Żyjemy w czasach, w których wiedza dietetyczna dostępna jest na wyciągnięcie ręki. Książki o zdrowym odżywianiu zalegają półki w księgarniach, a coraz liczniejsze grono influencerów promuje na swoich kanałach coraz to nowsze diety. Nic dziwnego, że w tej masie porad łatwo stracić głowę — z pomocą przychodzą nam wtedy specjaliści. Profesjonalni dietetycy wyposażeni są w wiedzę teoretyczną oraz praktyczną, a także potrafią dostosować swoje rekomendacje pod indywidualne potrzeby. Wśród nich można znaleźć ekspertów nowej specjalności zwanej psychodietetyką. Czym się wyróżniają na tle innych? Zapraszamy do przeczytania materiału Uczelni Vistula z cyklu „EdukujeMY”, w którym wraz z naszym ekspertem przybliżymy pracę psychodietetyka. Omówimy atuty i możliwości studiowania i rozwijania kariery w tej branży. Wyjaśnimy też, jak psychodietetycy mogą mądrze i skutecznie pomóc swoim pacjentom na drodze do poprawy nawyków żywieniowych i zdrowego stylu życia.
Na skróty:
Jaki jest psychodietetyk każdy widzi
Psychodietetyka, jak też nazwa wskazuje, łączy w sobie wiedzę o zdrowym odżywianiu oraz psychologiczną. Co to oznacza w praktyce?
To, że dla psychodietetyka kluczowe jest zrozumienie pacjenta: jego potrzeb, nawyków, zachowania. Samo opracowanie skutecznej diety nie wystarczy, jeśli brakuje motywacji do jej przestrzegania, a dodatkowo utrwalone schematy natury umysłowej nie łatwo jest zmienić Dlatego specjaliści z tej dziedziny mają kompetencje do znalezienia psychologicznych przyczyn odpowiadających za problemy z odżywianiem, od np. braku motywacji czy niewiedzy do tych powiązanych z objawami schorzenia czy nawet zaburzeniami odżywiania. Wiedzą, jak identyfikować i przeciwdziałać barierom na drodze do zmiany nawyków żywieniowych.
Zła dieta jest od dawna uznawana za ważny czynnik przyczyniający się do występowania przeróżnych chorób. Jest też przedmiotem badań pod kątem jej roli w pogorszeniu się zdrowia psychicznego. Chociaż wielu ludzi ma pewną świadomość, jak jedzenie wpływa na ich samopoczucie, niektórzy padają ofiarą dezinformacji, a inni potrzebują dowodów na istnienie takiego związku. Pomaganie pacjentom w rozwijaniu umiejętności poznawczych, behawioralnych i percepcyjnych potrzebnych do zrozumienia wpływu ich nawyków żywieniowych na nastrój, zachowanie i zdrowie psychiczne stanowi fundament praktyki psychodietetyka.
— W psychodietetyce kluczowe jest holistyczne podejście do problemów pacjenta. Psychodietetyk integruje różne dziedziny nauki w swojej pracy, co umożliwia nam bardziej efektywną współpracę i wsparcie pacjenta w procesie zmiany sposobów odżywiania się. Dlatego na naszych studiach uczymy umiejętności zrozumienia wpływu poszczególnych elementów diety na działanie organizmu zdrowego człowieka oraz też przyczyn behawioralnych, które mogą powodować niezdrowe nawyki żywieniowe — tłumaczy dr Katarzyna Błaszczyk ze Szkoły Głównej Turystyki i Hotelarstwa Vistula.
Czym się wyróżnia dobry psychodietetyk?
Psychodietetyk musi posiadać nie tylko odpowiednie wykształcenie, wiedzę oraz doświadczenie. W praktyce, na drodze do wsparcia pacjentów w zrozumieniu swoich problemów i ustalaniu celów, niezbędne są zaawansowane umiejętności interpersonalne. Jest to absolutnie przydatne dla każdego, kto pracuje z ludźmi, zwłaszcza gdy zajmuje się tak osobistymi kwestiami, jak dieta i zdrowie psychiczne oraz fizyczne.
— Psychodietetyk zajmuje się identyfikowaniem przyczyn określonych nawyków żywieniowych. Rozumie, że wieczorne podjadanie może być spowodowane stresem, nudą lub potrzebą nagrodzenia się. Pomaga klientowi znaleźć lepsze rozwiązania, takie jak aktywność fizyczna, kąpiel czy rozmowa z kimś bliskim. Dietetyk w takiej sytuacji skupiłby się raczej na lepszym dopasowaniu kalorycznym poszczególnych posiłków. Dlatego studenci specjalizacji psychodietetyka kształtują swoje umiejętności wspierania innych w zarządzaniu emocjami, motywacją oraz radzeniu sobie ze stresem – dodaje dr Katarzyna Błaszczyk.
Podejście empatyczne jest nieodzowne dla dobrego psychodietetyka. Dietetycy, znający wartość takiej postawy, posiadają narzędzia, które wspierają proces zmiany i są kluczowe dla osiągnięcia pożądanych rezultatów. Empatyzują z nimi i potrafią zrozumieć, jak i dlaczego podejmują złe decyzje żywieniowe, aby następnie móc ich motywować do zmiany tych zachowań.
Kolejną ważną umiejętnością interpersonalną jest zdolność do pracy z ludźmi oraz pomagania im bez osądzania. Celem współpracy jest zazwyczaj wypracowanie nowych nawyków żywieniowych zgodnych z wartościami klienta. Z uwagi na różnorodność wieku, kultury i poglądów pacjentów, istotne jest, aby psychodietetyk komunikował się z nimi w sposób otwarty, wolny od stereotypów oraz uprzedzeń i przede wszystkim z szacunkiem.
Nic dziwnego, że wymienione powyżej umiejętności i predyspozycje pokrywają się
z kompetencjami interpersonalnymi wymaganymi od psychologów. W obu przypadkach pacjenci powierzają osobiste i intymne informacje z nadzieją, że otrzymają zrozumienie oraz wsparcie.
— Psychodietetyk pomaga zrozumieć klientowi powody jego zachowań żywieniowych. Ponadto współpraca z nim opiera się na szacunku i poszanowaniu granic. Rozwijamy
u naszych studentów kompetencje społeczne i komunikacyjne po to, by w przyszłości łatwiej im było odnaleźć się w tak odpowiedzialnej i jednocześnie wymagającej roli — mówi dr Katarzyna Błaszczyk.
Zestaw niezbędnych interpersonalnych umiejętności psychodietetyka to:
- Umiejętności komunikacji werbalnej i tekstowej: informacje pacjentom najlepiej przekazywać w sposób klarowny i zwięzły — tak, by uniknąć niezrozumienia. Bardzo ważne jest też zadawanie odpowiednich pytań i aby móc wydobyć wewnętrzną motywację klienta do zmiany.
- Umiejętności słuchania: kontakt z pacjentem to nie monolog. Budując relacje opartą na wzajemnym zaufaniu i zrozumieniu, należy go zarówno aktywnie słuchać, jak
i stworzyć odpowiednią atmosferę na prowadzenie spokojnej i szczerej rozmowy. - Umiejętności negocjacyjne: bez porozumienia nie da się efektywnie współpracować. Z pomocą przyjdą Ci zdolności przekonywania oraz argumentacji swoich racji.
- Rozwiązywanie problemów: pomaganie ludziom w zakresie ich żywienia wymaga umiejętności zdefiniowania i analizowania sytuacji oraz wprowadzania potrzebnych zmian.
- Zarządzanie emocjami: nieumiejętne zarządzanie emocjami może wywołać negatywne skutki w relacjach z pacjentami: od napięć i trudności
w kontaktach do konfliktów. Nie zawsze unikniesz frustracji, ale to, jak na nią zareagujesz, zależy już od Ciebie.
Czy psychodietetyk to zawód przyszłości?
Walka z otyłością to jedno z głównych wyzwań zdrowia publicznego. Według raportu Narodowego Funduszu Zdrowia[1], opublikowanego w maju 2024 roku, ponad 35% dorosłych Polaków i ponad 25% dorosłych Polek będzie chorych na otyłość. Również i wśród dzieci oraz młodzieży ten problem będzie się pogłębiał. Wraz z liczbą osób cierpiących na zaburzenia odżywiania będzie się też zwiększał odsetek cierpiących na związane z tym stresy i zaburzenia psychologiczne. Krótko mówiąc, zapotrzebowania na dietetyków, w tym szczególnie psychodietetyków, nie zabraknie.
Specjaliści psychodietetyki, jak na jej interdyscyplinarność przystało, mogą znaleźć pracę
w różnych miejscach. Po ukończeniu studiów mogą na przykład założyć własną działalność gospodarczą lub znaleźć zatrudnienie w sektorze medycznym. Lekarze kierują pacjentów do nich w przypadkach chorób takich jak cukrzyca, otyłość, zaburzenia odżywiania, rak oraz innych dolegliwości wpływających na wchłanianie składników odżywczych przez organizm. Dietetycy pracują w zespołach medycznych w szpitalach i innych placówkach zdrowotnych, gdzie są odpowiedzialni za diagnozowanie zaburzeń odżywiania i opracowywanie diet terapeutycznych. Niektórzy z nich nie zajmują się bezpośrednio pacjentami, ale prowadzą badania nad zdrowiem publicznym, dietą i dostępnością żywności, lub pracują jako eksperci w przemyśle spożywczym. A jeszcze inni kształcą w tym fachu na uczelniach przyszłych specjalistów.
— Nasi studenci zostają wyposażeni w umiejętności, których często brakuje aktualnie pracującym zawodowo dietetykom. Mają to szczęście, że mogą uczyć się od praktyków
i doświadczyć prawdziwych wyzwań w pracy z klientem. Dzięki temu doświadczeniu
zebranemu podczas studiów, wchodzą na rynek pracy ze spokojem i większą pewnością siebie — tłumaczy dr Katarzyna Błaszczyk ze Szkoły Głównej Turystyki i Hotelarstwa Vistula.
Źródła:
