Technologia to nie tylko narzędzie służące do konsumpcji kultury, ale także do tworzenia, pobudzania kreatywności. To szansa, żeby twórcy także z mniejszych miejscowości mogli dotrzeć ze swoją twórczością do szerszej publiki – mówił Michał Kanownik, prezes Związku Cyfrowa Polska, podczas festiwalu Rethink Digital Fest w Łodzi. Panel dyskusyjny dotyczący kultury w cyfrowym świecie wywołał żywiołową dyskusję ekspertów – zaproszeni goście rozmawiali między innymi o tym, czy – i na ile – tradycyjne instytucje kultury powinny wspierać twórców obecnych w sieci.
W debacie, oprócz Michała Kanownika, wziął udział Michał Rydzewski, wicedyrektor Narodowego Centrum Kultury oraz Zuzanna Stańska, autorka aplikacji Daily Art. Rozmowę poprowadził Michał Giersz, przez wiele lat pełniący zawód dziennikarza, a obecnie przedstawiciel CD Projekt Red.
Rozmowę rozpoczęła Zuzanna Stańska, która w kilku słowach opowiedziała o stworzonej przez siebie aplikacji. – Daily Art polega na tym, że każdego dnia pokazujemy krótkie dzieło sztuki z krótkim opisem. Obecnie z aplikacji korzysta 800 tys. ludzi dziennie, a treści publikujemy w 23 językach – wyliczała Stańska. I dodawała, że codziennym elementem jej pracy jest współpraca z muzeami, które pomagają tworzyć lub udostępniać treści. I to właśnie najbardziej problematyczny element. – Trudno nam zaangażować pracowników instytucji, żeby pokazać coś komuś szerzej, żeby wyjść poza typową publiczność danego muzeum. Może byłoby łatwiej, gdyby zaistniały jakieś rozwiązania na poziomie systemowym, na przykład, gdyby ministerstwa nie rozliczały muzeów z tego, ile osób wejdzie do placówki, a z tego, do ilu osób uda się dotrzeć tą czy inną drogą – przekonywała twórczyni Daily Art.
Do tych słów odniósł się Michał Rydzewski. – Kliknięcie w obraz Vermeera nie zapewnia tego, że osoba, która kliknęła, wie, o co w tym obrazie chodzi. Nacisk na poziomie instytucji powinien być położony na to, aby zbudować narzędzia, które połączą świat analogowy z cyfrowym. Warto dziś mówić nie tyle o kulturze w sieci, co raczej właśnie o kulturze hybrydowej – podkreślał wicedyrektor NCK.
Co zmieniło się w trakcie pandemii?
Istotnym elementem dyskusji była także kwestia lokalności kultury. – Podczas pandemii uruchomiliśmy program dotacyjny Kultura w Sieci. Wiele lokalnych placówek kulturalnych dostało wtedy bardzo mocny impuls do działania, do głębszego wejścia w świat cyfrowy. Ale z drugiej strony pandemia przecięła więź kulturalną w wielu lokalnych społecznościach. To duży problem, bo mamy treści, ale nie mamy odbiorców. Musimy teraz odbudowywać społeczność w nowym, hybrydowym wymiarze – mówił Michał Rydzewski. I dodawał, że to niezwykle istotne, bo podstawowe kompetencje kulturowe buduje się właśnie na poziomie lokalnym.
Do tych słów odniósł się Michał Kanownik, prezes współorganizującego Re_think Digital Fest Związku Cyfrowa Polska. – Dobrym przykładem instytucji kultury, które świetnie działają w cyfrowym świecie, są biblioteki. Dzięki digitalizacji zbiorów biblioteki zanotowały wzrost poziomu czytelnictwa i dostępności treści – twierdził.
Prezes Cyfrowej Polski powiedział także, że cyfrowa technologia stwarza dla ludzi kultury nieograniczone możliwości. Według niego powinniśmy najpierw stworzyć możliwości, a twórcy odpowiednio zajmą się edukacją finalnego odbiorcy.
Ten temat wywołał zresztą żywiołową dyskusję. Zuzanna Stańska uznała, że w Internecie najbardziej popularne są treści o niskiej jakości i wartości edukacyjnej. Michał Rydzewski twierdził z kolei, że rozwój jakości nastąpi sam z siebie, bo złych treści – przynajmniej w kręgu odbiorców wysokiej kultury – nikt nie będzie chciał oglądać.
Rozmawiając o biznesie, nie wolno zapominać o kulturze
Choć większość tematów poruszonych podczas Rethink Digital Fest w Łodzi dotyczyła nowoczesnych technologii w biznesie, nie zabrakło też innych tematów związanych z kulturą. Dr hab. Rafał Sikorski z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu poprowadził wykład na temat szans i zagrożeń, jakie stoją przed twórcami w związku z wykorzystaniem sztucznej inteligencji.
Wydarzenie zorganizowała Łódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna, a Związek Cyfrowa Polska był jego głównym partnerem. Patronat honorowy nad Re_think Digital Fest objęło Ministerstwo Rozwoju i Technologii oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Rola partnera wspierającego przypadła ElektroEko – największej organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego w Polsce.