Czy sztuczna inteligencja (AI), robotyka i pokrewne technologie będą wypierać człowieka z pracy, czy może na początek skrócenie czasu pracy? Zadaje pytanie dr n. pr. Marek Woch – Ekspert Centrum Legislacji Federacji Przedsiebiorcy.pl
Czym jest sztuczna inteligencja (AI)
„Sztuczna inteligencja (AI) oznacza system, który opiera się na oprogramowaniu albo na wbudowanym urządzeniu i wykazuje się inteligentnym zachowaniem poprzez, między innymi, gromadzenie, przetwarzanie, analizowanie i wyciąganie wniosków dotyczących otoczenia oraz podejmowanie działań, w pewnym stopniu autonomicznie, aby osiągnąć konkretne cele”.
Sztuczna inteligencja (AI) a rynek pracy i miejsca pracy
Sztuczna inteligencja (AI), robotyka i pokrewne technologie mają ogromny potencjał, by zrewolucjonizować rynek pracy i miejsca pracy. Z jednej strony mogą one zastąpić ludzi w wykonywaniu powtarzalnych, monotonnych zadań, co pozwoli pracownikom skupić się na bardziej kreatywnych i strategicznych aspektach ich pracy. Dodatkowo, technologie te mogą usprawnić współpracę między ludźmi a maszynami, tworząc bardziej efektywne i innowacyjne środowisko pracy. W efekcie, firmy mogą stać się bardziej konkurencyjne, a społeczeństwo jako całość może doświadczyć wzrostu dobrobytu.
Z drugiej strony, rozwój AI i robotyki niesie ze sobą również poważne wyzwania. Automatyzacja może prowadzić do utraty pracy przez osoby wykonujące rutynowe zadania, co wymagać będzie przekwalifikowania i dostosowania się do nowych realiów rynku pracy. Ponadto, konieczność reorganizacji siły pracowniczej i zapewnienia odpowiedniego poziomu edukacji i szkoleń dla przyszłych pokoleń pracowników to kolejne wyzwania, którym będziemy musieli sprostać.
Aby w pełni wykorzystać potencjał AI i robotyki, minimalizując jednocześnie negatywne skutki, konieczne jest podejście strategiczne i uwzględniające potrzeby zarówno pracowników, jak i pracodawców. Rząd, organizacje pozarządowe i firmy powinny współpracować, aby stworzyć odpowiednie ramy prawne i etyczne dla rozwoju tych technologii, a także inwestować w edukację i rozwój umiejętności, które pozwolą pracownikom odnaleźć się na zmieniającym się rynku pracy.
Sztuczna inteligencja (AI) ukierunkowana na człowieka i stworzona przez człowieka
Nowe ramy regulacyjne dotyczące sztucznej inteligencji, robotyki i powiązanych technologii powinny być w pełni zgodne z Kartą Praw Podstawowych Unii Europejskiej[1]. Oznacza to, że muszą one respektować godność ludzką, autonomię i samostanowienie jednostki, zapobiegać szkodom, promować sprawiedliwość, włączenie i przejrzystość, eliminować nierówne traktowanie i dyskryminację, również mniejszości, a także szanować i przestrzegać zasad ograniczania negatywnych efektów zewnętrznych wykorzystywanej technologii, zapewniania wyjaśnialności technologii, a także zagwarantowania, że technologie te będą służyć ludziom, a nie ich zastępować, czy decydować za nich, przy czym ostatecznym celem jest zwiększenie dobrostanu każdego człowieka.
Parlament Europejski
Parlament Europejski wezwał państwa członkowskie do oceny, czy utrata miejsc pracy w wyniku zastosowania technologii takich jak sztuczna inteligencja (AI) powinna prowadzić do opracowania strategii polityki publicznej, takich jak skrócenie czasu pracy.
W rezolucji z 20 października 2020 r. Parlament Europejski podkreślił, że projektowanie oparte na wartościach i zasadach etycznych Unii jest bardzo potrzebnym podejściem, aby stworzyć warunki dla powszechnej akceptacji społecznej sztucznej inteligencji, robotyki i powiązanych z nimi technologii. Wezwał również państwa członkowskie do oceny, czy utrata miejsc pracy w wyniku zastosowania tych technologii powinna prowadzić do opracowania odpowiednich strategii polityki publicznej, takich jak skrócenie czasu pracy.
Parlament Europejski uważa, że podejście to, mające na celu rozwój godnej zaufania, etycznie odpowiedzialnej i technicznie niezawodnej sztucznej inteligencji, jest istotnym czynnikiem wspomagającym zrównoważoną, inteligentną, bezpieczną i dostępną mobilność.
Podjęcie działań przez pracodawców w kierunku zapewnienia pracownikom odpowiedniej wiedzy i umiejętności w zakresie sztucznej inteligencji (AI) niezbędnych do wykonywania zadań
Jakie kompetencje w zakresie AI są potrzebne?
Sztuczna inteligencja (AI) staje się coraz bardziej powszechna w miejscu pracy. W związku z tym rośnie zapotrzebowanie na osoby posiadające kompetencje w tym zakresie. Kompetencje te są niezbędne nie tylko dla specjalistów IT, ale również dla osób pracujących w innych branżach, takich jak np. medycyna, finanse, marketing, prawo, administracja czy edukacja.
Kompetencje w zakresie AI można podzielić na kilka kategorii:
- Wiedza teoretyczna: Obejmuje zrozumienie podstawowych koncepcji AI, takich jak uczenie maszynowe, sieci neuronowe, przetwarzanie języka naturalnego itp.
- Umiejętności techniczne: Dotyczą umiejętności programowania, analizy danych, korzystania z narzędzi i platform AI.
- Umiejętności miękkie: Obejmują umiejętność rozwiązywania problemów, kreatywnego myślenia, pracy w zespole oraz komunikacji.
- Kompetencje etyczne: Dotyczą świadomości wpływu AI na społeczeństwo
i umiejętności odpowiedzialnego stosowania tej technologii.
Podsumowanie
Podsumowując, sztuczna inteligencja (AI), robotyka i pokrewne technologie to potężne narzędzia, które mogą przynieść wiele korzyści, ale także stanowią wyzwanie dla rynku pracy. Kluczem do sukcesu jest odpowiedzialne podejście i współpraca wszystkich zainteresowanych stron, aby zapewnić, że rozwój tych technologii będzie służył społeczeństwu jako całości.
Ponadto należy pamiętać o siedmiu zasadach etycznych dotyczących AI, opracowanych przez grupę ekspertów wysokiego szczebla ds. AI powołaną przez Komisję, które mają pomóc zapewnić, aby AI była godna zaufania i zgodna z normami etycznymi.
Te siedem zasad to: przewodnia i nadzorcza rola człowieka; solidność techniczna i bezpieczeństwo; ochrona prywatności i zarządzanie danymi; przejrzystość; różnorodność, niedyskryminacja i sprawiedliwość; dobrostan społeczny i środowiskowy oraz odpowiedzialność.