Analiza blisko 60 tys. cen detalicznych wykazała, że w lutym br. codzienne zakupy w sklepach zdrożały średnio o 3,9% rdr. Tym samym spadek jednocyfrowej dynamiki wzrostu cen utrzymał się kolejny miesiąc z rzędu. Z siedemnastu analizowanych kategorii tylko dwie zdrożały dwucyfrowo. Dziesięć wykazało jednocyfrowe wzrosty, a pięć – spadki. W całym zestawieniu na największym plusie są dodatki spożywcze, czyli m.in. ketchupy i majonezy – 12,1% rdr. W TOP5 podwyżek rdr. ponownie widać też słodycze i desery – 10,5%, chemię gospodarczą – 9,4%, napoje bezalkoholowe – 8,7%, a także środki higieny osobistej – 8,4%. Z kolei najbardziej na minusie są art. tłuszczowe – 16,7% rdr. Pozostałe spadki oscylują w granicach od 4,4% do 0,4% rdr.
Jak wykazał cykliczny raport pt. „INDEKS CEN W SKLEPACH DETALICZNYCH”, autorstwa UCE RESEARCH i Uniwersytetów WSB Merito, w lutym br. codzienne zakupy w sklepach zdrożały średnio o 3,9% rdr. W styczniu zanotowano na plusie 4,8% rdr. Tym samym utrzymał się, obserwowany już od kilku miesięcy, spadek jednocyfrowej dynamiki wzrostu cen.
– Zgodnie z prognozami NBP, inflacja w tym roku wyniesie od 2,8% do 4,3%. Obecny średni poziom wzrostu cen w sklepach detalicznych znajduje się właśnie w tym przedziale. Tempo zmian może już nie być tak dynamiczne jak wcześniej. Natomiast same informacje o tym, że ma zostać przywrócony 5% podatek VAT na żywność już mogą hamować spadkowe tempo wzrostu cen. Następnie mogą podrożeć produkty, które do tej pory taniały rdr. – komentuje dr Artur Fiks z Uniwersytetu WSB Merito Warszawa.
W lutym na 17 monitorowanych kategorii 10 wykazało jednocyfrowe wzrosty rdr. (w styczniu – 8 kategorii). Ponadto dwucyfrowe podwyżki dotyczyły 2 grup towarów (poprzednio – 5). Do tego zanotowano 5 spadków (miesiąc wcześniej – 4).
– Jednocyfrowy wzrost cen 10 kategorii ma bezpośredni związek ze spadkowym trendem inflacji i ustabilizowaniem się części czynników powodujących duże podwyżki. Oczywiście niektóre grupy towarów dalej będą notować wysokie skoki, ale czas dwucyfrowych podwyżek większości kategorii mamy już za sobą – przekonuje ekspert z WSB Merito.
Jak informują analitycy z UCE RESEARCH, w lutym na froncie drożyzny znalazły się dodatki spożywcze (tj. ketchupy, majonezy, musztardy, przyprawy) ze wzrostem o 12,1% rdr. W styczniu miały podobną podwyżkę rdr. – 12,8%, ale trzecią pozycję w rankingu. – Wciąż utrzymujący się wysoki poziom wzrostów w okresie zimowym rdr. świadczy o tym, że producenci nie odczuwają presji rynkowej na zmniejszenie cen. Jednocześnie poziom popytu jest dla nich satysfakcjonujący – analizuje dr Artur Fiks.
Na drugim miejscu w rankingu podwyżek są słodycze i desery z wynikiem 10,5% rdr. Poprzednio zdrożały o 14,3% rdr. i były na pierwszej pozycji. – Podwyżki napędza brak stabilności cen półproduktów. Szczególnie duży wpływ ma tu rekordowy wzrost cen kakao na światowych giełdach. Głównie jest on wynikiem problemów z podażą tego surowca. Sytuacja jest mocno dynamiczna. Wzrost cen kakao szybko zbliża się do granicy prognozowanej przez nas na początku tego roku, tj. do wartości 7 tys. dol. za tonę. I pewnie na tym się nie skończy. To z kolei zapowiedź tego, że ceny słodyczy nadal będą w sklepach szybko rosły, tym bardziej że zbliżają się święta – mówią analitycy z UCE RESEARCH.
Trzecią pozycję w rankingu zajęła chemia gospodarcza – ze średnim wzrostem o 9,4% rdr. W styczniu podrożała o 10,9% rdr. i była czwarta w zestawieniu. – W czasie wysokiej inflacji ceny w tej kategorii poszybowały ponad oczekiwany poziom. Należałoby się spodziewać już mniejszych podwyżek. Ciągłe dwucyfrowe wzrosty wskazują jednak na to, że konsumenci je akceptują. Nie poszukują w dużym stopniu zamienników. Jednak taka sytuacja nie powinna utrzymać się, gdy średnie ceny większości kategorii ustabilizują się – stwierdza dr Anna Semmerling z Uniwersytetu WSB Merito Gdańsk.
Na czwartym miejscu są napoje bezalkoholowe ze wzrostem cen o 8,7% rdr. Miesiąc wcześniej podrożały o 13,8% rdr. i były na drugiej pozycji. – Podwyższone koszty transportu i magazynowania w okresie zimowym oraz wciąż utrzymujący się wysoki popyt powoduje, iż producenci nie widzą potrzeby redukcji cen. Klienci nie zastępują ulubionych napojów innymi. To, w połączeniu z intensywnym marketingiem liderów branży, znajduje odzwierciedlenie w poziomie cen – tłumaczy dr Artur Fiks.
Zestawienie TOP5 zamykają środki higieny osobistej – 8,4% rdr. Poprzednio odnotowały dużo mniejszą podwyżkę, bo o 2,7% rdr. – W styczniu mieliśmy do czynienia z poświątecznymi i noworocznymi promocjami i w lutym akcje te już się zakończyły, co zaowocowało znaczącym wzrostem cen. Dodatkowo mamy tu do czynienia z wysokimi kosztami produkcji – zwraca uwagę ekspert z Uniwersytetu WSB Merito.
Dalej w zestawieniu widać art. dla dzieci ze średnim wzrostem o 6,5% rdr. W styczniu zdrożały bardziej, bo o 7,1% rdr. – Tempo wzrostu cen produktów w tej kategorii od dłuższego czasu regularnie spada. Jak widać, nawet podwyżka świadczenia z 500+ do 800+ nie zachwiała tej tendencji. Powinna ona utrzymać się jeszcze przez jakiś czas, a jej zmiana będzie się wiązała z kolejnym sezonowym wzrostem popytu – uważa dr Artur Fiks.
Kolejne w zestawieniu są warzywa – 4,4% rdr. Ta podwyżka jest o ponad połowę mniejsza od poprzedniej – 10,5% rdr. – Wyhamowanie wzrostu cen warzyw było zapowiadane od dawna. Dodatkowo, w obecnym sezonie nie ma sytuacji sprzed roku. Wtedy mieliśmy do czynienia z nieprzewidzianą obniżką temperatur w krajach, które są głównymi eksporterami warzyw w sezonie zimowym – przypomina dr Anna Semmerling.
Na dalszej pozycji są karmy dla zwierząt – 2,9% rdr. Poprzednio zaliczyły spadek o 9,4% rdr. – Ta kategoria notowała bardzo wysokie podwyżki w czasie wysokiej inflacji. Nie miały one jednak przełożenia na realny wzrost kosztów. Obecnie trudno byłoby producentom wyjaśnić dalsze podwyżki, a dodatkowo wielu opiekunów zaczęło samodzielnie gotować pożywienie dla swoich pupili. To w sposób naturalny wymusiło obniżenie ceny karm – zaznacza ekspertka z Uniwersytetu WSB Merito Gdańsk.
Lekko poszły też w górę rdr. takie kategorie, jak ryby, mięso i wędliny – odpowiednio o 2,7%, 2,5% i 1,7%. – Powodem niewielkich podwyżek w przypadku ww. kategorii jest spadek cen pasz wykorzystywanych w hodowli zwierząt. Wyższy poziom wzrostu cen ryb w porównaniu do mięsa i wędlin wynika z faktu, iż znaczna część produktów z tej kategorii pochodzi z łowisk naturalnych. Ceny pasz nie mają więc znaczenia – objaśnia dr Artur Fiks.
Tym razem ceny pieczywa poszły w górę o 1,9% rdr. Wcześniej mocniej rosły, nawet dwucyfrowo. – Ustabilizowały się koszty produkcji, co wynikało z wprowadzonych programów ochronnych i ze spadku cen zbóż, a w efekcie – mąki. Poza tym istniejąca obawa o dalszy wzrost cen pieczywa może spowodować spadek popytu, który dla branży byłby kolejnym ciosem – zauważa ekspert z WSB Merito.
Natomiast kilka kategorii poszło w dół. Wśród nich widać m.in. nabiał ze spadkiem rdr. o 0,4%, owoce – o 0,1%, używki (herbata, kawa, piwo, wódka) – o 1,4%, a także produkty sypkie – o 4,4% rdr. Jak podkreśla dr Anna Semmerling, w przypadku nabiału i owoców należy mówić o stabilizacji, wynikającej z osiągnięcia pewnych poziomów podwyżek. W kwestii tej drugiej kategorii istotne jest też to, że niebawem na rynek trafią krajowe owoce. Ich ceny, jak co roku, w pierwszym okresie będą wysokie, ale w kolejnych tygodniach zaczną systematycznie spadać.
– Z kolei spadki cen alkoholi i produktów sypkich wynikają z notowań na światowych giełdach. Dla obu kategorii znaczenie miało obniżenie cen zbóż. Dalsze wyniki mogą być uzależnione od ewentualnej zmiany polityki co do napływu zbóż na rynek UE z Ukrainy – uzupełnia dr Artur Fiks.
Z kolei największy spadek znowu zaliczyły art. tłuszczowe, tj. o 16,7%. – Ta kategoria najmocniej drożała przez wiele miesięcy w czasie wysokiej inflacji. Widoczne już od dłuższego czasu spadki mają dwa źródła. Pierwsze z nich to obniżenie ceny w stosunku do wcześniej zawyżanej. Drugie to walka o klienta. Sklepy zaobserwowały, że promocje na produkty tłuszczowe przyciągają konsumentów. Tym samym obniżki ich cen stały się ważnym elementem kampanii promocyjnych – podsumowuje dr Anna Semmerling.
***
Opis metody badawczej
Dane pochodzą z cyklicznego raportu pt. „INDEKS CEN W SKLEPACH DETALICZNYCH” (powstającego co miesiąc od blisko 7 lat), autorstwa UCE RESEARCH i Uniwersytetów WSB Merito (dawniej Wyższych Szkół Bankowych). Analiza pokazuje średnią wartość cenową, notowaną miesiąc do miesiąca i rok do roku. W najnowszej odsłonie porównano wyniki z lutego 2024 r. i analogicznego okresu z 2023 r. Dotyczyło to 17 kategorii i blisko 100 najczęściej wybieranych przez konsumentów produktów codziennego użytku. Łącznie zestawiono ze sobą ponad 59,9 tys. cen detalicznych z ponad 27,6 tys. sklepów należących do 55 sieci handlowych. Badaniem objęto wszystkie na rynku dyskonty, hipermarkety, supermarkety, sieci convenience oraz cash&carry docierające ze swoją ofertą do większości konsumentów w Polsce.
