Skrócenie tygodniowego czasu pracy to w ostatnich miesiącach jeden z najgorętszych tematów w przestrzeni publicznej. Pracownicy patrzą na ten pomysł z entuzjazmem, widząc w nim szansę na poprawę równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, podczas gdy pracodawcy obawiają się wzrostu kosztów i spadku efektywności. Jak do zagadnienia podchodzą specjaliści HR, którzy balansują między potrzebami obu tych grup?
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej szykując zmiany w przepisach bierze pod uwagę dwa rozwiązania: wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy lub skrócenie dnia pracy do 7 godzin. W związku z tym portal okpraca24.pl, we współpracy z ekspertami z Uniwersytetu Warszawskiego, postanowił zapytać HR-owców o ich perspektywę dotyczącą wyzwań związanych z potencjalnymi zmianami.
Jak wynika z przeprowadzonych ankiet, większość przebadanych opowiada się za zmianami w wymiarze czasu pracy, co świadczy o ich otwartości na nowe rozwiązania. Część z nich (33%) wspiera pomysł wprowadzenia czterodniowego tygodnia pracy, natomiast 28,3% HR-owców opowiada się za skróceniem dnia pracy do 7 godzin. Pozostali respondenci uważają, że obecny 40-godzinny tydzień pracy powinien zostać utrzymany bez zmian – 38,7% wskazań.
– To bardzo ciekawe wyniki. Chociaż większość HR-owców opowiada się za jakąś formą skrócenia czasu pracy, to nadal 4 na 10 z nich uważa, że nie powinno się zmieniać obecnych przepisów. Kontrowersje wzbudza również preferowane rozwiązanie, zbliżoną liczbę wskazań zyskał zarówno 4-dniowy tydzień pracy, jak i 7-godzinny dzień pracy, z lekką przewagą tego pierwszego – mówi Przemysław Rączka, prezes portalu okpraca24.pl. – Jak widać, temat budzi sprzeczne emocje wśród samych HR-owców. Te różnice w opiniach pokazują, jak skomplikowana jest ta kwestia i jak ważne będzie wypracowanie rozwiązań, które uwzględnią potrzeby zarówno pracodawców, jak i pracowników.
Wyzwania związane ze skróceniem czasu pracy
Choć większość HR-owców opowiada się za skróceniem tygodniowego czasu pracy, to nie oznacza to, że nie dostrzegają oni wyzwań, które takie zmiany niosą. Najczęściej wskazywanym wyzwaniem jest konieczność zmiany harmonogramów i planów pracy, na co zwróciło uwagę aż 69,8% respondentów. Dostosowanie istniejących procedur do nowych przepisów może wymagać znacznych zmian operacyjnych, które będą miały wpływ na codzienną działalność firm.
Kolejnym wyzwaniem, choć wskazywanym relatywnie rzadziej, jest potrzeba przeszkolenia menedżerów w zakresie zarządzania zasobami – 38,7% HR-owców uważa to za konieczne. Równie istotne są wprowadzenie systemów monitorowania i oceny, które umożliwią mierzenie produktywności, satysfakcji pracowników oraz wyników finansowych firmy (37,7% odpowiedzi).
Nie można także zapomnieć o zmianach w systemach wynagrodzeń, na co zwróciło uwagę 34,9% respondentów. Z kolei 28,3% badanych uważa, że wyzwaniem będzie komunikowanie pracownikom zmian w harmonogramach i procedurach pracy, a tylko 17% wskazało na konieczność aktualizacji programów szkoleniowych.
– Wyniki te pokazują, że choć skrócenie tygodniowego czasu pracy może przynieść wiele korzyści, to zrealizowanie tego w praktyce będzie wymagało skrupulatnego planowania i wprowadzenia szeroko zakrojonych zmian w organizacji pracy. – mówi Przemysław Rączka, prezes portalu okpraca24.pl.
Zalety potencjalnego skrócenia czasu pracy
HR-owcy zapytani o zalety wprowadzenia krótszego czasu pracy, najczęściej wskazywali na zwiększenie zadowolenia wśród kadry pracowniczej (88% wskazań) oraz na poprawę równowagi między życiem prywatnym a zawodowym (81% odpowiedzi).
67% ankietowanych wskazało także na mniejszy poziom zmęczenia i stresu u pracowników, natomiast 58% respondentów wskazało na możliwość zmniejszenia kosztów operacyjnych, związanych np. z utrzymaniem biura i zużyciem energii. Warto również zauważyć, że 47% HR-owców spodziewa się większej innowacyjności i kreatywności pracowników. Mniej wskazań zyskały z kolei takie aspekty jak zmniejszenie rotacji kadr (31%) oraz poprawa relacji interpersonalnych w miejscu pracy (33%).
Wady potencjalnego skrócenia czasu pracy
W ramach badań, HR-owcy zostali zapytani również o wady związane ze skróceniem tygodniowego czasu pracy. Największym zmartwieniem dla specjalistów ds. HR jest wzrost kosztów związanych z koniecznością zatrudnienia dodatkowych pracowników – na ten aspekt zwróciło uwagę 55% ankietowanych.
Drugą najczęściej wymienianą wadą był spadek morale pracowników, który może wynikać z obniżonych wynagrodzeń spowodowanych zmniejszoną liczbą godzin pracy – ten problem dostrzegło 52% badanych. Dodatkowo 44% respondentów obawia się wzrostu stresu wśród pracowników, związanego z koniecznością wykonania tych samych obowiązków w krótszym czasie oraz potencjalnie niższego poziomu obsługi klienta wynikającego z mniejszej dostępności pracowników.
Co więcej, 31% respondentów obawia się dodatkowych kosztów administracyjnych związanych z monitorowaniem czasu pracy oraz zarządzaniem harmonogramami pracowników. Może wymagać to wprowadzenia nowych systemów monitorowania oraz modyfikacji istniejących procedur, co wiąże się z dodatkowymi obciążeniami finansowymi dla firm.
W porównaniu z powyższymi problemami, zdecydowanie mniej HR-owców obawia się spadku produktywności – ten aspekt wskazało tylko 28% respondentów. Sugeruje to, że większy nacisk kładzie się na kwestie finansowe i morale pracowników niż na efektywność ich pracy.
HR-owcy pozytywnie nastawieni do zmiany
W kolejnych pytaniach HR-owcy mieli za zadanie odnieść się do różnych aspektów potencjalnego skrócenia czasu pracy. Analiza ich odpowiedzi jasno wskazuje, że większość specjalistów ds. zasobów ludzkich widzi w tym rozwiązaniu możliwość poprawy efektywności pracowników. Aż 67% respondentów uważa, że krótszy czas pracy mógłby pozytywnie wpłynąć na produktywność zespołów.
Równocześnie, 61% badanych HR-owców wierzy, że skrócenie czasu pracy może podnieść satysfakcję pracowników z wykonywanych zadań, co jest kluczowym elementem dla długoterminowego sukcesu organizacji. Aż 54% respondentów twierdzi ponadto, że wprowadzenie krótszego tygodnia pracy nie wpłynie negatywnie na poziom wynagrodzeń w ich firmie.
31% HR-owców obawia się przy tym, że skrócony czas pracy może skutkować problemami wśród pracowników związanymi z koniecznością dostosowania się do nowego harmonogramu pracy. Może to stanowić wyzwanie, szczególnie w firmach, które działają w branżach wymagających stałej dostępności i elastyczności pracowników. Zdecydowanie mniej obaw budzi ograniczenie liczby benefitów – tylko 12% respondentów sądzi, że skrócenie czasu pracy miałoby taki wpływ.
– Wyniki naszych badań pokazują, że specjaliści ds. HR są bardziej skoncentrowani na potencjalnych korzyściach związanych z poprawą produktywności oraz zwiększeniem satysfakcji pracowników, niż na obawach dotyczących ewentualnych zmian w systemie wynagrodzeń i benefitów – mówi Przemysław Rączka, prezes portalu okpraca24.pl. – Wszystko wskazuje na to, że rząd finalnie zdecyduje się na skrócenie czasu pracy, dlatego już teraz warto zastanowić się, jak najlepiej przygotować się do tej zmiany. Należy wyciągnąć z niej jak najwięcej korzyści, jednocześnie minimalizując ryzyko negatywnych skutków. To będzie prawdziwe wyzwanie dla HR-owców, ale ich pozytywne nastawienie pozwala patrzeć na przyszłość polskich firm z nadzieją.
Badanie przeprowadzone przez okpraca24.pl zostało zrealizowane w czerwcu 2024 roku. Objęło specjalistów pracujących na stanowiskach związanych z HR w największych przedsiębiorstwach w Polsce. Badanie zostało zrealizowane pod nadzorem merytorycznym prof. dr. hab. Dariusza Tworzydło z Uniwersytetu Warszawskiego.