Obligacje korporacyjne stają się coraz popularniejszą formą inwestowania pieniędzy. Niejednokrotnie potencjalny zysk jest wyższy od tego, co można uzyskać na lokatach, a ryzyko mniejsze, niż w przypadku akcji czy walut. Nie znaczy to jednak, że obligacje korporacyjne powinny być wybierane bezkrytycznie. Przedstawiamy najważniejszy czynniki, na które trzeba zwrócić uwagę przed inwestycją w jakiekolwiek obligacje korporacyjne.
Pierwsza i najważniejsza kwestia to sprawdzenie emitenta, czyli firmy, której chcemy pożyczyć pieniądze. Rentowność czy okres inwestycji, zabezpieczenie, płynność wszystkie te czynniki są wtórne wobec kondycji spółki, w której obligacje chcemy zainwestować.
Na skróty:
Jak prześwietlić Emitenta
Przy ocenie emitenta obligacji zwracamy w pierwszej kolejności uwagę na bilans spółki – poziom jej aktywów czyli zadłużenia i kapitałów własnych. Im niższe zadłużenie i wyższe kapitały własne – tym co do zasady lepiej.
Kolejny element to wyniki spółki – jak prezentują się ich dynamiki (czy rosną czy spadają w okresach rok do roku oraz kwartał do kwartału). Czy spółka działa na stabilnych marżach oraz czy przede wszystkim jest rentowna. Dodatkowo warto zwrócić uwagę na przepływy pieniężne spółki, ich powtarzalność/stabilność oraz jej plany rozwojowe.
Trzeci wskaźnik to przepływy pieniężne – czy spółka generuje gotówkę czy być może jej wyniki pochodzą z np. przeszacowań wartości nieruchomości, a nie z podstawowej działalności operacyjnej . Pomocne mogą się okazać przede wszystkim wskaźniki zadłużenia takie jak : dług netto/ kapitały własne; dług netto/ EBIT; dług netto/ EBITDA. Wszystko to powinno być zapisane w ofercie emisji obligacji.
I ostatnia sprawa: dług netto – kluczowy wskaźnik zadłużenia czyli zobowiązania odsetkowe pomniejszone o poziom środków pieniężnych w posiadaniu spółki.
Rentowność inwestycji
Kolejnym kluczowym elementem jest rentowność inwestycji. Co do zasady – wyższe ryzyko oznacza wyższą rentowność inwestycji. Największe spółki, na przykład te z udziałem Skarbu Państwa, będą płacić za swoje obligacje znacznie mniej niż małe i średnie spółki. Kluczem jest uzyskanie jak najlepszej premii (dodatkowego zarobku) za dodatkowe ryzyko. Jeżeli premia jest niska – być może lepiej wybrać obligacje dużych i stabilnych firm.
W Polsce oprocentowanie obligacji korporacyjnych w większości przypadków oparte jest o stałą marżę (np. 5,00 proc.) i WIBOR 3 lub 6- miesięczny. Dla przykładu oprocentowanie obligacji firmy Orlen to 0,95 proc. (marża) + WIBOR6M, czyli obecnie wynosi niecałe 8,00 proc. W związku z tym rosnące stopy procentowe to rosnące oprocentowanie obligacji korporacyjnych i odwrotnie.
Okres inwestycji i płynność
Kolejnym czynnikiem jest oczywiście okres inwestycji. Obligacje korporacyjne w Polsce emitowane są zazwyczaj na czas między 2-5 lat, przy czym dominują obligacje trzyletnie. Z czynnikiem tym ściśle wiąże się płynność obligacji, czyli możliwość wcześniejszego „wyjścia” z inwestycji. Kluczem jest, czy obligacje są notowane na Catalyst czyli na giełdzie obligacji. Jeżeli nie są notowane – płynność jest mocno ograniczona. Jeżeli są notowane – pytaniem są obroty generowane na giełdzie i czy istnieje możliwość sprzedaży obligacji w dobrej cenie. Co do zasady – im większa firma, tym większa płynność obligacji na Catalyst. Im mniejsza firma – tym trudniej przedterminowo wyjść z inwestycji.
Zabezpieczenie
Ostatnią z podstawowych kwestii jest zabezpieczenie. Duże spółki (Orlen, KGHM, PKO Bank Polski, ale też np. Kruk, Echo Investment) emitują obligacje korporacyjne niezabezpieczone. Wtedy w przypadku bankructwa firmy obligacje wchodzą do masy upadłościowej wraz z resztą zadłużenia spółki.
Firmy mały i średnie bardzo często emitują obligacje zabezpieczone. Zabezpieczeniem może być np. hipoteka na nieruchomości. Wtedy w przypadku bankructwa firmy obligatariusze zostają zaspokojeni w pierwszej kolejności z przedmiotu zabezpieczenia. Jeżeli to nie wystarczy, dopiero wtedy wchodzą do masy upadłościowej wraz z resztą wierzycieli niezabezpieczonych.
Zabezpieczenie zwiększa zatem bezpieczeństwo obligatariusza ale kosztem np. niższego oprocentowania obligacji albo dłuższego okresu inwestycji. Istotna jest jakość zabezpieczenia. Jeżeli jest to hipoteka, to należy zwrócić uwagę czy jest wpisana na pierwszym miejscu w księdze wieczystej.
Zawsze należy również ocenić jakość i adekwatność wyceny zabezpieczenia. Najlepiej żeby jego wartość była wyższa niż wartość emisji. Wtedy istnieje, przynajmniej teoretyczne, pewnego rodzaju „nadwyżka”. Dla przykładu trudno ocenić jakość i realną wartość w chwili sprzedaży takich zabezpieczeń jak np. znak towarowy, marka czy inne aktywa niematerialne i prawne.
To podstawowe i tylko niektóre z czynników, na które należy zwrócić uwagę przed inwestycją w obligacje korporacyjne. Ich stosowanie pomoże w doborze inwestycji, ale na pewno nie wyeliminuje ryzyka całkowicie. Inwestowanie zawsze wiąże się z ryzykiem, a kluczem jest odpowiednie jego mitygowanie.
Autor: Szymon Gil, Makler Papierów Wartościowych, Certified International Investment Analyst (CIIA), Michael / Ström Dom Maklerski
