Gorące tematy

Gospodarka

Donald Trump podnosi cła. Polska branża eksportowa pod presją, ale nastroje stabilne

Decyzja prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa wprowadzająca szeroko zakrojone...

Polska gospodarka odczuje skutki amerykańskich ceł pośrednio, ale boleśnie

Decyzja Prezydenta USA Donalda Trumpa, nakładająca 20% cła na...

Cisza przed kolejną burzą? Rynki stabilizują się po nerwowym otwarciu tygodnia

Media biznesowe są zalane artykułami o cłach. Sytuacja wygląda,...

Trump kontra Glapiński – kto bardziej wstrząsnął rynkiem?

Wczoraj na rynku mieliśmy pojedynek silnych charakterów – kto...

Trump igra z ogniem. Europejscy przedsiębiorcy obawiają się efektu domina

- Wolny handel jest wartością dla gospodarki priorytetową. Unia...

Marketing

Jak sztuczna inteligencja rewolucjonizuje marketing sensoryczny i zmienia doświadczenia zakupowe

Sztuczna inteligencja zmienia oblicze handlu detalicznego, wprowadzając nowy poziom...

Sektor PR w Polsce rośnie, ale się rozdrabnia. Dominują jednoosobowe działalności

Pandemia, inflacja oraz sztuczna inteligencja całkowicie zmieniły rynek agencji...

AI jest niezbędna, ale nie rozwiązuje wszystkiego. Marketerzy pod presją wyników i redukcji zatrudnienia

Ambitniejsze cele, mniejsze budżety: aż 73% marketerów, mimo korzystania...

Nowoczesny marketing B2B – jak skutecznie pozyskiwać klientów i zwiększać sprzedaż?

Firmy działające w sektorze B2B potrzebują skutecznych i dobrze...

AI Overviews od Google może zaszkodzić firmom. Czy czeka nas rewolucja w SEO?

Po latach dominacji na rynku wyszukiwarek Google odczuwa coraz...

Polityka

Ewa Wrzosek i medialna burza, której skala zaskakuje

Sprawa Ewy Wrzosek rozgrzała polską debatę publiczną do czerwoności....

Trump i Musk coraz śmielej ingerują w europejską politykę

Donald Trump i Elon Musk wkroczyli do europejskiej polityki...

Trump igra z ogniem. Europejscy przedsiębiorcy obawiają się efektu domina

- Wolny handel jest wartością dla gospodarki priorytetową. Unia...

Trump uderza cłami. Giełdy nurkują, inflacja w USA może wystrzelić

Wyczekiwany przez rynek Dzień Wyzwolenia nie przyniósł dla inwestorów...

Trump uderza cłami w świat. Globalna wojna handlowa wkracza w nową fazę

Prezydent Donald Trump ogłosił wprowadzenie szeroko zakrojonych taryf celnych...

Prawo

Inicjatywa SprawdzaMY – ósma tura pomysłów wybrana do analiz przez Zespoły Eksperckie

Ósma tura zgłoszonych rozwiązań obejmuje 25 propozycji, z których...
00:01:08

Nowe regulacje pracy platformowej: UE wprowadza domniemanie stosunku pracy

Rok 2025 przynosi znaczące zmiany w polskim prawie pracy,...

Agnieszka Majewska chwali rządowy projekt deregulacyjny i apeluje o szybsze wdrożenie zmian w Małym ZUS Plus

W związku z rozpoczęciem przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej prac...

Prezes UODO: Wykonywanie wyroków ETPC musi uwzględniać ochronę danych osobowych

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Mirosław Wróblewski, zwrócił uwagę...

Opodatkowanie stakingu kryptowalut w Polsce – chaos interpretacyjny i orzeczniczy

Wraz z rozwojem technologii blockchain i rosnącą popularnością kryptowalut,...
Autor/źródło

Gorące tematy

Gospodarka

Donald Trump podnosi cła. Polska branża eksportowa pod presją, ale nastroje stabilne

Decyzja prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa wprowadzająca szeroko zakrojone...

Polska gospodarka odczuje skutki amerykańskich ceł pośrednio, ale boleśnie

Decyzja Prezydenta USA Donalda Trumpa, nakładająca 20% cła na...

Cisza przed kolejną burzą? Rynki stabilizują się po nerwowym otwarciu tygodnia

Media biznesowe są zalane artykułami o cłach. Sytuacja wygląda,...

Trump kontra Glapiński – kto bardziej wstrząsnął rynkiem?

Wczoraj na rynku mieliśmy pojedynek silnych charakterów – kto...

Trump igra z ogniem. Europejscy przedsiębiorcy obawiają się efektu domina

- Wolny handel jest wartością dla gospodarki priorytetową. Unia...

Marketing

Jak sztuczna inteligencja rewolucjonizuje marketing sensoryczny i zmienia doświadczenia zakupowe

Sztuczna inteligencja zmienia oblicze handlu detalicznego, wprowadzając nowy poziom...

Sektor PR w Polsce rośnie, ale się rozdrabnia. Dominują jednoosobowe działalności

Pandemia, inflacja oraz sztuczna inteligencja całkowicie zmieniły rynek agencji...

AI jest niezbędna, ale nie rozwiązuje wszystkiego. Marketerzy pod presją wyników i redukcji zatrudnienia

Ambitniejsze cele, mniejsze budżety: aż 73% marketerów, mimo korzystania...

Nowoczesny marketing B2B – jak skutecznie pozyskiwać klientów i zwiększać sprzedaż?

Firmy działające w sektorze B2B potrzebują skutecznych i dobrze...

AI Overviews od Google może zaszkodzić firmom. Czy czeka nas rewolucja w SEO?

Po latach dominacji na rynku wyszukiwarek Google odczuwa coraz...

Polityka

Ewa Wrzosek i medialna burza, której skala zaskakuje

Sprawa Ewy Wrzosek rozgrzała polską debatę publiczną do czerwoności....

Trump i Musk coraz śmielej ingerują w europejską politykę

Donald Trump i Elon Musk wkroczyli do europejskiej polityki...

Trump igra z ogniem. Europejscy przedsiębiorcy obawiają się efektu domina

- Wolny handel jest wartością dla gospodarki priorytetową. Unia...

Trump uderza cłami. Giełdy nurkują, inflacja w USA może wystrzelić

Wyczekiwany przez rynek Dzień Wyzwolenia nie przyniósł dla inwestorów...

Trump uderza cłami w świat. Globalna wojna handlowa wkracza w nową fazę

Prezydent Donald Trump ogłosił wprowadzenie szeroko zakrojonych taryf celnych...

Prawo

Inicjatywa SprawdzaMY – ósma tura pomysłów wybrana do analiz przez Zespoły Eksperckie

Ósma tura zgłoszonych rozwiązań obejmuje 25 propozycji, z których...
00:01:08

Nowe regulacje pracy platformowej: UE wprowadza domniemanie stosunku pracy

Rok 2025 przynosi znaczące zmiany w polskim prawie pracy,...

Agnieszka Majewska chwali rządowy projekt deregulacyjny i apeluje o szybsze wdrożenie zmian w Małym ZUS Plus

W związku z rozpoczęciem przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej prac...

Prezes UODO: Wykonywanie wyroków ETPC musi uwzględniać ochronę danych osobowych

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Mirosław Wróblewski, zwrócił uwagę...

Opodatkowanie stakingu kryptowalut w Polsce – chaos interpretacyjny i orzeczniczy

Wraz z rozwojem technologii blockchain i rosnącą popularnością kryptowalut,...
Autor/źródło
Autor/źródło
środa, 9 kwietnia, 2025

Starszy wiek, mądrzejsze decyzje: Badanie SWPS obala stereotypy o starszych dorosłych

Biuro Tłumaczeń OnlineBiuro Tłumaczeń Online

Starsi dorośli mają większą skłonność do podejmowania ryzyka niż się stereotypowo może wydawać, ale też potrafią skutecznie oprzeć się manipulacji – wynika z badania przeprowadzonego przez naukowców z Uniwersytetu SWPS, które obala panujące mity na temat tej grupy wiekowej.

Polskie społeczeństwo nieuchronnie się starzeje. Grupa osób w wieku 65 lat i więcej – według danych GUS – powiększyła się w 2023 r. do poziomu 7,5 mln, co stanowi ponad 20 proc. populacji. Nabiera to szczególnego znaczenia, biorąc pod uwagę fakt, że starsi dorośli często muszą podejmować ważne decyzje finansowe i zdrowotne.

Dotychczasowe badania dotyczące zdolności decyzyjnych osób starszych nie przynoszą spójnych wniosków. Niektóre z nich przedstawiają starszych dorosłych jako podatnych na manipulację i niechętnych ryzyku1, podczas gdy inne sugerują coś przeciwnego2. Badanie naukowców z Uniwersytetu SWPS podważa powszechne stereotypy na temat wpływu starzenia się na podejmowanie decyzji, zwłaszcza w sytuacjach wiążących się z ryzykiem i niepewnością. Okazuje się też, że przy odrobinie praktyki i doświadczenia starsze osoby mają taką samą zdolność do podejmowania skomplikowanych decyzji jak osoby młodsze i nie należy ich lekceważyć ani nadmiernie chronić przy ważnych wyborach.

Badanie podważa dominujące stereotypy dotyczące starzenia się i decyzyjności. Zbyt często osoby starsze są przedstawiane jako bezbronne i mniej zdolne do podejmowania właściwych decyzji, co może prowadzić do ich infantylizacji lub wykluczenia z ważnych wyborów. – dr Maciej Kościelniak, Wydział Psychologii i Prawa w Poznaniu Uniwersytetu SWPS, Kierownik Zakładu Psychologii Społecznej i Międzykulturowej

Silversi bardziej skłonni do podejmowania ryzyka

W artykule „Effect of Age on Susceptibility to Attraction Effect in Sequential Risky Decision-Making” opublikowanym w czasopiśmie „Ageing and Society” badacze skupili się na podatności osób starszych na “efekt wabika” – znany również w literaturze jako efekt asymetrycznej dominacji (decoy effect lub attraction effect)3. Naukowcy sprawdzali również, jak proces podejmowania decyzji w ryzykownych sytuacjach zmienia się wraz z wiekiem.

Efekt wabika polega na zwiększeniu prawdopodobieństwa wyboru jednej z dwóch początkowych opcji poprzez dodanie podobnej możliwości o słabszych parametrach, nazwanej wabikiem. To zjawisko jest powszechnie wykorzystywane w środowisku konsumenckim i wpływa na proces podejmowania decyzji.

Korzystając ze specjalnie zaprojektowanego zadania nawiązującego do gry w ruletkę, naukowcy porównali, w jaki sposób młodsi i starsi dorośli dokonują wyborów. W dwóch eksperymentach wzięło udział w sumie 530 osób, podzielonych na grupy wiekowe: młodzi dorośli (18-33 lata), dorośli w średnim wieku (42-57 lat) i starsi dorośli (65-80 lat). Dołożono starań, aby oprócz kwestii wieku grupy niczym się nie różniły między sobą (strukturą płci, doświadczeniem, itp.).

Ustalenia były zaskakujące: podczas gdy starsi dorośli okazali się być niespodziewanie bardziej skłonni do podejmowania ryzyka niż młodsi ludzie, obie grupy wiekowe w równym stopniu potrafiły przeciwstawić się manipulacji związanej z efektem wabika.

Wolniej, ale korygują błędy na podstawie doświadczeń

Co ważne, choć starsi dorośli – tak jak się spodziewano – na początku popełniali więcej prostych błędów decyzyjnych (w sytuacjach, które potencjalnie mogłyby mieć poważne finansowe i społeczne konsekwencje), to z powodzeniem uczyli się i doskonalili proces decyzyjny dzięki praktyce. Zajmowało im to po prostu więcej czasu. Pod koniec próby radzili sobie równie dobrze, jak młodsi dorośli. Pokazuje to, że chociaż starzenie się może wpływać na szybkość przetwarzania nowych informacji, nie zmniejsza zdolności do podejmowania dobrych decyzji ani nie musi mieć związku z podatnością na manipulację.

Odkrycie, że zdolność do uczenia się jest porównywalna u starszych i młodszych dorosłych, głęboko wpłynęło na moje spojrzenie na funkcje poznawcze w procesie starzenia się – nie jest to bynajmniej historia upadku, ale raczej jedna z umiejętności adaptacji. – dr Maciej Kościelniak, Wydział Psychologii i Prawa w Poznaniu Uniwersytetu SWPS, Kierownik Zakładu Psychologii Społecznej i Międzykulturowej

Obserwacje naukowców rzucają nowe światło na specyfikę funkcjonowania poznawczego osób starszych i wskazują na to, że zdolność do podejmowania decyzji w okresie późnej dorosłości może być bardziej złożona, niż się powszechnie uważa.

Wyniki tego badania są bardzo ważne w kontekście istnienia wielu równie powszechnych co krzywdzących stereotypów. Niezależnie od tego, czy mówimy o kontaktach z doradcami finansowymi, pracownikami służby zdrowia czy członkami własnej rodziny, nasze ustalenia sugerują, że starsi często potrzebują nie ochrony przed złymi wyborami, ale raczej czasu i możliwości oswojenia się z nową sytuacją – mówi dr Kościelniak.

1Denburg N.L., Weller J.A., Yamada T.H., Shivapour D.M., Kaup A.R., LaLoggia A., Cole C.A., Tranel D., Bechara A. (2009). Poor decision making among older adults is related to elevated levels of neuroticism. Annals of Behavioral Medicine : A Publication of the Society of Behavioral Medicine 37, 164–172. https://doi.org/10.1007/s12160-009-9094-7

2Bruine de Bruin W., Strough J., Parker AM (2014) Getting older isn’t all that bad: better decisions and coping when facing “sunk costs.” Psychology and Aging 29, 642–647. https://doi.org/10.1037/a0036308

3Huber J., Payne J.W., Puto C. (1982). Adding asymmetrically dominated alternatives: Violations of regularity and the similarity hypothesis. Journal of Consumer Research 9,90. https://doi.org/10.1086/208899

Autor/źródło
Disclaimer: Informacje zawarte w niniejszej publikacji służą wyłącznie do celów informacyjnych. Nie stanowią one porady finansowej lub jakiejkolwiek innej porady, mają charakter ogólny i nie są skierowane do konkretnego adresata. Przed skorzystaniem z informacji w jakichkolwiek celach należy zasięgnąć niezależnej porady.

Popularne w tym tygodniu

Podobne tematy

Coraz mniej osób z „rentą alkoholową”, ale kwoty świadczeń rosną

W 2023 roku liczba osób pobierających świadczenie, potocznie określane...

Greenwashing w modzie, kosmetykach i napojach – jak marki manipulują konsumentami?

Ponad połowa „eko” deklaracji to greenwashing – alarmuje Unia...

Czy internet przyzwyczaił się do hejtu? Nowe badania pokazują niepokojący trend

37 proc. internautów przyznaje, że zdarzyło im się wyrazić...

Jak miłość wpływa na portfel? Ekonomiczne korzyści życia we dwoje

Walentynki to nie tylko okazja do celebrowania miłości, ale...

Polska coraz bardziej międzynarodowa – obcokrajowcy na polskim rynku pracy

W ciągu ostatnich lat liczba zatrudnionych w Polsce obcokrajowców...

Zmiany klimatu a zdrowie psychiczne: Czy jesteśmy narażeni na nowe zaburzenia?

Coraz więcej osób odczuwa niepokój na myśl o konsekwencjach...

PIU: Wydatki na polisy życiowe wzrosły o 4%. 23 mln Polaków posiada ubezpieczenie na życie

Najnowszy raport Polskiej Izby Ubezpieczeń, „Ubezpieczenia na życie. Finansowe...

Może Cię zainteresować

Polecane kategorie

Exit mobile version