Przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność mieszaną, obejmującą zarówno czynności opodatkowane VAT, jak i zwolnione z tego podatku, muszą stosować szczególne zasady rozliczania kosztów. Jedną z podstawowych kwestii jest obliczenie proporcji VAT, która pozwala ustalić, jaka część wydatków związanych z zakupami firmowymi może zostać odliczona od podatku. W artykule wyjaśniamy, na czym polega ten mechanizm.
Znaczenie proporcji VAT
Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług czynny podatnik VAT ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od towarów i usług, które nabył w związku z działalnością gospodarczą. Warunkiem odliczenia jest jednak wykorzystywanie nabytych towarów i usług do czynności opodatkowanych. Problematyczne okazuje się m.in. to, jak się mają prezenty dla pracowników a VAT. Sprawa odliczenia podatku komplikuje się jeszcze bardziej, gdy przedsiębiorca prowadzi działalność mieszaną, a nabyte dobra służą zarówno sprzedaży opodatkowanej, jak i zwolnionej. W takiej sytuacji konieczne jest ustalenie proporcji wyrażonej przez tak zwany współczynnik VAT. Czym on jest?
Metody obliczania proporcji VAT
Podstawową metodą obliczania wskaźnika VAT jest porównanie obrotu z tytułu czynności opodatkowanych do całkowitego obrotu obejmującego zarówno czynności opodatkowane, jak i zwolnione. Wzór ten wygląda następująco:
(sprzedaż opodatkowana / sprzedaż całkowita) x 100%.
Do szacowania proporcji używa się kwot netto, a wynik zaokrągla się w górę. Przykładowo, jeśli w poprzednim roku sprzedaż opodatkowana wyniosła 300 000 złotych, a sprzedaż zwolniona 70 000 złotych, proporcje VAT na następny rok wynosić będą 82%. Naturalnie przedsiębiorcom zależy, aby ta wartość była jak najwyższa. Więcej informacji na temat proporcji VAT i szczegółowe wyliczenia znajdziesz na Firmove.pl.
Szczególne przypadki stosowania proporcji
Nie ma wątpliwości, że bycie VAT-owcem może być pod wieloma względami korzystne. Więcej o tym, jakie wady i zalety ma bycie czynnym podatnikiem VAT, możesz przeczytać tutaj: https://firmove.pl/aktualnosci/finanse/podatki/czynny-podatnik-vat-co-sie-z-tym-wiaze.
W kontekście stosowania proporcji VAT warto także pamiętać, że prawo przewiduje sytuacje, w których można zastosować pewne uproszczenia, na przykład, gdy oszacowany współczynnik przekroczy 98%, a nieodliczona kwota VAT nie przekracza 10 000 zł rocznie. Przedsiębiorca może wówczas przyjąć, że proporcja wynosi 100%, co pozwala na pełne odliczenie VAT. Natomiast gdy wskaźnik wynosi mniej niż 2%, można uznać, że przyjmuje wartość 0% i całkowicie zrezygnować z odliczania VAT.
Należy także pamiętać, że proporcja VAT, obliczana na podstawie danych z poprzedniego roku, ma charakter prognozy. Po zakończeniu roku podatkowego przedsiębiorca ma obowiązek ustalenia rzeczywistej wartości, uwzględniając faktyczne dane finansowe. Jeśli tak obliczona proporcja różni się od tej szacunkowej, konieczne jest dokonanie korekty w pierwszej deklaracji VAT kolejnego roku.
W przypadku przedsiębiorców rozpoczynających działalność, którzy nie osiągnęli jeszcze obrotu lub których obrót był minimalny, proporcję ustala się szacunkowo na podstawie przewidywań co do przyszłej struktury działalności. Przykładowo, jeśli przedsiębiorca zakłada, że 70% jego działalności będzie zwolnione z VAT, stosuje odpowiednią proporcję w rozliczeniach. Po zakończeniu roku następuje weryfikacja i ewentualna korekta w deklaracji za styczeń lub pierwszy kwartał.