Komisja Europejska jest zaniepokojona omijaniem przez Polskę Stabilizującej Reguły Wydatkowej (SRW) – wynika z opublikowanego w środę raportu o stanie polskiej polityki gospodarczej i fiskalnej (Country Report Poland 2020). Komisja wskazuje w nim, że wydatki oraz deficyt strukturalny Polski urosły w 2019 roku ponad poziom rekomendowany przez KE – są to wnioski analogiczne do stanowiska Pracodawców RP w tej kwestii.
Wspomniany raport to coroczna ocena realizacji rekomendacji KE z poprzedniego roku oraz diagnoza obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej. Takim raportem jest obejmowany każdy kraj członkowski Unii Europejskiej. – Według mojej opinii, konkluzja raportu w aspekcie fiskalnym jest jednoznaczna – sytuacja fiskalna Polski w 2019 roku uległa pogorszeniu – uważa główny ekonomista Pracodawców RP dr Sławomir Dudek – Deficyt strukturalny wzrósł na tyle, że grozi nam uruchomienie tzw. procedury nadmiernego odchylenia.
Taka procedura jest rozpoczynana, kiedy dany kraj członkowski nie stosuje się do rekomendacji Komisji Europejskiej w zakresie dostosowania deficytu strukturalnego i odpowiedniego do tego wzrostu wydatków. Zdaniem dr. Dudka, Komisja dostrzegła m.in. „wypychanie” wydatków budżetowych do Funduszu Solidarnościowego. Komisja oceniła, że Polska wykazuje ograniczony progres w zakresie rekomendacji dotyczącej ścieżki wzrostu wydatków. – Takie całościowe spojrzenie na wydatki i przychody to prawidłowy i obiektywny miernik stanu finansów publicznych. Jeśli będziemy musieli wdrożyć procedurę nadmiernego odchylenia, trafimy na „czarną listę” – obok Rumunii i Węgier – wyjaśnia główny ekonomista Pracodawców RP. – Istotne jest moim zdaniem, że KE dostrzega, iż Polska kreatywnie omija regułę wydatkową. Ta reguła na pewno będzie pod szczególnym nadzorem i obserwacją Komisji. Można więc powiedzieć, że sygnał z tego dokumentu jest następujący – jeżeli w Polsce zostaną podjęte próby rozluźnienia reguły wydatkowej, to Komisja uważnie będzie się temu przyglądać w kontekście implementacji dyrektywy – dodaje ekspert.
Komisja Europejska prognozuje też wysoki deficyt strukturalny Polski i przewiduje, że pozostanie on na wysokim poziomie także w 2020 roku. Jak czytamy w raporcie, pojawiają się też nowe trwałe wydatki, które strukturalnie pogorszą sytuację fiskalną polskich finansów publicznych, a na pewno jej nie poprawią. Komisja dostrzega też, że uszczelnianie VAT jest coraz trudniejsze.
W opinii dr. Sławomira Dudka, prace nad budżetem na rok 2021 będą się odbywać w niezwykle trudnych warunkach, na które wpływają:
- spowolnienie gospodarcze,
- duża inflacja,
- brak dochodów jednorazowych,
- wygasające efekty uszczelniania VAT,
- ryzyko objęcia Polski procedurą nadmiernego odchylenia przez KE,
- ryzyko zmniejszenia dochodów podatkowych,
- wymóg spełnienia reguły wydatkowej (SRW).
– Przy tych uwarunkowaniach na 2021 rok nie ma szans, aby utrzymać 14., i być może też 13. emeryturę, o nowych tego typu propozycjach nie wspominając. Nie da się też obejść i zawiesić SRW, bo Komisja Europejska już jest zaniepokojona sytuacją. Będziemy też musieli jesienią tego roku przedstawić KE plan działań obniżających deficyt strukturalny – wyjaśnia główny ekonomista Pracodawców RP – Budżet 2021 będzie prawdziwym wyzwaniem.