W związku z kontrowersyjnym zatrzymaniem przez prokuraturę dokumentacji medycznej pacjentek ginekolożki ze Szczecina, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO) podjął interwencję, przypominając zasady dotyczące przetwarzania danych osobowych o szczególnym charakterze. W piśmie skierowanym do Prokuratora Krajowego Mirosław Wróblewski zwraca uwagę na konieczność przestrzegania przepisów prawa w zakresie ochrony danych medycznych.
Nielegalne przetwarzanie danych pacjentek
Sprawa dotyczy działań Prokuratury Regionalnej w Szczecinie, która 9 stycznia 2023 r. zatrzymała całą dokumentację medyczną pacjentek jednej z ginekolożek, mimo że postępowanie dotyczyło wyłącznie jednej pacjentki. W efekcie, prokuratura wykorzystała dane zawarte w dokumentacji do postawienia lekarce zarzutów.
Prezes UODO w swoim stanowisku podkreślił, że zatrzymanie oraz przetwarzanie danych osobowych wszystkich pacjentek nie miało podstaw prawnych i naruszało obowiązujące przepisy. Przetwarzanie danych medycznych podlega szczególnej ochronie i może odbywać się wyłącznie w określonych przypadkach przewidzianych w ustawie.
Podstawy prawne ochrony danych osobowych
Zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych przetwarzanych w związku z zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości, dane mogą być przetwarzane tylko wtedy, gdy jest to niezbędne do realizacji uprawnień lub spełnienia obowiązków wynikających z przepisów prawa (art. 13 ustawy). W szczególności dane wrażliwe, takie jak informacje o stanie zdrowia, mogą być przetwarzane jedynie w ściśle określonych sytuacjach:
- gdy przepis prawa na to zezwala;
- gdy jest to konieczne dla ochrony życia, zdrowia lub interesów osoby, której dane dotyczą, lub innej osoby;
- gdy dane zostały upublicznione przez osobę, której dotyczą.
W omawianym przypadku żadna z tych przesłanek nie została spełniona, co oznacza, że działania prokuratury były niezgodne z prawem. Co więcej, zgodnie z art. 54 ust. 1 ustawy, nieuprawnione przetwarzanie danych osobowych w kontekście ścigania przestępstw podlega karze grzywny, ograniczenia wolności lub nawet pozbawienia wolności do lat dwóch.
Dane medyczne pod szczególną ochroną
Dane dotyczące zdrowia należą do kategorii informacji szczególnie chronionych nie tylko na gruncie przepisów o ochronie danych osobowych, ale również w świetle Konstytucji RP. Art. 47 Konstytucji zapewnia każdemu prawo do ochrony prywatności, w tym tajemnicy dotyczącej zdrowia.
Prezes UODO jednoznacznie stwierdził, że brak podstaw prawnych uniemożliwia dalsze przetwarzanie danych pacjentek, a wszelkie operacje na tej dokumentacji będą naruszeniem prawa. Wystąpienie do Prokuratora Krajowego ma na celu zwrócenie uwagi prokuratur na konieczność przestrzegania obowiązujących regulacji i ochrony danych osobowych pacjentów.