Lokalną dokumentację cen transferowych powinny sporządzić podmioty powiązane w celu wykazania, że ceny przyjęte w danym roku obrotowym zostały ustalone na warunkach rynkowych, tj. takich, jakie ustaliłyby podmioty niepowiązane. Ustawodawca przewidział różne progi kwotowe dla jednorodnych transakcji kontrolowanych w zależności od charakteru transakcji. Dodatkowo przy ustalaniu progów dokumentacyjnych pod uwagę bierze się jednorodny charakter transakcji towarowych, finansowych, usługowych lub innych, a także stronę przychodową lub kosztową. Poza wieloma wymaganiami dotyczącymi lokalnej dokumentacji cen transferowych ustawodawca przewidział także przypadki niewymagające przygotowania dokumentacji, co jednak nie oznacza, że ceny transferowe nie powinny być na rynkowym poziomie. Poniżej zaprezentowane zostały wyłączenia z obowiązku przygotowywania dokumentacji cen transferowych wynikające z art. 11n ustawy o CIT i odpowiednio art. 23z ustawy o PIT.
Charakterystyka podmiotu
Zgodnie z powyższymi przepisami wyłączone z obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych są transakcje kontrolowane zawierane wyłącznie przez krajowe podmioty powiązane, tj. mające siedzibę lub zarząd na terytorium Polski, jeżeli nie korzystają one ze zwolnienia podmiotowego z podatku dochodowego, zwolnienia przedmiotowego w zakresie dochodów osiąganych ze specjalnych stref ekonomicznych ani nie poniosły straty podatkowej w roku, którego dotyczy dokumentacja.
Uprzednie porozumienie cenowe
Obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych nie dotyczy także transakcji kontrolowanych, objętych uprzednim porozumieniem cenowym (APA) w zakresie, którego dotyczy to porozumienie. APA (ang. advance pricing arrangements) to porozumienie pomiędzy podatnikami i organem podatkowym w sprawie ustalenia cen transakcyjnych pomiędzy podmiotami powiązanymi. W ten sposób organ akceptuje wybór i sposób stosowania metody ustalania cen transferowych, umożliwiając wnioskodawcy na przykład zwolnienie z obowiązku dokumentowania transakcji objętej APA. Należy dodać, że proces uzyskiwania APA jest skomplikowany. Wymaga bowiem stałej współpracy z organem podatkowym i ujawnienia szeregu danych dotyczących transakcji. Dodatkowo okres oczekiwania na APA to w praktyce minimum pół roku.
Koszty niepodatkowe
Dokumentacji nie sporządza się także, jeżeli czynności nie stanowiły przychodu lub kosztów uzyskania przychodu, poza transakcjami finansowymi, kapitałowymi lub dotyczącymi inwestycji, wartości niematerialnych i prawnych lub środków trwałych. Wyłączenie to jest zasadne, ponieważ takie wydatki/przychody są nierelewantne dla podatku dochodowego i nie ma sensu sporządzać dla nich dokumentację cen transferowych. W takich przypadkach wystarczające jest istnienie nieefektywności podatkowej dla podmiotów powiązanych.
Podatkowa grupa kapitałowa
Z dokumentacji zwolnione są także transakcje zawierane z podmiotami w ramach podatkowej grupy kapitałowej. PGK tworzą minimum dwie spółki prawa handlowego, posiadające osobowość prawną, pomiędzy którymi występują określonej wielkości powiązania kapitałowe. W celu ukonstytuowania PGK niezbędne jest podpisanie umowy oraz zgłoszenie do urzędu. Ustawodawca stawia także konkretne wymagania dla podmiotów wchodzących w skład PGK, jak też dla samej PGK.
Powiązania ze Skarbem Państwa lub JST
Nie trzeba także dokumentować transakcji w przypadku, gdy powiązania wynikają wyłącznie z powiązania z jednostkami samorządu terytorialnego, ich związkami lub Skarbem Państwa. W przypadku Skarbu Państwa i JST sporządzanie dokumentacji cen transferowych byłoby zbędnym obowiązkiem, także z perspektywy fiskusa.
Przetarg nieograniczony
Dokumentacji nie trzeba także sporządzać w przypadku, gdy cena została ustalona w wyniku przetargu nieograniczonego na podstawie przepisów Prawo zamówień publicznych. Ustawa Prawo zamówień publicznych w sposób szczegółowy reguluje wymagania dotyczące przetargów publicznych. W związku z tym fiskus uznał, że ceny ustalone w wyniku takiego przetargu są zawsze rynkowe i nie ma potrzeby przygotowywania lokalnej dokumentacji cen transferowych w tym przypadku.
Grupa producentów rolnych, producentów owoców i warzyw
W celu zwolnienia grupy producentów rolnych z obowiązku dokumentacji transakcji kontrolowanych konieczne jest, aby transakcja dotyczyła odpłatnego zbycia na rzecz grupy producentów rolnych produktów wyprodukowanych w gospodarstwach będących członkami tej grupy oraz była dokonana przez grupę producentów rolnych na rzecz jej członków do produkcji produktów lub grup produktów, o których mowa powyżej. Podobny zakres zwolnienia dotyczy grupy producentów owoców i warzyw oraz organizacji uznanych za takich producentów.
Zakład zagraniczny
Ostatnia kategoria zwolnienia z obowiązku przygotowania lokalnej dokumentacji cen transferowych dotyczy transakcji przypisanych do dochodu zagranicznego zakładu położonego na terytorium Polski, jeżeli zgodnie z przepisami właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania dochody te mogą być opodatkowane tylko w innym niż Polska państwie. Zwolnienie z obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych w tym przypadku jest podyktowane opodatkowaniem transakcji poza Polską i rozliczeniem podatku w innym kraju. Polski fiskus nie potrzebuje zatem mieć dodatkowych informacji w tym zakresie.
Autor: radca prawny Robert Nogacki, Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.