Według raportu World Economic Forum „Global Gender Gap Report 2022” Polska jest na 77. miejscu na 146 państw pod względem dostępu kobiet i mężczyzn do różnego rodzaju zasobów i możliwości. Z kolei jeśli chodzi o równość wynagrodzeń otrzymywanych za tę samą pracę, plasuje się dopiero na 119. miejscu. Gender gap to zjawisko powszechne nie tylko na rynku pracy, ale również wśród freelancerów i freelancerek.
W Polsce jest już ponad 303 tys. wolnych strzelców, co oznacza wzrost o 11,4 proc. w stosunku do ubiegłego roku. Freelancing jako sposób zarobku jest coraz częściej wybierany przez osoby chcące zapewnić sobie większą niezależność finansową. Jednak jak wynika z badania przeprowadzonego na ponad tysiącu specjalistów, miesięczne zarobki wolnych strzelców zależą przede wszystkim od tego, jak traktują oni tę formę pracy, a także tego, w jakiej branży realizują zlecenia.
– Freelancing w Polsce jest popularny wśród obu płci. Podział ten utrzymuje się konsekwentnie od kilku lat, co wskazuje na jednakową popularność pracy zdalnej wśród kobiet (51,4 proc.) i mężczyzn (48,6 proc.). Co ciekawe średni udział freelancerek na świecie to zaledwie 29 proc.[1]. – komentuje Przemysław Głośny, CEO Useme. – Chcieliśmy pogłębić to zagadnienie, dlatego przeprowadziliśmy badanie wśród polskich freelancerów. Jego wnioski zostały zebrane w raporcie „Freelancing w Polsce 2022”, w którym przedstawione są m.in. różnice w średnich dochodach osiąganych przez wykonawców i wykonawczynie w najpopularniejszych branżach pracy zdalnej w Polsce – dodaje.
Freelancerzy i freelancerki – staż i czas pracy
Wśród wolnych strzelców ze stażem poniżej jednego roku nieznacznie dominują kobiety (26 proc. w porównaniu do 18 proc. mężczyzn w analogicznej grupie), natomiast ta tendencja odwraca się, jeżeli mówimy o freelancerach ze stażem powyżej 10 lat (21 proc. mężczyzn do 7 proc. kobiet). W pozostałych grupach dot. długości stażu pracy wartości są do siebie zbliżone.
Podobieństwa możemy zaobserwować również w kontekście ilości czasu, jaką specjaliści i specjalistki poświęcają w ciągu dnia na pracę zdalną. Różnice możemy zaobserwować tylko w przedziale najbardziej zapracowanych, czyli osób, które poświęcają na freelancing więcej, niż wymaga praca na etacie, ale mniej niż 10 godzin dziennie. W tej grupie wyraźnie dominują mężczyźni – 18 proc. ankietowanych w porównaniu do 8 proc. biorących udział w badaniu kobiet.
Freelancerzy i freelancerki – dla kogo pracują?
Z tegorocznego badania ponad tysiąca specjalistów wynika, że z usług wolnych strzelców korzystają przede wszystkim jednoosobowe działalności gospodarcze i firmy zatrudniające do 10 pracowników – 42,6 proc. oraz małe i średnie przedsiębiorstwa — 35,8 proc. W tym aspekcie różnice w podziale na płcie pozostają niewielkie.
Wśród wolnych strzelców, którzy najczęściej współpracują z polskimi firmami dominują kobiety (68 proc. w porównaniu do 54 proc. mężczyzn), jednak ta różnica może wynikać również ze specyfiki branż, w których najczęściej pracują specjaliści.
Wśród freelancerek największą popularnością cieszy się copywriting (41 proc. ankietowanych), natomiast wśród mężczyzn najpopularniejsze są usługi IT (15 proc.), a także projektowanie stron www i e-sklepów (16 proc.). Jak wynika z poprzednich części raportu Useme “Freelancing w Polsce 2022”, wspomniane powyżej branże wykazują skrajne wartości, jeśli chodzi o pracę dla klientów spoza Polski. Aż 74 proc. ankietowanych zajmujących się copywritingiem nie realizowało zleceń z zagranicy, podczas gdy wśród programistów oraz wolnych strzelców świadczących usługi webdeveloperskie (dotyczące stron i sklepów online) brak współpracy z klientami spoza Polski zadeklarowało kolejno 48 proc. i 65 proc. badanych.
Freelancerzy i freelancerki – wykształcenie i praca
Największą liczbę wolnych strzelców z wyższym wykształceniem stanowią kobiety – 80 proc. ankietowanych, z kolei mężczyźni – 59 proc.
Freelancerki i freelancerzy realizują w ciągu miesiąca podobną liczbę zleceń. Mężczyźni nieznacznie dominują w przedziale 1-2 zleceń miesięcznie, z kolei to panie przeważają w grupie powyżej 10 zleceń (14 proc. w porównaniu do 10 proc. mężczyzn). Jednak te liczby mogą wynikać również z faktu, że branżą najczęściej wybieraną przez freelancerki jest copywriting, a aż 22 proc. copywriterów zadeklarowało realizację ponad 10 zleceń w ciągu miesiąca i stanowiło to najwyższy odsetek wśród wszystkich przebadanych profesji.
Gender gap
Z badania Useme wynika, że gender gap nie omija również wolnych strzelców. Wśród ankietowanych 10 proc. mężczyzn zarabia powyżej 10 tys. zł miesięcznie, natomiast jeśli chodzi o kobiety, to taki dochód deklaruje zaledwie 2 proc. z nich. Bez wątpienia na poziom zarobków ma wpływ także branża, w jakiej wolni strzelcy najczęściej wykonują zlecenia. Jak zatem przedstawia się gender gap na poziomie najpopularniejszych wśród freelancerów profesji?
Gender gap – copywriting i tłumaczenie
W dziedzinie najczęściej wybieranej przez freelancerki – copywritingu najmocniej uwidacznia się dominacja kobiet w przedziale zarobków do 3 tysięcy złotych netto na miesiąc. Taki dochód zadeklarowało łącznie 78 proc. kobiet w porównaniu do 45 proc. mężczyzn.
Wyraźnie kształtuje się też dysproporcja w zarobkach powyżej 10 tysięcy złotych. Tutaj zaledwie 2 proc. kobiet deklaruje taki przychód z nich w porównaniu do 10 proc. mężczyzn. Natomiast jeżeli chodzi o tłumaczenia – kobiety dominują w przedziale średnich zarobków (od 3 i do 5 tys. zł miesięcznie). To także jedyna specjalizacja, w której wolni strzelcy niezależnie od płci jednakowo często zarabiają miesięcznie powyżej 10 tysięcy złotych.
Gender gap – projektowania graficzne, fotografia, animacja i wideo
Podobnie jak w tłumaczeniach, w branży graficznej widzimy największe wyrównanie zarobków. Niemal znika tu różnica w przedziale powyżej 3 tysięcy złotych na miesiąc i powyżej 5 tysięcy. Takie dochody uzyskuje odpowiednio 19 proc. i 16 proc. ankietowanych.
Natomiast wśród fotografów, animatorów i specjalistów od obróbki wideo panuje największa różnorodność pod względem zarobków netto. Mimo stosunkowo dużej liczby freelancerek deklarujących dochody do 10 tysięcy złotych – 18 proc. łącznie, jednak w grupie zarabiającej więcej niż 3 tysiące złotych netto na miesiąc dominują mężczyźni – łącznie 36 proc. w porównaniu do 27 proc. kobiet.
Gender gap – programiści i webdeveloperzy
Usługi programistyczne są domeną mężczyzn – jako swoją specjalizację wskazało ją zaledwie 6 proc. kobiet. Nie oznacza to jednak, że freelancerki w IT zarabiają gorzej. Chociaż ponownie to mężczyźni są grupą dominującą, jeśli chodzi o wynagrodzenia powyżej 10 tysięcy złotych, programistki przeważają w przedziałach między 3 a 5 tysięcy złotych dochodu oraz pomiędzy 5 a 10 tysięcy.
Podobnie jak w przypadku usług programistycznych, w dziedzinie tworzenia sklepów online i stron www dominują freelancerzy. Ponownie zaznacza się dysproporcja w wyższych przedziałach wynagrodzeń: powyżej 3 tysięcy miesięcznie zarabia 18 proc. webdeveloperek oraz 42 proc. webdeveloperów.
Gender gap – wirtualna asystentura
Wirtualna asystentura to stanowisko, które wciąż zyskuje na popularności. Ta mocno sfeminizowana branża jest jedyną, w której wyraźnie widoczna jest również finansowa dominacja kobiet. Niskie dochody rozkładają się podobnie między obie płcie, ale dysproporcja uwidacznia się wraz ze wzrostem wynagrodzenia – 10 proc. ankietowanych freelancerek zadeklarowało zarobki od 3 tys. zł do 5 tys. zł, a 3 proc. osiąga dochody powyżej 10 tys. złotych miesięcznie.
Grupa wolnych strzelców w Polsce jest coraz większa. Są to zarówno osoby, które traktują tę formę pracy jako główny sposób utrzymania, jak i dodatkowe źródło dochodów. Choć freelancing jest tak samo popularny wśród obu płci, to niestety równouprawnienie nie dotyczy zarobków. Największe dysproporcje widoczne są wśród copywriterów oraz webdeveloperów, najmniejsze natomiast w branży projektowania graficznego i usługach programistycznych.
[1] https://blog.payoneer.com/enterprise-hub/payoneer-insights/2022-global-freelancer-income-report-the-ongoing-rise-of-the-freelance-revolution
Materiał powstał na podstawie raportów “Freelancing w Polsce: zarobki, inflacja i pokolenie Y na rynku pracy” oraz “Raport Useme – branże freelancingu w Polsce” opracowanych przez Useme.com w maju 2022 roku, na próbie 1132 polskich freelancerów. Badanie rynku freelancingu w Polsce realizowane jest corocznie od 2014 roku.