Świat w obliczu zmian klimatycznych i konfliktów politycznych – Global Risks Report 2020

• Zagrożenia klimatyczne znalazły się wśród długoterminowych ryzyk, podczas gdy „konflikty gospodarcze” i „krajowa polaryzacja polityczna” uznano za najpoważniejsze ryzyka krótkoterminowe w 2020 roku – wynika z najnowszego raportu Global Risks Report 2020.

• Raport przestrzega przed turbulencjami geopolitycznymi i odejściem od multilateralizmu, które utrudniają przeciwstawianie się wspólnym, krytycznym zagrożeniom globalnym.

• Bez dążenia do naprawy podziałów społecznych i pobudzenia zrównoważonego wzrostu gospodarczego, światowi liderzy nie mogą reagować w odpowiedni sposób na kryzysy spowodowane zmianami klimatycznymi czy utratą bioróżnorodności.

Jak wynika z opublikowanego przez World Economic Forum raportu „Global Risks Report 2020”, w tym roku przewiduje się wzrost polaryzacji gospodarczej i politycznej. Współpraca światowych liderów, przedsiębiorstw oraz decydentów politycznych jest potrzebna bardziej, niż kiedykolwiek wcześniej, aby powstrzymać poważne zagrożenia dla naszego klimatu, środowiska, zdrowia publicznego i systemów technologicznych. Podkreśla to wyraźną potrzebę wielostronnego podejścia, by zapewnić ograniczenie ryzyka w czasach, gdy świat nie może doczekać się osłabienia niepokoi geopolitycznych.

Według prognoz zawartych w raporcie, w 2020 roku będziemy obserwować widoczne podziały krajowe i międzynarodowe oraz spowolnienie gospodarcze. Geopolityczne turbulencje popychają nas w kierunku „niestabilnego” jednostronnego świata rywalizacji o władzę w czasach, gdy liderzy biznesu oraz rządy państw powinni skoncentrować się na współpracy w celu rozwiązania wspólnych ryzyk.

Wśród 750 światowych ekspertów i decydentów politycznych – respondentów badania, 78% spodziewa się wzrostu ryzyka „konfliktów gospodarczych” i „krajowej polaryzacji politycznej” w 2020 roku.

Wspomniane ryzyka mogłyby okazać się katastrofalne w skutkach, szczególnie w sytuacji przeciwdziałania poważnym zagrożeniom, takim jak kryzys klimatyczny, utrata bioróżnorodności oraz zanik gatunków. Raport wskazuje na potrzebę dopasowania przez decydentów politycznych celów związanych z ochroną Ziemi do planów pobudzenia wzrostu gospodarczego – a firmom na uniknięcie potencjonalnych, katastrofalnych strat poprzez dostosowanie się do celów naukowych.

Po raz pierwszy w 10-letniej historii raportu Global Risks Report, 5 największych globalnych zagrożeń pod względem prawdopodobieństwa wystąpienia dotyczą środowiska:

1. Ekstremalne zjawiska pogodowe i spowodowane przez nie uszkodzenia mienia, infrastruktury czy utrata ludzkiego życia.
2. Słabe dostosowanie się do zmian klimatycznych przez rządy oraz firmy.
3. Szkody i katastrofy środowiskowe spowodowane działalnością człowieka, w tym przestępstwa przeciwko środowisku, takie jak wycieki ropy naftowej i skażenia radioaktywne.
4. Utrata bioróżnorodności oraz załamanie ekosystemu (lądowego lub morskiego) z nieodwracalnymi konsekwencjami dla środowiska, skutkującymi wyczerpaniem się zasobów dla ludzkości i przemysłu.
5. Katastrofy naturalne, takie jak trzęsienia ziemi, tsunami, erupcje wulkanów oraz burze geomagnetyczne.

Raport zwraca uwagę, że jeśli zainteresowane strony nie dostosują się do „dzisiejszej epokowej zmiany władzy” i turbulencji geopolitycznych, skończy się czas na sprostanie najpilniejszym gospodarczym, środowiskowym i technologicznym wyzwaniom. Sygnalizuje to również, że odpowiednie działania decydentów politycznych oraz przedsiębiorstw są bardzo potrzebne.

„Krajobraz polityczny stoi w obliczu podnoszenia się poziomu mórz i wybuchów pożarów. Jest to rok, w którym światowi liderzy muszą podjąć wspólne działania, aby naprawić oraz wzmocnić współpracę, nie tylko dla osiągnięcia krótkoterminowych korzyści, ale przede wszystkim stawienia czoła głęboko zakorzenionym zagrożeniom” – zauważa Břrge Brende, President of the World Economic Forum.

Raport Global Risks Report jest częścią inicjatywy Global Risks Initiative, która zrzesza interesariuszy w celu opracowania zrównoważonych oraz zintegrowanych rozwiązań dla najważniejszych wyzwań we współczesnym świecie.

W materiale podkreślono, że myślenie systemowe jest konieczne, aby przeciwstawić się nadciągającym zagrożeniom geopolitycznym i środowiskowym, w innym wypadku mogą zostać one niezauważone. Tegoroczna publikacja koncentruje się wyraźnie na skutkach rosnącej nierówności społecznej, lukach w zarządzaniu technologią czy w systemie opieki zdrowotnej.

John Drzik, Chairman of Marsh & McLennan Insights, zwraca uwagę, że: „Na firmach spoczywa coraz większa presja ze strony inwestorów, organów regulacyjnych, klientów i pracowników, wykazania się odpornością na postępujące zmiany klimatyczne. Postęp naukowy sprawił, że obecnie zagrożenia klimatyczne można modelować z większą dokładnością i włączyć do zarządzania ryzykiem i tworzenia biznesplanów. Ostatnie głośne wydarzenia, jak niedawne pożary w Australii i Kalifornii zwiększają presję wiszącą nad przedsiębiorstwami, aby reagowały na widoczne zmiany klimatyczne, jednocześnie zmagając się z poważnymi zagrożeniami geopolitycznymi i cyberbezpieczeństwa”.

Dla młodego pokolenia stan planety budzi coraz większy niepokój. W raporcie przedstawiono, w jaki sposób osoby urodzone po 1980 roku postrzegają różne zagrożenia. Dla osób z tej grupy wiekowej ryzyka środowiskowe stanowią poważne zagrożenia zarówno w krótkiej, jak i długiej perspektywie. Blisko 90% z nich jest zdania, że „ekstremalne fale upałów”, „niszczenie ekosystemów” czy „wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie człowieka” ulegną pogorszeniu w 2020 roku, w porównaniu do odpowiednio 77%, 76% i 67% wśród pozostałych grup wiekowych respondentów. Uważają ponadto, że wpływ zagrożeń środowiskowych do 2030 roku będzie coraz bardziej katastrofalny w skutkach.

Działalność człowieka spowodowały już utratę 83% wszystkich gatunków dzikich ssaków i połowy roślin. Peter Giger, Group Chief Risk Officer, Zurich Insurance Group podkreśla pilną potrzebę szybkiego dostosowania się, aby uniknąć najgorszych oraz nieodwracalnych w skutkach zmian klimatycznych oraz podjęcia działań mających na celu ochronę różnorodności biologicznej naszej planety:

„Zróżnicowane biologicznie ekosystemy wychwytują ogromne ilości dwutlenku węgla i zapewniają ogromne korzyści ekonomiczne, które szacuje się na 33 bilionów dolarów rocznie, czyli równowartość łącznego PKB Stanów Zjednoczonych i Chin. Istotnym jest, aby firmy i decydenci polityczni przeprowadzali szybsze przejście na gospodarkę niskoemisyjną oraz bardziej zrównoważone modele biznesowe. Już teraz obserwujemy upadające firmy w wyniku niedostosowania ich strategii do zmieniających się preferencji klientów. Ryzyko przejścia jest realne i każdy musi w tym uczestniczyć, aby je złagodzić. To nie jest tylko imperatyw gospodarczy, to po prostu właściwe podejście”.

Artur Grześkowiak – Prezes Marsh Polska dodaje: „Biznes musi być czujny wobec najpilniejszych problemów globalnych i związanych z nimi pojawiających się zagrożeń. Firmy powinny przewidywać ryzyko – m.in. operacyjne czy w zakresie utraty reputacji, które nasilają się w związku z rosnącymi niepokojami społecznymi na świecie. Istotne jest także rozpoznanie prawdopodobieństwa zmian strukturalnych w otoczeniu handlowym i inwestycjach technologicznych – i odpowiednie dostosowanie do tego prowadzonych działalności. Przepisy dotyczące ochrony danych i inwestycji zagranicznych w technologie krytyczne prawdopodobnie zostaną jeszcze bardziej zaostrzone – widzieliśmy już te trendy w UE, USA, Chinach i Japonii.

Do kluczowych wyzwań dla polskich przedsiębiorstw warto dodać konieczność wdrażania nowych regulacji, zmieniający się rynek pracy, ale też rozwój nowych technologii. Zmiany klimatyczne, które obserwujemy już od kilku lat wymagają odpowiedniego podejścia również ze strony biznesu – firmy intensyfikują swoje strategie w zakresie społecznej odpowiedzialności, promując zachowania wspierające m.in. ochronę i dbanie o środowisko, czy też organizując dedykowane akcje i wolontariat pracowniczy w tym obszarze. Oczywiście do zrobienia jest dużo więcej..

Biorąc pod uwagę nowe wyzwania, przedsiębiorstwa będą musiały znaleźć właściwe podejście na poziomie zarządów – omówić złożone, strategiczne zagrożenia i włączyć je do swojego procesu decyzyjnego”.

Raport Global Risks Report 2020 został opracowany dzięki wsparciu rady World Economic Forum’s Global Risks Advisory Board, a także stałej współpracy z partnerami strategicznymi: Marsh & McLennan Companies, Zurich Insurance Group i autorytetami akademickimi z Oxford Martin School (University of Oxford), the National University of Singapore, oraz Wharton Risk Management and Decision Processes Center (University of Pennsylvania).

Aneks

Respondenci badania zostali poproszeni o ocenę (1) prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia w ciągu następnych 10 lat oraz (2) stopień dotkliwości jego skutków na poziomie globalnym, gdyby wystąpiły.

TOP 5 ZAGROŻEŃ pod względem prawdopodobieństwa wystąpienia w ciągu następnych 10 lat:

1. Ekstremalne zjawiska pogodowe (np. powodzie, burze, etc.)
2. Słabe dostosowanie się do zmian klimatycznych
3. Katastrofy naturalne (np. trzęsienia ziemi, tsunami, erupcje wulkanów, burze geomagnetyczne)
4. Utrata bioróżnorodności oraz załamanie ekosystemu
5. Szkody i katastrofy środowiskowe spowodowane działalnością

TOP 5 ZAGROŻEŃ z uwagi na dotkliwość skutków przez następne 10 lat:

1. Słabe dostosowanie się do zmian klimatycznych
2. Broń masowego rażenia
3. Utrata bioróżnorodności oraz załamanie ekosystemu
4. Ekstremalne zjawiska pogodowe (np. powodzie, burze, etc.)
5. Kryzys wodny

Respondenci zostali także poproszeni o ocenę wzajemnych powiązań między parami globalnych zagrożeń:

TOP 5 ZAGROŻEŃ pod względem współzależności

1. Ekstremalne zjawiska pogodowe + słabe dostosowanie się do zmian klimatycznych
2. Cyberataki + zakłócenia działania krytycznej infrastruktury IT
3. Wysokie bezrobocie strukturalne lub niedozatrudnienie + dotkliwe konsekwencje postępu technologicznego
4. Utrata bioróżnorodności oraz załamanie ekosystemu + słabe dostosowanie się do zmian klimatycznych
5. Kryzys żywnościowy + ekstremalne zjawiska pogodowe

Zagrożenia krótkoterminowe: odsetek respondentów, którzy uważają, że poniższe ryzyka przybiorą na sile
w 2020 r.:

1. Konflikty gospodarcze = 78.5%
2. Krajowa polaryzacja polityczna = 78.4%
3. Ekstremalne fale upałów = 77.1%
4. Niszczenie zasobów naturalnych = 76.2%
5. Cyberataki: infrastruktura = 76.1%

• Pełny raport jest dostępny na stronie: https://www.marsh.com/content/dam/marsh/Documents/PDF/pl/Global%20Risk%202020-FullReport-DIGITAL-LowRes-SpreadsWithCovers.pdf