Aż 48,6 proc. ankietowanych czuje się pewnie z posiadaną wiedzą dotyczącą produktów i usług finansowych – wynika z badania Kantar wykonanego na zlecenie IPF Group, właściciela Provident Polska. Wśród nich swoją pewnością siebie zdecydowanie wyróżniają się mężczyźni oraz osoby w wieku 35-54 lat. Daje się zauważyć także pozytywny wpływ wiedzy finansowej na nawyki dotyczące oszczędzania i zarządzania pieniędzmi.
Wśród osób, które po pokryciu wszystkich wydatków na koniec miesiąca mają do dyspozycji sporą sumę pieniędzy, aż 80 proc. czuje się pewnie ze swoją wiedzą finansową – dla porównania, rok wcześniej odsetek ten wynosił znacznie mniej, bo 58,7 proc. Natomiast 71,8 proc. pozytywnie oceniających swoje kompetencje odnotowano wśród tych ankietowanych, którzy deklarują comiesięczne odkładanie określonej kwoty. Jednocześnie, już 64,5 proc. osób nieposiadających żadnych oszczędności ma wątpliwości co do poziomu tej wiedzy.
– Znajomość zagadnień związanych z produktami finansowymi łączy się ze sposobem, w jaki dysponujemy środkami zgromadzonymi na naszych kontach – zauważa Karolina Łuczak, Rzeczniczka Provident Polska. – Polacy coraz częściej zdają sobie sprawę, że ich problemy z zarządzaniem pieniędzmi mają swoje źródło w braku odpowiedniej edukacji finansowej. Taka świadomość, to już pierwszy krok w stronę zmiany nawyków – dodaje.
Wśród osób, które w trakcie ostatnich 12 miesięcy pożyczały pieniądze od instytucji finansowej, udział pewnie czujących się ze swoją wiedzą wynosi nieco ponad połowę (56 proc). To o 16 pp. więcej niż wśród osób, które pomocy finansowej poszukiwały poza rynkiem finansowym.
– Poczucie pewności siebie w zakresie finansów oraz korzystanie z usług sektora finansowego są ze sobą powiązane – podkreśla Karolina Łuczak. – Osoby, które na co dzień mają styczność z procedurami związanymi chociażby z obsługą zadłużenia w instytucji finansowej, pewniej czują się ze swoją, przetestowaną w końcu w praktyce, wiedzą – dodaje.
Skuteczna edukacja finansowa zapobiega wykluczeniu finansowemu
Niestety, niemal połowa Polaków (46 proc.) twierdzi, że formalna edukacja finansowa nie dała im żadnej wiedzy, którą mogliby wykorzystać w praktyce np. podczas korzystania z usług finansowych. Najbardziej krytyczni okazali się seniorzy – w grupie respondentów 55+ odpowiedziało tak nieco ponad 50 proc. O wąskim zakresie wiedzy jaki zapewnił im system edukacji mówi co trzeci badany – przy czym wśród osób w wieku od 18 do 34 lat ten odsetek był znacząco wyższy i wyniósł 42,7 proc. Z kolei w pełną wiedzę system edukacji finansowej wyposażył zaledwie 3 proc. ankietowanych. Jednocześnie, spośród osób, które nie czują się pewnie z poziomem swojej wiedzy na temat produktów i usług finansowych, aż 56,6 proc. zadeklarowało, że to formalna edukacja im jej nie dała – brak pewności w zakresie znajomości zagadnień finansowych jest więc powiązany z brakiem rzetelnej i praktycznej edukacji na ten temat.
– Zdaniem 68 proc. ankietowanych wysoki poziom edukacji finansowej zapobiega wykluczeniu finansowemu. Możemy zauważyć, że świadomość ta rośnie wraz z wiekiem – wśród przedstawicieli najmłodszej grupy wiekowej uważa tak niecałe 50 proc., a najstarszej już 83 proc. – mówi Karolina Łuczak, Rzeczniczka Provident Polska. – Co ciekawe, częściej uważają tak osoby, które w ciągu ostatniego roku pożyczały pieniądze od instytucji finansowej – różnica w stosunku do osób, które pożyczały pieniądze od innych podmiotów wynosi 16,7 pp. – dodaje.
Gdzie leży odpowiedzialność za edukację finansową?
Aż 7 na 10 Polaków chce wprowadzenia obowiązkowej edukacji finansowej do szkół ponadpodstawowych, a 57 proc. dostrzega taką potrzebę już w szkołach podstawowych. Jednocześnie, 6 na 10 ankietowanych twierdzi, że firmy z branży finansowej również powinny prowadzić działania z zakresu edukacji finansowej, a 48 proc. widzi ich rolę we włączaniu finansowym.
– Z punktu widzenia Providenta bardzo istotna jest informacja, że prawie połowa Polaków zauważa rolę instytucji finansowych w inicjowaniu działań na rzecz edukacji oraz włączenia finansowego. Nasza firma od 25 lat spełnia te cele, realizując szereg działań na rzecz integracji finansowej grup wykluczonych oraz osób „niewidzialnych” z perspektywy rynku. Nie da się tego osiągnąć bez rzetelnej edukacji na temat finansów – podkreśla Karolina Łuczak.
O badaniu:
Badanie przeprowadzone przez Kantar Polska techniką CAWI na próbie 500 Polaków z osobami w wieku 18-75 lat. Wywiady przeprowadzono online między 10 a 24 maja 2023 roku na zlecenie International Personal Finance