Czy Politycy chcieli wstrzymać, zwolnić, czy może zawiesić pobieranie opłat abonamentowych od przedsiębiorców z branży hotelarskiej w okresie, kiedy Ci nie mogli pracować i przyjmować gości?
Dlaczego przedsiębiorcy prowadzący hotele mają płacić opłaty abonamentowe, jak decyzją Sejmu RP i Rządu nie mogli kwaterować gości w czasie obowiązywania stanu epidemii oraz stanu zagrożenia epidemicznego? Zadaje pytania dr n. pr. Marek Woch b. Zastępca Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców. Obecnie Prezes Zarządu KRP Kancelaria Rzecznika Przedsiębiorców P.S.A.
Dr n. pr. Marek Woch wskazuje, że jest rozwiązanie, aby tu i teraz rozwiązać problem.
Minister Rozwoju i Technologii Krzysztof Paszyk powinien wydać objaśnienia prawne, pozwala mu na to Konstytucja Biznesu. Pytanie także, czy Ministerstwo Rozwoju i Technologii dokonało stosownego „przeglądu” przepisów ws. opłat abonamentowych i przedłożyło Radzie Ministrów?
Pozostają, także pytania do obecnych przedstawiali rządzącej koalicji Panów Senatorów Krzysztofa Kwiatkowskiego i Wadima Tyszkiewicza oraz Posła do Parlamentu Europejskiego Marcina Kierwińskiego, którzy upominali się o sprawiedliwe rozwiązania dla przedsiębiorców
z branży hotelarskiej u ówczesnego premiera Mateusza Morawieckiego, jak i w Senacie RP, kiedy byli w opozycji, czy nie mogliby powrócić do tematu, mając obecnie władzę?
Na skróty:
Wprowadzenie
Z dniem 1 lipca 2023 r. odwołano na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 . Stan zagrożenia epidemicznego wprowadzono w Polsce 16 maja 2022 r. Wcześniej – od 20 marca 2020 r. – obowiązywał stan epidemii . 5 maja 2023 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła koniec pandemii COVID-19 .
Na marginesie należy zauważyć, że Najwyższa Izba Kontroli w komunikacie z 9 lipca 2024 r. stwierdziła, że „w latach 2020-2023 szef resortu zdrowia wydał w sumie 13 rozporządzeń w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii, a następnie ich odwołania. NIK negatywnie oceniła wydanie przez Ministra sześciu rozporządzeń bez wniosku GIS . Było to działanie niezgodne z ustawą z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi” .
Związek ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego czy stanu epidemii z przedsiębiorcami
z branży hotelarskiej i opłatami abonamentowymi. Koniec pandemii COVID-19 został poogłaszany niespełna rok temu, a tymczasem przedsiębiorcy prowadzący hotele otrzymują od Poczty Polskiej S.A. (Jednoosobowa Spółka Skarbu Państwa) wezwania opiewające na dziesiątki tysięcy złotych (do naszej kancelarii zgłosili się przedstawiciele firmy, gdzie wzywa się ich do opłacenia 87 619,31 tysięcy złotych) za rzekome zaległości związane z abonamentem RTV.
Magdalena Raducha w tekście pt. „27 tys. zł do zapłaty za coś, czego nie ma. Rachunek wprawił w osłupienie” wskazuje, że „wezwanie do zapłaty ponad 27 tys. zł dostała firma, która prowadziła w województwie śląskim hotel. Chodzi o rzekome zaległości związane z abonamentem RTV. W hotelu, we wszystkich pokojach, było ponad 40 telewizorów – za każdy płaciła skrupulatnie daninę. W trakcie pandemii koronawirusa hotel został zamknięty, odbiorniki wyrejestrowano” .
Co uchwalił Sejm Rzeczypospolitej Polskiej? W zasadzie trudno wskazać, o co komu chodziło, bo co innego jest w ustawie, co innego w uzasadnieniu, a jeszcze co innego w ocenie skutków regulacji, a jeszcze co innego Senat Rzeczypospolitej Polskiej, Ministerstwo Finansów czy Najwyższa Izba Kontroli
Pikanterii w sprawie ponoszenia opłat abonamentowych przez przedsiębiorców z branży hotelarskiej dodaje fakt, że w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych wprowadzono, wydawałoby się dla wielu przedsiębiorców korzystne zmiany dotyczące właśnie nieopłacania opłat abonamentowych, o których mowa w ustawie z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych a dokonano, tego ustawą z dnia 31 marca 2020 r. z tym że z mocą obowiązywania od 8 marca 2020 r. .
Wnioski Prezesa NIK do Trybunału Konstytucyjnego
„We wniosku złożonym do Trybunału Konstytucyjnego Prezes Najwyższej Izby Kontroli postuluje o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 2095 ze zm.) –jej nowelizacji, uchwalonej 31 marca 2020 r.”.
„Prezes NIK wnioskuje o to, by Trybunał stwierdził, iż przytoczone ustawy są w całości niezgodne z zasadą prawidłowej legislacji, zasadą odpowiedniej vacatio legis (art. 2 Konstytucji RP) oraz zasadą legalizmu (art. 7 Konstytucji RP) ze względu na sposób ich uchwalenia. Jako uzasadnienie powyższego wniosku wskazano następujące argumenty:
W przypadku obydwu ustaw będących przedmiotem wniosku Prezesa NIK, do naruszenia powyższych zasad doszło w toku całego procesu legislacyjnego. Żeby to uzasadnić, należy krótko przypomnieć kalendarium zdarzeń związanych z uchwaleniem kwestionowanych ustaw przez Sejm RP.
Rządowy projekt specustawy został przekazany do Sejmu bez konsultacji społecznych 1 marca 2020 r. Natychmiast (2 marca 2020 r.) skierowano go to sejmowej komisji zdrowia, która tego samego dnia sporządziła sprawozdanie. W tymże dniu odbyło się jeszcze drugie i trzecie czytanie projektu, który jeszcze tego samego dnia został uchwalony i przekazany do Senatu, gdzie bez poprawek 6 marca 2020 r. ustawa została przyjęta. Prezydent podpisał dokument 7 marca 2020 r., następnego dnia ustawa weszła w życie.
Podobnie, przy uchwalaniu noweli specustawy, wszystkie trzy czytania miały miejsce dzień po tym jak wpłynęła ona do Sejmu (26-27 marca 2020 r.). Zaś sama ustawa o zmianie specustawy covidowej, po ekspresowym procedowaniu, weszła w życie w dniu 31 marca 2020 r. W ten sposób przyjęto regulację, której projekt obejmował 170 stron przepisów prawnych, a łącznie z uzasadnieniem, autopoprawką i oceną skutków regulacji – ponad 370 stron, które należało poddać analizie w toku procesu legislacyjnego” .
Zasad techniki prawodawczej
Zgodnie z zasadami techniki prawodawczej powinno się zadbać, aby:
1. Ustawa powinna wyczerpująco regulować daną dziedzinę spraw, nie pozostawiając poza zakresem swego unormowania istotnych fragmentów tej dziedziny.
2. Ustawa powinna być tak skonstruowana, aby od przyjętych w niej zasad regulacji nie trzeba było wprowadzać licznych wyjątków.
3. Przepisy ustawy redaguje się tak, aby dokładnie i w sposób zrozumiały dla adresatów zawartych w nich norm wyrażały intencje prawodawcy.
4. Uzasadnienie projektu ustawy, oprócz spełnienia wymagań określonych w ustawach,
w regulaminie Sejmu i w regulaminie pracy Rady Ministrów, powinno zawierać:
1) przedstawienie możliwości podjęcia alternatywnych w stosunku do uchwalenia projektowanej ustawy środków umożliwiających osiągnięcie zamierzonego celu, ze wskazaniem, czy środki te zostały podjęte, a w przypadku ich podjęcia – przedstawienie osiągniętych wyników;
2) szczegółowe wyjaśnienie potrzeby wejścia w życie projektowanej ustawy albo jej poszczególnych przepisów w terminie krótszym niż 14 dni od dnia ogłoszenia, jeżeli projekt ustawy przewiduje takie postanowienia.
„W demokratycznym państwie prawnym każdy projekt aktu normatywnego powinien posiadać uzasadnienie. Służy ono ujawnieniu intencji prawodawcy i jest jednym z mechanizmów kontroli społecznej, umożliwiając pośrednie uczestnictwo ogółu obywateli danego państwa w procesie rządzenia państwem. Poza tą podstawową funkcją warto wziąć pod uwagę również to, że uzasadnienia projektów aktów normatywnych odgrywają ważną rolę także w:
– samym procesie prawotwórczym, porządkując informacje uzyskiwane w poszczególnych etapach tego procesu,
– upowszechnianiu wiedzy o projektowanej regulacji,
– procesie stosowania prawa, służąc jako tzw. niesamoistne źródło prawa, ułatwiając zrozumienie intencji prawodawcy” .
Regulamin pracy Rady Ministrów
Przepis § 27 Regulaminu pracy Rady Ministrów odnoszący się do uzasadnienia projektu dokumentu rządowego wskazuje, że:
1. Wraz z projektem aktu normatywnego organ wnioskujący opracowuje uzasadnienie projektu.
2. Uzasadnienie projektu dokumentu rządowego innego niż akt normatywny sporządza się w miarę potrzeby.
3. Uzasadnienie projektu aktu normatywnego powinno:
1) wyjaśniać potrzebę i cel wydania aktu;
2) przedstawiać rzeczywisty stan w dziedzinie, która ma być unormowana;
3) wykazywać różnicę między dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym (przewidywane skutki prawne wejścia aktu w życie);
4) zawierać:
a) oświadczenie organu wnioskującego co do zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej,
b) ocenę organu wnioskującego, czy projekt aktu podlega notyfikacji zgodnie z przepisami dotyczącymi funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych.
4. W projekcie dokumentu rządowego albo jego uzasadnieniu, jeżeli jest sporządzane, przedstawia się informację dotyczącą przedstawienia projektu właściwym organom i instytucjom Unii Europejskiej, w tym Europejskiemu Bankowi Centralnemu, w celu uzyskania opinii, dokonania powiadomienia, konsultacji albo uzgodnienia.
Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
W Regulaminie Sejmu RP w art. 34 wskazano, że:
„1. Projekty ustaw i uchwał składa się w formie pisemnej na ręce Marszałka Sejmu; wnosząc projekt wnioskodawca wskazuje swego przedstawiciela upoważnionego do reprezentowania go w pracach nad tym projektem.
2. Do projektu ustawy dołącza się uzasadnienie, które powinno:
1) wyjaśniać potrzebę i cel wydania ustawy,
2) przedstawiać rzeczywisty stan w dziedzinie, która ma być unormowana,
3) wykazywać różnicę pomiędzy dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym,
4) przedstawiać przewidywane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne,
5) wskazywać źródła finansowania, jeżeli projekt ustawy pociąga za sobą obciążenie budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego,
6) przedstawiać założenia projektów podstawowych aktów wykonawczych,
7) zawierać oświadczenie o zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej albo oświadczenie, że przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
2a. Uzasadnienie projektu ustawy określającej zasady podejmowania, wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej powinno odpowiadać wymogom określonym w art. 66 ust. 2 i art. 68 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 i 2105 oraz z 2022 r. poz. 24, 974 i 1570)”.
Co zapisano w ustawie z 31 marca 2020 r.?
Jednak jak przyszło co do czego, to w ustawie z 31 marca 2020 r. użyto literalnego brzmienia przepisu:
Art. 15l. 1. W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, od przedsiębiorców w rozumieniu art. 4 ust. 1 lub 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców wstrzymuje się pobieranie: 2) opłat abonamentowych, o których mowa
w ustawie z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych .
Co zapisano w uzasadnieniu do ustawy z 31 marca 2020 r.?
W uzasadnianiu w punkcie pt. zmiany co do opłat audiowizualnych i abonamentowych wskazano, że „Zmiany mają na celu odciążenie przedsiębiorców z opłat audiowizualnych i abonamentowych w związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa. Regulacja dotyczy usługodawców, wśród których obłożenie będzie zdecydowanie niższe niż dotychczas. W szczególności z tego rozwiązania skorzystają usługodawcy z branży gastronomicznej, hotelarskiej czy fryzjerskiej, gdzie przedmiotem jest korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych, a opłaty te nie są określane jako wprost zależne od faktycznego przychodu lub dochodu tego przedsiębiorcy za świadczenie przez niego usług w danym okresie. Dodatkowo zakłada się, że w tym specyficznym okresie przedsiębiorcy zostaną zwolnieni z opłat abonamentowych za każdy radioodbiornik czy telewizor w miejscu prowadzenia działalności gospodarczej.
Co zapisano w ocenie skutków regulacji do ustawy z 31 marca 2020 r.?
W ocenie skutków regulacji wskazano, że „Izba Gospodarcza Hotelarstwa Polskiego przeprowadziła ankietę, w której 420 placówek hotelowych wskazało, że ok. 30% odnotowało anulacje na poziomie 50%, a niecałe 20% odnotowało anulacje na poziomie ponad 70%.
Wskazano także, iż „przedsiębiorstwa, w szczególności te z sektora MŚP, zagrożone są przede wszystkim utratą płynności finansowej. W niektórych branżach – przede wszystkim szeroko rozumiane usługi turystyczne (hotelarstwo, przewóz osób, przewodnicy i piloci wycieczek) – istnieje realne ryzyko zamykania firm i utraty miejsc pracy”.
Ponadto w punkcie nr 2 pt. Rekomendowane rozwiązanie, w tym planowane narzędzia interwencji, i oczekiwany efekt wskazano, że „I. Poprawa płynności finansowej przedsiębiorstw” nastąpi poprzez:
„Czasowe zwolnienie z opłat dla organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi oraz opłat abonamentowych, gdy nie są one zależne od wielkości przychodów lub dochodu przedsiębiorcy”.
W rubryce pt. Dodatkowe informacje, w tym wskazanie źródeł danych i przyjętych do obliczeń założeń wskazano, że „Dodatkowo oszacowano korzyść dla przedsiębiorców w wysokości ponad 118 mln zł, która dotyczy oszczędności, jakie zostaną wygenerowane w branży hotelarskiej w wyniku zawieszenia opłaty dla Organizacji Zbiorowego Zarządzania (OZZ) oraz abonamentu RTV. Do wyliczeń wykorzystano szacunki Izby Gospodarczej Hotelarstwa Polskiego: średnio gestor bazy noclegowej płaci za wszystkie OZZ około 520 PLN za pokój rocznie; średni koszt abonamentu RTV za pokój rocznie to 285 PLN, liczba pokoi hotelowych wynosi ok. 147 000.
Co zrobił Senat Rzeczypospolitej Polskiej?
W uchwale Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw wskazano, aby: w ust. 1: we wprowadzeniu do wyliczenia wyrazy „wstrzymuje się” zastępuje się wyrazami „zawiesza się” .
Niemniej jednak, jak wskazano w oświadczeniu złożonym przez Senatorów Krzysztofa Kwiatkowskiego i Wadima Tyszkiewicza na 33. posiedzeniu Senatu w dniu 26 listopada 2021 r. do prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego, „istotna w kontekście interpretacji pojęcia „wstrzymanie” była proponowana poprawka Senatu, w której słowa ,,wstrzymuje się” miały być zastąpione słowami „zawiesza się”, które nie budzą wątpliwości co do tymczasowego charakteru regulacji. Dotyczy to także propozycji dodania fragmentu wskazującego, że „po ustaniu przyczyn zawieszenia przedsiębiorca może żądać obniżenia wynagrodzenia za okres zawieszenia proporcjonalnie do obniżenia jego przychodu, w stosunku do uzyskanego w roku przed powstaniem zagrożenia”. Poprawka ta przesądzała o tymczasowym charakterze zwolnienia. Sejm jednak odrzucił wskazaną poprawkę senacką, co znaczy, że postanowił, iż „wstrzymanie” będzie oznaczało zwolnienie bez konieczności późniejszej zapłaty”.
Senatorzy Krzysztof Kwiatkowski i Wadim Tyszkiewicz ww. oświadczeniu zadali m.in. następujące pytania:
1. Prosimy o przedstawienie interpretacji postanowień art. 15l ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o COVID-19, wprowadzonego ustawą z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, w zakresie znaczenia pojęcia „wstrzymanie”. Czy miało ono charakter tymczasowy i wskazywało na odroczenie, czy oznaczało definitywne zniesienie w tym czasie obowiązku regulowania opłat za odtwarzanie utworów i przedmiotów praw pokrewnych?
2. Prosimy o wyjaśnienie, dlaczego przedsiębiorcy dotknięci kryzysem i prawnymi ograniczeniami w prowadzeniu działalności gospodarczej nadal są zobowiązani do płacenia abonamentu RTV w pełnej wysokości, mimo że obowiązują ich administracyjne ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej i odnotowują oni spadek przychodów.
3. Prosimy wskazać, jakie działania zamierza podjąć w najbliższej przyszłości rząd, aby zgodnie z przepisami prawa oraz zasadami współżycia społecznego i racjonalnej gospodarki uregulować kwestię pobierania opłat abonamentowych w sytuacji administracyjnego ograniczenia prowadzenia działalności przez przedsiębiorców, w tym hotelarzy, w związku z pandemią koronawirusa.
W odpowiedzi z 5 stycznia 2022 r. udzielonej z upoważnienia Ministra Aktywów Państwowych przez p. Jana Kanthak wskazano, że: „przedsiębiorców przez okres, w którym obowiązuje zakaz prowadzenia działalności wstrzymuje się pobieranie opłat abonamentowych”. Podkreślono także, iż „działanie operatora wyznaczonego jest zgodne z komunikatem opublikowanym przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji (dalej KRRiT) na swojej stronie internetowej w dniu 16 czerwca 2020 roku, w którym wskazano, że „nie został zniesiony obowiązek płacenia abonamentu rtv”. „Ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 z 2 marca 2020 r. przewiduje, że (…) będzie możliwe czasowe wstrzymanie postępowań egzekucyjnych powstałego zadłużenia. Jedyną prawną możliwością rozwiązania przez KRRiT trudnych sytuacji abonentów, zgodną z przepisami ustawy o opłatach abonamentowych, jest umarzanie lub rozkładanie na raty ciążących na dłużnikach należności. Jeżeli przemawiają za tym szczególne względy społeczne lub przypadki losowe, Krajowa Rada może umorzyć lub rozłożyć na raty zaległości w opłatach abonamentowych z odsetkami za zwłokę oraz w opłatach za używanie niezarejestrowanego odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego wraz z odsetkami za zwłokę w jej uiszczeniu. Jest to możliwe wyłącznie na drodze indywidualnych decyzji” .
Wówczas Poseł na Sejm RP Marcin Kierwiński w Interpelacji nr 18327 do prezesa Rady Ministrów w sprawie zwolnienia z płacenia abonamentu RTV przedsiębiorców dotkniętych kryzysem wywołanym pandemią zadał następujące pytania:
1. Czy Pan Premier ma wiedzę na temat wyżej wspomnianych działań, które podjęła Poczta Polska?
2. Czy przedsiębiorcy (m.in. restauratorzy, hotelarze, właściciele restauracji i siłowni) na mocy obowiązujących przepisów zostali zwolnieni z płacenia abonamentu RTV, czy obowiązek ten uległ jedynie czasowemu zawieszeniu? Uprzejmie proszę o udzielnie jednoznacznej odpowiedzi.
3. Jeśli przedsiębiorcy dotknięci kryzysem nadal są zobowiązani do płacenia abonamentu RTV, uprzejmie proszę o wyjaśnienie, dlaczego takie zwolnienie nie zostało jeszcze wdrożone.
4. Jakie działania rząd zamierza podjąć w najbliższej przyszłości, aby wyjaśnić i uporządkować tę sytuację?
5. Jeśli wspomniani wyżej przedsiębiorcy nie są zwolnieni z płacenia abonamentu RTV, to czy rząd planuje przygotować takie ułatwienie w najbliższej przyszłości ?
W odpowiedzi z 18 lutego 2021 r. z Ministerstwa Aktywów Państwowych podpisanej przez p. Andrzeja Śliwkę wskazano m.in., że „stosując ww. przepisy prawa, Poczta Polska S.A. wyjaśnia abonentom, że wstrzymanie opłat abonamentowych nie oznacza ich umorzenia z uwagi na fakt, że zobowiązania te powstały i powinny być uregulowane po wygaśnięciu ww. przepisów prawa. Przedsiębiorcy, na podstawie art. 15l ustawy covidowej, nie zostali zwolnieni z obowiązku uiszczenia opłat w okresie trwania stanu zagrożenia epidemicznego, a jedynie uzyskali możliwość uiszczenia płatności w późniejszym terminie” .
Wstrzymanie pobierania wynagrodzeń niepociągające za sobą skutku zwolnienia z obowiązku zapłaty tych wynagrodzeń – Uchwała Sądu Najwyższego
W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2024 r. (III CZP 52/23) wskazano, iż „wstrzymanie pobierania wynagrodzeń, o którym mowa w art. 15I ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, nie skutkuje zwolnieniem z obowiązku zapłaty tych wynagrodzeń. W przypadku zaprzestania lub ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę na skutek okoliczności wskazanych w art. 15I ust. 1 tej ustawy, zwolnienie z obowiązku zapłaty tych wynagrodzeń w całości lub w części może wynikać z umowy łączącej tego przedsiębiorcę z organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub pokrewnymi, ewentualnie z orzeczenia sądu (art. 3571 k.c.)”.
Należy zauważyć, iż nie ma mowy w tej uchwale o opłatach abonamentowych. W mojej ocenie mieszanie dwóch opłat w jednym przepisie tj. związanych z organizacjami zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub pokrewnymi oraz opłat abonamentowych także przyczyniło się do problemów przedsiębiorców z branży hotelarskiej.
Nie płać abonamentu i opłat audiowizualnych. Instytucja odpowiedzialna za usługę: Ministerstwo Finansów
Do dziś na stronie internetowej pt. Nie płać abonamentu i opłat audiowizualnych, jest komunikat, gdzie wskazano, iż „w trakcie obowiązywania ustawy lub w terminie w niej wskazanym nie musisz płacić abonamentu oraz opłat audiowizualnych.
Informacje:
Jeśli spełniasz kryteria określone w ustawie, jesteś zwolniony z obowiązku ponoszenia opłat audiowizualnych i abonamentowych. Dotyczy to przedsiębiorców, którzy w prowadzonej działalności korzystają z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych. Korzystanie to wiąże się z obowiązkiem ponoszenia tych opłat, w tym z obowiązku uiszczania opłat abonamentowych za każdy radioodbiornik czy telewizor w miejscu prowadzenia działalności gospodarczej.
Kiedy możesz skorzystać
Jeśli spełniasz kryteria, jesteś zwolniony na mocy ustawy: nie ma żadnych dodatkowych warunków i nie musisz składać wniosku.
Kto może skorzystać
Usługodawcy, którzy w prowadzonej działalności korzystają z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych oraz uiszczają abonament za radioodbiornik lub telewizor (np. usługodawcy z branży gastronomicznej, hotelarskiej czy fryzjerskiej).
Co zyskasz
W trakcie obowiązywania ustawy lub w terminie w niej wskazanym nie musisz płacić abonamentu oraz opłat audiowizualnych.
Ostatnia aktualizacja: 18.05.2020 19:27
Instytucja odpowiedzialna za usługę: Ministerstwo Finansów”.
Zakończenie
W ocenie Autora niniejszej analizy należy wyodrębnić następujące problemy z przyjętą interpretacją ww. przepisów, co poniektórych organów i instytucji w zakresie użytego zwrotu „wstrzymuje się pobieranie”, „zwalnia”, czy może „zawiesza”, a mianowicie:
1. Jaka była intencja odpowiedzi powinno udzielić Ministerstwo Rozwoju i Technologii, ponieważ (ówczesne Ministerstwo Rozwoju) było inicjatorem tych przepisów. Pod pismem datowanym na 26 marca 2020 r. widnieje podpis p. Jadwigi Emilewicz.
2. Przy odpowiedzi nie można nie zauważać przepisów Konstytucji Biznesu , które
w relacjach przedsiębiorca-urzędnik wskazują, na:
• Wprowadzenie zasady – co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone
Przedsiębiorca może prowadzić biznes w sposób wolny, jeśli nie łamie wskazanych wyraźnie w prawie zakazów lub ograniczeń.
• Domniemanie uczciwości przedsiębiorcy
Przedsiębiorca nie musi udowadniać swojej uczciwości, wątpliwości co do okoliczności konkretnej sprawy będą rozstrzygane na korzyść przedsiębiorcy.
• Przyjazna interpretacja przepisów
Niejasne przepisy będą rozstrzygane na korzyść przedsiębiorców.
• Zasada proporcjonalności
Urząd nie może nakładać na przedsiębiorcę nieuzasadnionych obciążeń, np. nie będzie mógł żądać dokumentów, którymi już dysponuje .
3. Ministerstwu Rozwoju i Technologii trudno zarzucić, że przy konstrukcji przepisów nie brało pod uwagę trudniej sytuacji wszystkich przedsiębiorców w tym z sektora hoteli, stąd Autor uważa, za prawidłowe interpretacje ujęte w uzasadnieniu projektu ustawy z 31 marca 2020 r. oraz OSR, w którym wprost wykazano, ile milionów zostanie przeznaczonych na wsparcie.
4. Przepis art. 33 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, stanowi, że: „właściwi ministrowie oraz organy, które na podstawie odrębnych przepisów są upoważnione do opracowywania i przedkładania Radzie Ministrów projektów aktów prawnych, dążą do zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa z zakresu działalności gospodarczej, w szczególności wydając, w zakresie swojej właściwości, z urzędu lub na wniosek Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wyjaśnienia przepisów regulujących podejmowanie, wykonywanie lub zakończenie działalności gospodarczej, dotyczące praktycznego ich stosowania (objaśnienia prawne), przy uwzględnieniu w szczególności orzecznictwa sądów, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej”.
5. Przepis art. 70 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, stanowi, że: „Ministrowie kierujący działami administracji rządowej dokonują, w zakresie swojej właściwości, bieżącego przeglądu funkcjonowania aktów normatywnych określających zasady podejmowania, wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej, kierując się w szczególności zasadami określonymi w art. 67, oraz przedkładają Radzie Ministrów corocznie, w terminie do dnia 30 czerwca, informację o działaniach podjętych w poprzednim roku kalendarzowym w wyniku dokonania tego przeglądu”.
Pytanie, czy Ministerstwo Rozwoju i Technologii dokonało stosownego „przeglądu” ww. przepisów ws. opłat abonamentowych i przedłożyło Radzie Ministrów?
6. Przepis 68 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców stanowi, że „w przypadku stwierdzenia wpływu projektu aktu normatywnego na mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców, przy opracowaniu projektu aktu normatywnego dąży się do proporcjonalnego ograniczania obowiązków administracyjnych wobec tych przedsiębiorców albo uzasadnia brak możliwości zastosowania takich ograniczeń”.
7. Retorycznym niech pozostanie pytanie Autora, czy biorąc pod uwagę powyższe przepisy prawa, wystąpienia polityków, orzecznictwo sądów czy uwikłanie Poczty Polskie S.A. tylko dlatego, że „odbiorniki radiofoniczne i telewizyjne podlegają, dla celów pobierania opłat abonamentowych za ich używanie, zarejestrowaniu w placówkach pocztowych operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe” przyczynia się do ograniczenia obowiązków administracyjnych dla przedsiębiorców.
8. Analogiczne pytanie co do uwikłania Poczty Polskiej S.A. nasuwa się w stosunku do Krajowej Rada Radiofonii i Telewizji, która ma dylemat, w jaki sposób ma postępować (pomimo, że na stronie internetowej napisano, że „wstrzymuje, to nie znosi”), jak de facto nie ma rozstrzygnięcia, co znaczy termin z ustawy z 31 marca 2020 r., wstrzymuje się pobieranie, a są jeszcze terminy, zwalnia czy zawiesza.
„W 2019 r., czyli jeszcze przed ww. opisywanymi przepisami, Krajowa Rada Radiofonii
i Telewizji wydała 63 480 decyzji administracyjnych, w których rozpatrzyła indywidualne wnioski złożone przez abonentów, dotyczące umorzenia bądź rozłożenia na raty zaległości
w płatności opłat abonamentowych, odsetek za zwłokę w ich uiszczaniu, opłaty za używanie niezarejestrowanego odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego oraz odsetek za zwłokę
w jej uiszczeniu” .
9. Na podsumowanie należy przywołać stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich,
pt. „Nierozwiązane systemowe problemy abonamentu RTV – konieczne pilne zmiany. RPO pisze do premiera. Odpowiedzi MKiDN oraz MAP” datowane na 23 stycznia 2023 r., gdzie wymienia:
• Pomimo wielokrotnych zapowiedzi reformy abonamentu RTV wadliwie skonstruowany system nadal obowiązuje. Nie ma też wyraźnych perspektyw na szybkie rozwiązanie związanych z tym problemów.
• Tymczasem do BRPO masowo wpływają skargi obywateli sprawach dotyczących uiszczania opłat abonamentowych.
• Dotyczą one zarówno kwestii systemowych, jak i konkretnych nieprawidłowości związanych z procedurą egzekwowania opłat abonamentowych przez Pocztę Polską.
• Problemy dotyczą też długich postępowań przed KRRiT i wydawanych przez nią błędnych decyzji.
• Dlatego RPO pisze do premiera, wskazując na konieczność systemowych działań naprawczych
i kompleksowej zmiany przepisów dotyczących systemu opłat abonamentowych.
• Dostrzegane są różnego rodzaju mankamenty obecnego systemu finansowania mediów publicznych – odpisał minister kultury Piotr Gliński. Kwestia poprawy mechanizmów prawnych wymaga szczegółowej i spokojnej debaty publicznej, której efektem mogłaby być zmiana regulacji prawnej dotyczącej sposobu finansowania działalności misyjnej mediów publicznych.
• W przypadku braku opłat rtv Poczta Polska S.A. ma obowiązek działań w celu uregulowania zaległości, w tym przekazania zobowiązania do egzekucji. Działania takie są kierowane wobec wszystkich dłużników, bez względu na wiek, status oraz sytuację materialną – odpowiada MAP.
Do Biura RPO cały czas masowo wpływają skargi w sprawach dotyczących opłat za abonament RTV. Zgłaszane przez obywateli problemy dotyczą zarówno kwestii systemowych, znajdujących się we właściwości Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jak i nieprawidłowości w funkcjonowaniu Poczty Polskiej nadzorowanej przez Ministra Infrastruktury czy Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji .
Wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich niech będą jednak optymistyczne, a to dlatego, że wcześniej czy później znajdą się politycy, którzy poradzą sobie z tematem opłat abonamentowych, a tymczasem dla przedsiębiorców pozostaje tzw. mitręga urzędnicza, a w ostateczności sądy. W opinii piszącego sprawa nie jest bynajmniej beznadziejna. Ciąg dalszy nastąpi zapewne.
