Wojna uwypukliła kwestie społeczne w realizacji strategii ESG oraz skróciła perspektywy zielonej transformacji, traktowanie raportowania pozafinansowego minimalistycznie może skazać na biznesową porażkę, firmy powinny wejść strategicznie na ścieżkę zrównoważonego rozwoju, monitorowanie zagadnień ESG obejmie też firmy nie objęte obowiązkiem raportowania pozafinansowego – to tylko niektóre rekomendacje dotyczące uwzględniania wpływu wojny na świat biznesu, które powstały podczas głównego panelu II Kongresu ESG odbywającego się pod hasłem: „Liderzy zrównoważonego rozwoju na rzecz ekosystemu ESG”.
W panelu pt. „Strategie ESG a wojna w Ukrainie – czyli wielki sprawdzian dla zrównoważonego rozwoju”, który odbył się 25 stycznia br., wzięli udział:
- Kamil Sobolewski – Główny Ekonomista, Pracodawcy RP
- Marcin Obroniecki – Prezes, Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- Ilona Pieczyńska-Czerny – Radca prawny, Dyrektor, PwC Polska
- Aleksandra Robaszkiewicz – Head of Corporate Communications and CSR, Lidl Polska
- Anna Grabowska – Wiceprezeska Zarządu ds. Strategii Konsumenckich, Grupa Żabka
Na skróty:
W ciągu trzech lat zainteresowanie ESG wzrosło ponad 8,5-krotnie
Panelową debatę poprzedziło wprowadzające wystąpienie Sebastiana Bykowskiego, Prezesa PSMM Monitoring & More, który zaprezentował wyniki analizy „Medialność ESG. Raport 2020-2022”. Wśród wielu przekazanych informacji, prezes Sebastian Bykowski stwierdził, że wnioski z analizy świetnie podsumowuje wypowiedź Aleksandry Stanek-Kowalczyk z SGH. Zauważyła ona, że firmy są niegotowe do publikacji raportów niefinansowych, ale nie z winy ich samych, a przede wszystkim z winy rynku, myślącego przez pryzmat na przykład śladu węglowego, a nie strategicznego podejścia do zarządzania obszarem środowiskowym.
Prezes PSMM Monitoring & More zwrócił uwagę, że w ciągu ostatnich trzech lat zainteresowanie ESG wzrosło ponad 8,5-krotnie. Jedynym momentem, w którym wzrostowy trend trochę wyhamował, był wybuch wojny. Jak stwierdził, po jej wybuchu decydenci i eksperci nabrali przekonania o konieczności skrócenia perspektywy realizacji założeń ESG. Prezes Bykowski podkreślił, że z punktu widzenia biznesowego jednym z ważniejszych wątków jest rola dostawców w łańcuchach dostaw. Kwestia ta zaczyna uświadamiać wielu przedsiębiorcom, że nawet jeśli w perspektywie 2025 – 2027 nie dotknie ich obowiązek raportowania czynników pozafinansowych, to główni partnerzy będą od nich wymagać monitorowania zagadnień ESG.
– Zrozumienie czym jest ESG, kształtują media. W środowisku przedsiębiorców to zrozumienie jest coraz widoczniejsze, bo media o charakterze ekonomiczno-finansowym prowadzą narrację dotyczącą ESG. Media ogólnoinformacyjne są na drugiej pozycji, ale jest bardzo duża przepaść informacyjna między tymi dwoma rodzajami mediów. Dopóki te różnice się nie wyrównają, to nie ma szansy na to, aby szersza grupa społeczeństwa miała możliwość zapoznania się z ESG. W mediach społecznościowych głównym nośnikiem informacji o ESG są same firmy – mówił prezes Sebastian Bykowski.
Samo pojęcie ESG nie jest jeszcze dobrze znane. Potwierdza to badanie przeprowadzone przez ogólnopolski panel badawczy Ariadna, które pokazało, że 85 proc. Polaków nie spotkało się wcześniej z tym skrótem. Prezes Bykowski zwrócił też uwagę na zagrożenia związane z pojmowaniem ESG, bo dla wielu internautów stanowi ono nową zasłoną dymną dla korporacji lub czynnik odpowiadający za wzrost kosztów życia społeczeństwa. Potencjalnie kryzysowy czynnik to również greenwashing, o którym rośnie liczba informacji wraz z szerszą komunikacją na temat działalności w zakresie ESG.
Wojnie nie zatrzymała ESG, ale postawiła przed firmami nowe wyzwania
Anna Grabowska, Wiceprezeska Zarządu ds. Strategii Konsumenckich Grupy Żabka podkreśliła, że Grupa realizuje kompleksową Strategię Odpowiedzialności, która jest w pełni zintegrowana ze strategią biznesową organizacji.
– Wojna w Ukrainie wzmocniła co najmniej trzy obszary działania spółek. Przede wszystkim obszar społeczny, dotyczący mocnego zainteresowania relacjami, zaangażowaniem pracowników i odpowiedzialności za nich. Było to pochodną wolontariatu. Dlatego też w Żabce dokonaliśmy oceny m.in. tego, jakie bezpieczeństwo zapewniamy swoim pracownikom. W obliczu ograniczonych lub całkowicie zerwanych łańcuchów dostaw drugim obszarem, który w tym trudnym okresie stał się niezwykle istotny, była ocena tego, jak gospodarujemy surowcami i jak zapobiegamy marnowaniu żywności. Kluczowa stała się także transformacja energetyczna. W obliczu trwającej za naszą wschodnią granicą wojny, innego wymiaru nabrały zielone źródła energii. Aktualnie korzystanie z nich to nie tylko kwestia troski o środowisko naturalne, to także część strategii biznesowej. Uniezależnienie się od surowców kopalnych nie tylko ogranicza wzrost kosztów, ale jest gwarancją bezpieczeństwa – zaznaczyła wiceprezeska Anna Grabowska.
Jak zauważyła, konsumenci mają bardzo różne podejście do ESG. Młode pokolenie jest świadome wyzwań środowiskowych, choć zarazem świadomość ta często kończy się na deklaracjach. Natomiast starsze z powodu doświadczeń jest bardziej gospodarne. Zarazem konsumenci niekoniecznie są gotowi więcej płacić za produkty ekologiczne.
Na wyzwania jakie postawiła przed firmami wojna wskazała Aleksandra Robaszkiewicz – Head of Corporate Communications and CSR, Lidl Polska. – Nie zatrzymaliśmy się w swych działaniach ESG, jednak wojna ogromnie utrudnia realizację działań w zakresie ochrony środowiska, ponieważ niesienie pomocy humanitarnej wymaga wzmocnienia zasobów. W obliczu kryzysu humanitarnego całym zespołem, bardzo dużym wysiłkiem, przekazaliśmy pomoc o wartości 47 mln zł – wyjaśniała. – Wcześniej biznes nie zajmował się takimi tematami. Promowaliśmy zrównoważoną konsumpcję, produkcję, zdrowe żywienie. To nadal jest bardzo istotne i kontynuujemy wysiłki w tym obszarze, ale w związku z wojną musieliśmy się cofnąć o krok do tyłu i zająć się technicznym organizowaniem łańcuchów dostaw, pomocy humanitarnej, co wymagało angażowania się na terenie całej Europy – mówiła Aleksandra Robaszkiewicz.
Przedstawicielka Lidl Polska podkreśliła, że obecnie firma swoją rolę upatruje w oferowaniu wartościowych miejsc pracy. W zespole Lidl Polska jest około 500 osób dotkniętych uchodźctwem. Jej zdaniem, na tym polega rola polskiego biznesu, aby potencjał osób szukających schronienia w Polsce wykorzystywać, ale też przywracać im godność, oferując wartościowe miejsca pracy. Jak zaznaczyła, najmłodsze pokolenia często pyta pracodawców, co robią dla przyszłości świata, jaka jest ich strategia w zakresie CSR/ESG. – My mamy na to odpowiedź, ponieważ u nas podejście strategiczne trwa od wielu lat – wyjaśniła Aleksandra Robaszkiewicz – Head of Corporate Communications and CSR, Lidl Polska.
Duża część firm jest już gotowa do dokonywania zmian
Ilona Pieczyńska-Czerny, Radca prawny, Dyrektor PwC Polska stwierdziła, że firmy są w stanie przeprowadzić raportowanie własnymi siłami. Natomiast to co może i powinno martwić przedsiębiorców, to kwestia przejścia na ścieżkę zrównoważonego rozwoju, dostosowania firmy do tego, aby były generowane jak najmniejsze emisje, wykorzystanie nowych technologii i przejścia, na ile to możliwe, na energetykę odnawialną. – Nasze rodzime firmy eksportują około 70 proc. produkcji. I tu też widać, jak istotne jest obniżanie przez nie emisji, bo za chwilę – i to już się zdarza – są pytania i wręcz oczekiwanie, że za kilka lat dojdzie do obniżenia przez firmę emisji o kilkadziesiąt procent. Jeśli firmy nie będą w stanie obniżyć emisji, wypadną z łańcucha wartości albo bardzo trudno im będzie zostać na rynku. W związku z tym stracą przewagę konkurencyjną. Stąd firmy powinny przygotować strategię zrównoważonego rozwoju, zmienić prowadzenie biznesu tam, gdzie jest to możliwe – podkreśliła Ilona Pieczyńska-Czerny.
Kamil Sobolewski, Główny Ekonomista Pracodawców RP przypomniał, że w Polsce jest 2,6 mln przedsiębiorstw, z tego 2,5 mln to są małe i średnie firmy. Pracodawcy RP rozpoznali problem ESG jako jeden z najważniejszych tematów dla świata biznesu. Zwrócił uwagę, że jeśli jedna firma raportuje w zakresie zrównoważonego rozwoju, to szereg jej dostawców, odbiorców i klientów, to odczuje.
– Sztuka polega na tym, aby w nowym środowisku konkurencyjnym wykorzystać zachodzącą zmianę jako szansę a nie zagrożenie. Firmy które uczynią kwestie ESG jądrem swojego biznesu, wygrają walkę konkurencyjną. Firmy które odczują to jako ciężki obowiązek któremu trzeba sprostać w minimalnie konieczny sposób, przegrają – podkreślił Kamil Sobolewski. Główny Ekonomista Pracodawców RP również zwrócił uwagę, że wojna w Ukrainie uwypukliła znaczenie celów społecznych. Ostrzegł też, że liczba regulacji unijnych i objętych nimi firm będzie rosła lawinowo, co oznacza konieczność traktowania ESG jako długofalowego procesu.
Marcin Obroniecki, Prezes Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego zaznaczył, że jeżeli idea ESG ma nieść jakąś zmianę, to należałoby sobie ją tłumaczyć jako dbałość o dobro wspólne. – Mam duży dysonans kiedy widzę, że niektóre firmy spełniają cele klimatyczne a jednocześnie czasem unikają płacenia podatków – oznajmił. W opinii prezesa Obronickiego, jeżeli idea ESG ma mieć powodzenie, to trzeba umieć krytycznie spojrzeć na jej realizację. Na przykład niedawno pokazały się badania z których wynika, że europejskie fundusze inwestycyjne oferujące klientom bardzo zielone fundusze, posiadają też inwestycje sprzeczne z celami klimatycznymi. Zdaniem Prezesa ESG przetrwa kwestie związane z wojną, jeżeli będziemy potrafili przedefiniować pewne kwestie, na przykład inwestowania w przemysł zbrojeniowy – tu niektóre instytucje finansowe już trochę zmienią swoją optykę. Jego zdaniem, kluczowym czynnikiem dla wiarygodności raportów pozafinansowych będzie obowiązek ich audytowania.
Uczestnicy debaty zgodzili się, że w perspektywie 10 lat co drugie euro czy też co drugi złoty może być wydane w obszarze ESG.
GŁÓWNE REKOMENDACJE NA RZECZ WDROŻENIA ESG – GŁÓWNY PANEL:
- Wojna uwypukliła kwestie społeczne w realizacji strategii ESG oraz skróciła perspektywy zielonej transformacji.
- Monitorowania zagadnień ESG obejmie też firmy nie objęte obowiązkiem raportowania pozafinansowego.
- ESG powinno być sposobem prowadzenia biznesu, częścią długoterminowego planu tworzenia wartości.
- Liczba unijnych regulacji dotyczących będzie rosła lawinowo, stąd należy raportowanie widzieć jako proces.
- Traktowanie raportowania pozafinansowego minimalistycznie może skazać na biznesową porażkę i spowodować wypadnięcie z łańcucha wartości.
- Firmy powinny wejść strategicznie na ścieżkę zrównoważonego rozwoju i jak najszybciej przygotować swe struktury do raportowania.
- Rolą biznesu jest wykorzystanie potencjału osób szukających schronienia w Polsce, ale też przywrócenie im godności poprzez oferowanie im wartościowych miejsc pracy.
- Media ogólnopolskie i regionalne powinny szczegółowiej informować o ESG
- Młode pokolenie zwraca większą uwagę na to, co pracodawcy robią dla planety.
- Istotnym czynnikiem wiarygodności raportów pozafinansowych będzie ich obowiązkowe audytowanie.
