Z badania Adyen Retail Report 2024 wynika, że 1 na 3 polskie przedsiębiorstwo handlu detalicznego (30 proc.) tylko w ciągu zeszłego roku padło ofiarą oszustwa, cyberataku lub wycieku danych. Średnia suma szacowanych strat na jedną firmę opiewa na kwotę ponad 8,3 mln zł. Polscy konsumenci stracili średnio prawie 1,8 tys. zł, co oznacza wzrost o 169 proc. w stosunku do 2022 roku.
Adyen, globalna platforma technologii finansowych wybierana przez rynkowych liderów, opublikowała wyniki badania obrazujące skalę corocznych strat finansowych polskiego sektora detalicznego, spowodowanych działalnością cyberprzestępców. Współpracując z brytyjskim Centrum Badań Ekonomicznych i Biznesowych (CBEB), Adyen ustalił, że w 2023 r. sektor detaliczny stracił w ten sposób 87 mld złotych. 1 na 3 firmy (30 proc.) padła ofiarą oszustwa, cyberataku lub wycieku danych. Przedsiębiorstwa straciły średnio 8 339 377 złotych.
Wpływ oszustw na zachowania zakupowe Polaków
Nie tylko firmy odczuwają skutki oszustw – konsumenci również są coraz bardziej dotknięci tym zjawiskiem. Średnia kwota strat na jedną osobę wyniosła 1 791,03 zł, co oznacza wzrost o 169 proc. w stosunku do 2022 roku. Obawy przed oszustwem wpływają na zachowania zakupowe konsumentów zarówno w sklepach stacjonarnych, jak i online. 30 proc. z nich czuje się obecnie mniej bezpiecznie niż 10 lat temu ze względu na zwiększone ryzyko oszustw płatniczych. Najbardziej zagrożoną grupą są konsumenci w wieku powyżej 50 lat.
Mimo iż Polska pozostaje w czołówce najszybciej rozwijających się rynków e-commerce w Europie, aż 44 proc. rodzimych konsumentów wciąż woli robić zakupy w sklepach stacjonarnych. 20 proc. wprost przyznaje, że wynika to z obaw przed oszustwem. Co czwarty klient (25 proc.) deklaruje, że decyduje się na zakupy w sklepach, w których obowiązują bardziej zaawansowane zabezpieczenia.
– Z jednej strony konsumenci boją się tego, że zostaną oszukani i dlatego starają się być ostrożni, ale z drugiej chętnie korzystają z technologii przyspieszających zakupy. 21 proc. z nich chciałoby finalizować transakcje kilkoma kliknięciami, podając jak najmniej informacji. Taki sam odsetek woli robić zakupy u kilku sprzedawców lub korzystać z ograniczonej liczby metod płatności, aby minimalizować udostępnianie danych wielu firmom. Tymczasem tylko 15 proc. opowiada się za dwuetapową weryfikacją tożsamości. W efekcie 40 proc. polskich przedsiębiorstw przyznaje, że silne uwierzytelnianie klienta i PSD2 obniżyły ich współczynnik konwersji – komentuje Jakub Czerwiński, VP CEE w Adyen.
Oszustwa powszechnym wyzwaniem dla sprzedawców detalicznych
Z Adyen Retail Report wynika, że te firmy, które przewidywały wzrost przychodów o 100 proc. lub więcej w 2024 r., najwięcej też straciły (36 mld zł). Mimo, że liczba oszustw wciąż rośnie, tylko dwie trzecie przedsiębiorstw (66 proc.) stwierdziło, że posiada skuteczne systemy zapobiegania oszustwom, co oznacza wzrost o zaledwie 6 p.p. w porównaniu do zeszłego roku (62 proc.).
Taka sytuacja zmusza detalistów do podejmowania działań w celu ochrony zarówno swojej działalności, jak i klientów. Prawie połowa (46 proc.) rozważa zmianę dostawcy usług płatniczych na takiego, który oferuje lepsze mechanizmy ochrony przed oszustwami. Co więcej, 45 proc. zaczęło zastanawiać się, jak zapewnić zgodność z dyrektywą o usługach płatniczych nr 3 (PSD3), która wprowadza bardziej rygorystyczne zasady ochrony praw konsumentów i danych osobowych w branży finansowej.
– Przestępcy stosują coraz bardziej wyrafinowane metody ataku na firmy, w tym wykorzystują sztuczną inteligencję. Dlatego niezwykle istotne jest inwestowanie w odpowiednie mechanizmy ochrony firmy, jak i klientów. Wdrożenie technologii, takiej jak narzędzia do uczenia maszynowego, pozwala detalistom na rozpoznawanie prawdziwych klientów i wykrywanie oszustw w ich kanałach sprzedaży. Uczenie maszynowe może pomóc w analizowaniu globalnych baz danych, dostarczając wiedzy o nowych metodach wyłudzeń. A co najważniejsze: zapewniać ochronę firmy w czasie rzeczywistym – dodaje ekspert Adyen.
Oszustwo płatnicze definiuje się jako sytuację, w której oszust kradnie numer karty kredytowej, debetowej lub dane rachunku bankowego, a następnie używa tych informacji do dokonania płatności. W Polsce sytuacja ze ściganiem i karaniem oszustów internetowych oraz cyberprzestępców jest coraz bardziej zaawansowana, ale wciąż napotyka na wyzwania. Mimo rozwoju technologii wykorzystywanych przez organy ścigania, rośnie także liczba przypadków oszustw internetowych. Choć podczas zakupów konsumenci powinni zachować ostrożność, to odpowiedzialność ciąży głównie na przedsiębiorstwach handlowych wykorzystujących narzędzia płatnicze.
O badaniu
Badanie Adyen Retail Report 2024 przeprowadzono między 15 stycznia a 1 lutego br.
Grupa badawcza: 38 000 konsumentów oraz 13 000 przedsiębiorstw handlowych z 26 krajów na całym świecie: Wielkiej Brytanii, Singapuru, Hongkongu, Japonii, Australii, ZEA, Francji, Włoch, Hiszpanii, Portugalii, Niemiec, Polski, Belgii, Holandii, Brazylii, Norwegii, Danii, Szwecji, USA, Kanady, Malezji, Meksyku, Austrii, Szwajcarii, Chin oraz Indii.
Grupa badawcza w Polsce: 1 000 konsumentów oraz 500 przedsiębiorstw handlowych.