Digital trust, czyli gospodarka oparta na danych – godnych zaufania.
Dane stały się walutą. Ale byłyby bezwartościowe, gdyby nie budziły zaufania. Jak każda transakcja handlowa opiera się na zaufaniu, tak każdy biznesowy proces korzystający z danych musi także uwzględniać wiarygodność. Podstawą nowoczesnej gospodarki, zakorzenionej w Internecie i opartej o informatyczne narzędzia, jest digital trust. Poziom cyfrowego zaufania determinuje wiele podstawowych decyzji, jakie podejmują biznesowi partnerzy. A podejmują je na podstawie zbiorów informacji – którym zaufają lub nie. Od czego to zależy?
Często, w biznesowym kontekście, mówi się o jakości produktów, relacjach z klientami i partnerami, o wydajności wytwarzania, kompetencjach specjalistów i efektywnej organizacji. Jednak podstawą rozwoju gospodarki jest zaufanie, bo bez niego nie ma ani relacji, ani sprzedaży, ani kadr. Natomiast w warunkach cyfrowej ekonomii, kiedy większą rolę gra e-commerce, ludzie pracują zdalnie, a łańcuchy dostaw śledzi blockchain – fundamentem staje się digital trust (DT). Zaufanie cyfrowe ma duże znaczenie zarówno w procesach transformacji, w których większość działań opiera się na systemach informatycznych, jak i w przetwarzaniu danych, traktowanych we współczesnej gospodarce jak pieniądze lub surowce.
Kto buduje cyfrowe zaufanie?
IDC wyróżnia, że pierwsze jest przedsiębiorstwo, które decyduje się na transformację cyfrową i w związku z tym musi zadbać o reputację działań w obszarze telekomunikacyjnym. Drugim aktorem są klienci zainteresowani swoją prywatnością online. Dalej – partnerzy biznesowi, którzy wpływają na reputację oraz ryzyko firm i klientów przez dostarczanie im usług. I wreszcie nadzorcy, czyli regulatorzy rynku, urzędy, media i organizacje pozarządowe, które wywierają presję na cyfrową aktywność przedsiębiorstw. W korporacjach funkcjonuje specjalne stanowisko odpowiedzialne za dbanie o digital trust – to Chief Information Security Officer, czyli szef bezpieczeństwa cyfrowego (lub bezpieczeństwa danych).
Zarządzanie danymi wymaga nowego podejścia
Profesor Alex “Sandy” Pentland, ekspert informatyczny z Massachusetts Institute of Technology, przekonuje, że dane stanowią unikatowy zasób, którym musimy zarządzać zupełnie inaczej, aby utrzymać zaufanie:
– Posiadanie dużych zbiorów informacji różni się od dysponowania tradycyjną własnością. Dane nie są łatwo wymienialne, ich ważność wygasa, powstają w ramach współpracy. Dlatego instytucje, które nimi zarządzają, muszą mieć inne podejście. W przypadku banków, którym powierzamy pieniądze, potrzebujemy kogoś, kto o nas dba – i tak samo jest w odniesieniu do danych. Całe RODO dotyczy przecież stopnia przejrzystości motywacji tych, którzy gromadzą dane – argumentuje naukowiec[i].
Pentland podaje przykład Estonii, gdzie zastosowano blockchain do śledzenia obiegu i dostępu do danych medycznych oraz podatków. W kontekście informacji zdrowotnych wprowadzenie systemu całkowicie wyeliminowało przypadki nadużyć, a w obszarze fiskalnym ściągalność VAT-u wzrosła o 15 proc. Profesor zauważa, że ze zmiany zadowolony jest i rząd, i obywatele. Bo wzrósł poziom cyfrowego zaufania.
Udana cyfryzacja tworzy digital trust
Rozwojowi DT służą procedury wspierane narzędziami i technologiami informatycznymi. Poza rejestrami rozproszonymi przejrzystość może budować każda zmiana cyfryzacyjna w organizacji. Jeśli np. przedsiębiorstwo lub instytucja przechodzi z systemu papierowego obiegu dokumentów na elektroniczny, znacznie trudniejsze lub niemożliwe stają się manipulacje, bo każde działanie zostawia ślad.
Jak każde zaufanie, również zaufanie cyfrowe oparte jest na przeświadczeniu, że druga strona postępuje zgodnie ze standardami i naszymi oczekiwaniami w zakresie bezpieczeństwa. Aby być wiarygodnym partnerem w obszarze digital trust, trzeba w odpowiedni i przejrzysty sposób wykorzystywać dane i nimi zarządzać. Warto tu wspomnieć o najnowszych inicjatywach, które promują etyczne podejście do danych i technologii, takie jak: Data and AI Ethics oraz Environmental, Social, and Governance (ESG). Są one pomocne w wypracowaniu najlepszych praktyk w tym zakresie i podejmowaniu właściwych decyzji biznesowych. Wdrożenie odpowiedniego systemu Data Management i Data Governance jest pierwszym krokiem, który pozwoli mieć dane pod kontrolą i utrzymać zaufanie, którym darzą nas klienci i partnerzy. Natomiast rozwiązania klasy Fraud Management i Procurement Integrity pozwalają wzmocnić to zaufanie i wynieść je na wyższy poziom – mówi Piotr Rozenbajgier, Data Science and Engineering Lead w SAS Institute
Międzynarodowy projekt Digital Trust
Światowe Forum Ekonomiczne w ramach platformy Centrum Cyberbezpieczeństwa prowadzi projekt poświęcony digital trust. Jego celem jest zdefiniowanie, z udziałem kluczowych uczestników rynku, wspólnego rozumienia cyfrowego zaufania. Chodzi o ustalenie, jakie powinny być ustandaryzowane wymagania odnośnie digital trust. World Economic Forum chce też zainicjować działania, które służą poprawie reputacji technologii używanych w gospodarce. Poprawa bezpieczeństwa, zarówno w zakresie operacji biznesowych, jak i prywatności danych, ma pomóc obywatelom, firmom i administracji w unikaniu pułapek wynikających z deficytu zaufania.
[i] Deloitte Insights