają takie poglądy, to jednak średnio 15% z nich zgadza się z tymi opiniami.
O badaniu:
Badanie „Miłość i pieniądze” zostało przeprowadzone na zlecenie Goldman Sachs TFI w grudniu 2024 roku na próbie 1101 dorosłych Polek i Polaków pozostających w związkach partnerskich lub małżeństwach.