Jak rozwijanie startupu wpływa na zdrowie i komfort psychiczny członków zespołu i założycieli? Ile godzin dziennie zajmuje praca w dynamicznie rozwijających się firmach technologicznych? HR Hints przygotowało raport „Mental Health founderów i pracowników polskich startupów”, który odpowiada na najbardziej palące pytania dotyczące spółek z tej branży. Raport zawiera również kierunki i rekomendacje, które pomogą zadbać o tzw. well-being.
Na skróty:
Kultura organizacyjna ma znaczenie
Czym tak naprawdę jest kultura organizacyjna? Każda firma, niezależnie od wielkości, powinna mieć zdefiniowany system wartości, który znają i którym kierują się wszyscy pracownicy. Ułatwia to komunikację, podział odpowiedzialności, utrzymanie dobrej atmosfery oraz motywacji członków zespołu. Kultura organizacyjna wpływa więc na efektywność, ale jest też kartą przetargową przy rekrutacjach, zwłaszcza tych na kluczowe stanowiska.
To szczególnie ważne w momencie, kiedy utrzymanie pracownika i poszukiwania nowych członków zespołu stanowią jedne z większych wyzwań w branży. Jasno zdefiniowana kultura organizacyjna, z którą można się identyfikować, wspiera skuteczność zespołów i procesów. Ten aspekt jest coraz częściej brany pod uwagę przez kandydatów, a startupy chcą zatrudniać osoby wpisujące się w ich system wartości i cele strategiczne.
Jak wprowadzić efektywny model pracy
Model pracy to zasady dotyczące m.in. tego, w jakich godzinach i w jakim trybie (np. zdalnie, z biura, hybrydowo) wykonujemy swoje obowiązki zawodowe, jakie są zasady informowania o nieobecnościach czy urlopie itd. Dobrze dopasowany, wspiera efektywność i pozwala osiągać założone cele. Choć większość startupów od zawsze miało dość liberalne podejście do modelu pracy, to zmiany wymuszone przez pandemię sprawiły, że m.in. praca zdalna stała się nowym standardem, a nie wyróżnikiem rynkowym. Według badania HR Hints, 37% pracowników startupów korzysta obecnie z modelu hybrydowego, a 26% pracuje w pełni zdalnie.
Wyzwania założycieli startupów
Proces budowania kultury organizacyjnej i jednoczesnego mierzenia się ze skalowaniem biznesu oraz presją ze strony inwestorów jest trudny, wymaga doświadczenia oraz wiedzy rynkowej. Większość founderów pełni trudną rolę, polegającą na równoległym tworzeniu, jak i egzekwowaniu strategii firmy i mierzy się z podobnymi, powtarzalnymi wyzwaniami. To m.in. zadania związane z budowaniem zespołu i zatrudnianiem pierwszych menedżerów, utrzymaniem relacji z pracownikami, rozwiązywaniem problemów personalnych, definiowaniem wartości spółki, które tworzą kulturę organizacyjną firmy oraz wdrażaniem ich w życie. Choć to zaledwie niektóre z obowiązków, tuż obok dbania o finansowanie, operacje czy marketing i sprzedaż.
To wszystko przekłada się na ilość godzin, jaką founderzy spędzają w pracy. Badanie pokazuje, żę większość z nich poświęca więcej, niż 8 godzin dziennie na obowiązki zawodowe. Do pracy przewyższającej standardowy pełen etat przyznało się aż 59% zatrudnionych i 80% założycieli, z czego blisko 40% potwierdziło, że spędza na obowiązkach służbowych ponad 10 godzin dziennie. Dodatkowo 85% z nich przyznało, że pracuje w weekendy minimum raz w miesiącu. W przypadku pracowników odsetek ten wyniósł 44%.
A to właśnie przepracowanie jest jednym z najczęstszych czynników powodujących wypalenie zawodowe. Wiele organizacji na początkowym etapie rozwoju, działa w warunkach ograniczonych zasobów i czasu swojego zespołu. W startupach, w których oczekiwana jest ogromna dynamika wzrostu, jest to jeszcze bardziej odczuwalne.
Aby zminimalizować liczbę nadgodzin warto jasno wyznaczać priorytety, umiejętnie delegować zadania oraz podejmować decyzje, z jakich zadań można w danej chwili zrezygnować. Ma to bezpośredni wpływ na przejęcie pełnej odpowiedzialności za prowadzone projekty i ich szybką realizację. Produktywne wykorzystanie czasu członków zespołu daje świadomość, że ich praca ma znaczenie, co pozytywnie wpływa na zdrowie psychiczne i wzmocnienie zaangażowania.
Wpływ stresu na efektywność pracy
Radzenie sobie ze stresem jest bardzo ważnym aspektem w efektywnym funkcjonowaniu firm, zwłaszcza startupów. W pytaniu dotyczącym samopoczucia towarzyszącego badanym w ciągu ostatnich kilku miesięcy, aż 54% founderów wskazało, że towarzyszy im stres, a ponad 41% z nich przyznało, że odczuwa zmęczenie. Z drugiej strony, aż 50% twierdzi, że są zmotywowani do działania. W przypadku pracowników najczęściej wskazywana była nerwowość (36%) i stres, który zadeklarowało 33% badanych. Taki sam odsetek odczuwał w tym czasie motywację.
Founderzy twierdzą, że najbardziej stresującym aspektem prowadzenia biznesu jest chroniczny brak czasu, który wskazało 68%, a także utrzymanie cashflow firmy (60%). Z kolei negatywnie na komfort psychiczny badanych pracowników wpływa zbyt duża liczba zadań (48,5%), a w dalszej kolejności stres i złe podejście lidera (po 36%).
Komfort psychiczny założycieli przenosi się na zespół i styl zarządzania firmą, do czego przyznało się 77% badanych founderów. Jednak tylko 27% zarządzających startupami wskazało, że rozmawia otwarcie z pracownikami o kwestiach, które negatywnie wpływają na ich zdrowie psychiczne. W Polsce ten temat jest jeszcze stosunkowo świeży, ale na pewno warty większej uwagi. Badani twierdzą, że raczej niechętnie rozmawiają ze swoimi przełożonymi o czynnikach, które negatywnie wpływają na samopoczucie – zadeklarowało to jedynie 35% badanych.
Jak wspierać pracowników w utrzymaniu zdrowia psychicznego?
Świadomość problemu zdrowia psychicznego i związanych z nim potrzeb stale rośnie. Wielu założycieli startupów widzi problem i stara się go zaadresować, jednak wciąż jest dużo do zrobienia. Aż 71% pracowników przyznaje, że w ich firmach przydałby się program wsparcia. 58% badanych uważa, że najlepsze byłyby dla nich warsztaty o zdrowiu psychicznym z przełożonym. 46% oczekiwałoby konsultacji z psychologiem lub psychoterapeutą, a 44% szkolenia z radzenia sobie ze stresem. Badani starają się też samodzielnie dbać o swoje zdrowie psychiczne. 53% próbuje zredukować stres związany z pracą, 51% stawia na aktywność fizyczną, a 40% stara się rozwijać pasje i hobby.
Choć sposobów radzenia sobie z nadmiernym stresem jest wiele i jest to kwestia osobistych preferencji, to ważne, aby szef i menadżerowie przygotowali narzędzia wspierające zespół. Zarówno z poziomu strategicznego – dobrze określone cele i jasno ustalony zakres odpowiedzialności, jak i operacyjnego, np. zasady umawiania i prowadzenia spotkań. To bardzo ważne zwłaszcza dla członków zespołu reprezentujących Generację Z, którzy potrzebują konkretnych ram i zasad, aby czuć się bezpiecznie w miejscu pracy. Kolejnym ważnym aspektem jest otwarta komunikacja. Możliwość rozmowy na temat bieżących problemów jest przede wszystkim wentylem dla negatywnych emocji, z jakimi mierzy się pracownik, ale też źródłem wartościowej wiedzy dla lidera o tym, co wymaga poprawy w firmie.
Work-life balance stał się bardzo ważnym terminem określającym konieczność oddzielenia pracy i życia prywatnego. Prowadzenie startupu wymaga nieustannej wytężonej uwagi i zachowania czujności, dlatego warto znaleźć przestrzeń na odpoczynek i regenerację. Założyciele, zwłaszcza na etapie budowania startupu, często priorytetyzują obowiązki zawodowe nad życiem prywatnym. Ważna jest jednak świadomość, że nie jest to dobre rozwiązanie w perspektywie długoterminowej. W branży przyjęło się już nawet powiedzenie, że prowadzenie startupu to nie sprint, a raczej maraton. Choć wielu founderów ma nadzieję, że ich przypadek będzie wyjątkowy i to, co inni osiągają w 8 lat, oni zdobędą w 2-3 lata, to rzeczywistość jest zgoła inna. Muszą być gotowi na długą drogę prowadzącą do sukcesu.
Świadomi liderzy rozumieją, że nie są w stanie przejąć całej odpowiedzialności i muszą polegać na zespole – dlatego zatrudniają menadżerów, oddając im poszczególne obszary zarządzania firmą. Wtedy rolą founderów staje się przede wszystkim wyznaczanie kierunku oraz ustalanie i komunikacja priorytetów.
Pełny raport „Mental Health founderów i pracowników polskich startupów” dostępny jest pod adresem https://hrhints.io/pl/raport-mental-health-w-startupach/
O badaniu:
Raport „Mental Health founderów i pracowników polskich startupów” przygotowany przez HR Hints, powstał w oparciu o badanie blisko 300 respondentów – pracowników i założycieli polskich startupów, reprezentujących firmy z każdego sektora i na każdym etapie rozwoju. Najliczniejszą grupę badanych stanowili założyciele i osoby pracujące w startupach zatrudniających 10-29 osób (38%), drugą co do liczebności grupą są firmy liczące 1 do 9 członków zespołu (26%).
Badani odpowiadali między innymi na pytania o wpływ kultury organizacji firmy i stylu pracy na komfort psychiczny, rodzaj wsparcia, jaki jest im potrzebny i jaki otrzymują, czy aspekt work-life balance.
