Inflacja przekładająca się na presję płacową, rosnące koszty związane z zarządzaniem zasobami ludzkimi oraz wysoka rotacja – to, według danych zebranych przez Instytut Keralla Research na zlecenie VanityStyle, trzy główne wyzwania w obszarze pracowniczym, z którymi mierzą się obecnie firmy z sektora MŚP. Z jakimi jeszcze problemami kadrowymi borykają się mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa?
Jak wynika z badania zrealizowanego na zlecenie VanityStyle w 4. kwartale br., największym wyzwaniem kadrowym dla przedsiębiorców z sektora MŚP jest obecnie wysoka inflacja, która wpływa m.in. na rosnące oczekiwania płacowe ze strony pracowników. Problem ten dotyczy 35,4 proc. badanych podmiotów, w tym przede wszystkim małych- (40 proc.) oraz mikro- (37,2 proc.) przedsiębiorstw, a także firm usługowych (41,4 proc. wskazań). Na drugim miejscu ankietowani wskazali rosnące koszty operacyjne, m.in. związane z zarządzaniem personelem. Mierzy się z nimi co czwarte przedsiębiorstwo, a ich skutki są szczególnie odczuwalne dla średnich firm, zatrudniających od 50 do 249 pracowników (35 proc. wskazań).
– Warto mieć na uwadze, że presja płacowa to nie tylko efekt inflacji i rosnących kosztów życia pracowników, ale również połączenia tych czynników z niskim bezrobociem – wyjaśnia Ewelina Glińskia-Kołodziej, dyrektor operacyjna agencji zatrudnienia Trenkwalder Polska. – Niska podaż kandydatów jest z kolei przyczyną rosnącej konkurencji pomiędzy firmami, które chcą uzupełniać swoje braki kadrowe. W takiej sytuacji pracownicy, którzy nie czują się głębiej związani z organizacją, łatwo i chętnie zmieniają pracę, podążając za wyższym wynagrodzeniem, a pracodawcy wydają coraz więcej na przyciągnięcie i utrzymanie pracowników w swoim zespole – dodaje.
Wysoka rotacja, która znalazła się na trzecim miejscu, to istotne wyzwanie dla nieco ponad 20 proc. podmiotów z sektora MŚP. Jak wynika z badania, problem ten rośnie wraz z wielkością zatrudnienia – zgłasza go 11,7 proc. mikroprzedsiębiorstw, 20,5 proc. małych podmiotów i aż 36 proc. średnich firm.
– Na rotację pracowników wpływa bardzo wiele czynników, począwszy od warunków zatrudnienia, poziomu wynagrodzenia oraz oferowanych świadczeń pozapłacowych, poprzez atmosferę w miejscu pracy, w tym relacje z przełożonymi i współpracownikami, a skończywszy na możliwościach awansu, poczuciu stabilności czy satysfakcji z wykonywanych obowiązków – tłumaczy Joanna Skoczeń, prezes zarządu VanityStyle. – Jako firma sami wywodzimy się z sektora MŚP i mierzymy z bardzo podobnymi wyzwaniami kadrowymi co inni przedsiębiorcy. Z przeprowadzonych badań, ale również naszych doświadczeń, wynika, że jednym z kluczowych aspektów, które wpływają na ograniczanie rotacji, jest rozwijanie kultury organizacyjnej skoncentrowanej na człowieku, nastawionej na pozyskiwanie i utrzymywanie talentów; kultury słuchania, zrozumienia oraz wspierania pracowników dopasowanymi do ich potrzeb benefitami – dodaje.
Z badania wynika, że rotacja kadr to w sektorze MŚP problem przede wszystkim firm z branży produkcyjnej (28,8 proc. wskazań). Jak zauważa Ewelina Glińskia-Kołodziej, zjawisku temu warto przyglądać się nie tylko z poziomu wskaźników firmy, ale także poszczególnych działów, stanowisk, grup wiekowych czy też stażu pracy.
– Zwykle przyczyn rotacji upatruje się w wyższych zarobkach u innego pracodawcy. Jednak bardzo często powody są inne. Analiza wywiadów z odchodzącymi pracownikami (tzw. exit interview) czy ankiet pracowniczych, może wskazać rzeczywiste przyczyny i pomóc znaleźć rozwiązanie na zatrzymanie pracowników w organizacji – mówi Ewelina Glińskia-Kołodziej
Stres i brak motywacji pracowników wyzwaniem dla sektora MŚP
Jako istotne wyzwanie kadrowe badani przedsiębiorcy z sektora MŚP wskazują także wysoki poziom stresu wśród pracowników. Wskazuje na niego 19,4 proc. ankietowanych.
– Stres to niestety obecnie jeden z dominujących aspektów naszego życia. Jak wynika z badań, 7 na 10 Polaków często lub bardzo często odczuwa stres, a ponad ¼ stresuje się niemal codziennie. Aż 46 proc. pracowników dużych przedsiębiorstw w Polsce wskazuje na stres jako na jeden z istotnych czynników stwarzających im trudności w sferze zawodowej – mówi Joanna Skoczeń. – Dane zebrane przez Instytut Keralla Research w sektorze MŚP pokazują, że przedstawiciele 15,3 proc. firm produkcyjnych, 19,8 proc. przedsiębiorstw usługowych oraz 22 proc. podmiotów specjalizujących się w handlu postrzegają dzisiaj stres jako istotne wyzwanie kadrowe. Nic dziwnego. Zestresowany pracownik jest bowiem nie tylko mniej efektywny, ale także o wiele bardziej narażony na absencje chorobowe – dodaje.
Jak zaznacza Joanna Skoczeń, pracodawcy powinni dążyć nie tylko do redukcji stresu w środowisku pracy, ale także wspierać członków zespołu w efektywnym radzeniu sobie z nim również w sferze prywatnej. Stres leży bowiem u podstaw wielu chorób, zarówno o charakterze somatycznym, jak i psychicznym. Jednym z najskuteczniejszych sposobów jego redukcji jest aktywność fizyczna, dlatego coraz więcej firm stara się zachęcić pracowników do ruchu, m.in. poprzez zapewnienie im dostępu do kart sportowych.
Na kolejnych pozycjach zestawienia wyzwań kadrowych, z który mierzą się obecnie przedsiębiorcy z sektora MŚP, znalazły się kwestie, takie jak spadek motywacji pracowników, niskie zaangażowanie w wykonywanie obowiązków, duża liczba absencji chorobowych oraz spadek efektywności. Problemy te sygnalizuje odpowiednio 18,2 proc., 17,6 proc., 16,6 proc. oraz 16,4 proc. ankietowanych.
– Często problemy te stanowią swoisty system naczyń połączonych, w którym kluczowym elementem jest niska motywacja do wykonywania obowiązków zawodowych lub wręcz jej całkowity brak. To z kolei przekłada się na spadek efektywności i zaangażowania – wyjaśnia Joanna Skoczeń. – Co alarmujące, według tegorocznego raportu Gallupa należymy do najmniej zaangażowanych pracowników w Europie. Zaangażowanie w pracy zadeklarowało bowiem zaledwie 10 proc. badanych Polaków, co uplasowało nas aż na 32. miejscu rankingu – dodaje.
Co jeszcze trapi firmy z sektora MŚP?
Jak wynika z badania zrealizowanego na zlecenie VanityStyle, przedstawiciele firm z sektora MŚP skarżą się także na wysokie koszty rekrutacji i pozyskiwania kandydatów (15,4 proc. wskazań), nieskuteczny przepływ informacji w firmie (13,6 proc. wskazań) oraz niedobór zasobów personalnych w dziale HR (12 proc. wskazań). Tylko nieco ponad 11 proc. ankietowanych dostrzega problem braku zrozumienia potrzeb pracowników przez kadrę zarządzającą. Świadomość takiego stanu rzeczy mają najczęściej średnie przedsiębiorstwa (15 proc. wskazań).