Każdy z nas jest inny – to truizm, choć mimo wszystko często o tym zapominamy. Ta różnorodność dochodzi do głosu w różnych sytuacjach, także w biznesie. Coraz głośniej wybrzmiewa potrzeba zbudowania nie tylko różnorodnego, ale również sprawiedliwego oraz włączającego miejsca pracy (DEI). To właśnie jedno z wyzwań współczesności, na jakie odpowiada ogólnopolska kampania edukacyjno-informacyjna „Bliżej Siebie”.
DEI to skrót od angielskich „Diversity, Equity and Inclusion,” co tłumaczymy jako „Różnorodność, Równość Szans i Włączenie.”
Ta różnorodność to po prostu istnienie różnic w grupie, które wpływają na doświadczenia w miejscu pracy. To zarówno elementy naszej tożsamości, na które nie mamy wpływu, jak płeć, wiek, niepełnosprawność, kolor skóry, neuroróżnorodność czy orientacja psychoseksualna (pierwotne wymiary różnorodności), ale także elementy, nad którymi mamy większą kontrolę, takie jak: poziom edukacji, religia lub bezwyznaniowość, obywatelstwo, obowiązki opiekuńcze, język (to wymiary wtórne). Wreszcie różnorodność można odnieść stricte do sytuacji danej osoby w organizacji i wtedy będzie to np. zajmowane stanowisko, typ umowy, zdalny bądź stacjonarny tryb pracy (wymiary organizacyjne).
Wymiarów różnorodności jest wiele. Dziś pracownicy różnią się od siebie bardziej niż kiedykolwiek wcześniej i nie sposób przejść obok tego obojętnie, chcąc rozwijać organizację oraz adaptować się do nowych sytuacji i warunków. Zaopiekowanie różnorodności to wymóg, który staje przed organizacjami, a jednocześnie, jak uważa wielu liderów, wyzwanie. Wraz z rosnącą świadomością na temat kwestii sprawiedliwości społecznej, musimy koncentrować się na różnorodności, równości i integracji w miejscu pracy – Agata Swornowska-Kurto, Prezes Zarządu Grupy ArteMis, pomysłodawcy i organizatora kampanii „Bliżej Siebie”.
Jako ludzie różnimy się od zawsze, ale względnie od niedawna różnorodność, równość szans i włączenie w miejscu pracy to już nie tylko nice to have, ale must have. Potrzebujemy więc celowego działania organizacji, która te różnice dostrzega i rozwija programy czy strategie, które pozwolą z nich czerpać.
Różnorodność jest bogactwem. Jednocześnie ja nazywam ją też trudnym, nieoczywistym talentem. Jeśli potrafimy z niego korzystać, przynosi fantastyczne efekty. Gdy nie umiemy, praca w takim środowisku może być bardzo trudna – podkreśla Katarzyna Derdzińska, HR Manager w Axpo Polska, Partnera Głównego kampanii „Bliżej Siebie”. Myśląc o różnorodności w pracy, trzeba mieć świadomość, że my po prostu jesteśmy od siebie różni, dlatego podstawą jest szacunek do siebie nawzajem, ale też ciekawość wobec siebie, otwartość. Bez nich trudno rozwijać zdrowe relacje w miejscu pracy – dodaje.
Działania DEI to zarówno zapewnianie równości szans i przeciwdziałanie dyskryminacji, ale również budowanie włączającej kultury tak, aby można było czerpać korzyści z różnorodności. Wystarczy wspomnieć o większej kreatywności i innowacyjności, jaką wnoszą różne doświadczenia, perspektywy i umiejętności. Eliminują one także jednostronne myślenie przy podejmowaniu decyzji.
Różnorodność jest rozwojowa i inspirująca. Dzięki różnorodności stajemy się bogatsi o nowe, inne perspektywy, kluczowa jest jednak chęć, aby tę perspektywę przyjąć. I tu ważne jest określenie takich wartości, które pomimo różnic będą dla nas wspólne – mówi Maria Pertkiewicz, Dyrektorka ds. personalnych Circle K Polska, Partnera kampanii „Bliżej Siebie”.
DEI to jednak nie tylko różnorodność, ale także, jeśli nie przede wszystkim „Equity and Inclusion”.
Equity to jest takie podejście do sprawiedliwości, które bierze pod uwagę systemowe bariery oraz to, że mamy różne potrzeby. Praktyki i polityki organizacji nie są neutralne i „tak samo” bądź „po równo” nie znaczy sprawiedliwie ani też adekwatnie do potrzeb. Mówiąc o różnorodności i włączeniu musimy też mówić o nierównościach – podkreśla Anna Kostecka, Strateżka DEI, ekspertka kampanii „Bliżej Siebie”. Różnorodność jest faktem, natomiast korzyści czerpiemy właśnie z włączenia. Włączenie to określenie na takie środowisko w miejscu pracy, gdzie wszystkie osoby, szczególnie te z grup marginalizowanych, czują, że są traktowane z szacunkiem, sprawiedliwie, czują swoją przynależność do organizacji i też, że ta ich wyjątkowość jest traktowana pozytywnie. To także wszelkie działania, jakie podejmuje organizacja, aby właśnie tak wyglądało to środowisko pracy – dodaje.
Eksperci podkreślają, że sam fakt, że jesteśmy różni jeszcze nic nie wnosi. Kluczowe jest, aby chcieć i umieć to wykorzystać. Istotna jest przy tym kompetencja międzykulturowa – czyli to, czy dostrzegamy różnice i czy potrafimy dostosować do nich swoje zachowanie.
Każdy człowiek chce być częścią jakiejś grupy, zespołu i w związku z tym doświadczać pozytywnych relacji interpersonalnych. Poczucie przynależności jest jednym z fundamentalnych aspektów ludzkiego doświadczenia emocjonalnego.
Osoby, które czują się włączone do jakiegoś zespołu mają mniej stresu, rzadziej odczuwają wypalenie. Pracownicy czując się akceptowanymi, mogąc powiedzieć swoje zdanie, przedstawić inne poglądy, mogą skupić się na swojej kreatywności – podkreśla Jacek Bełdowski, Executive coach i mentor, ekspert kampanii „Bliżej Siebie”.
Temat różnorodności można połączyć także z nazwą kampanii „Bliżej Siebie”, ponieważ podstawą jest, aby być właśnie bliżej samego siebie, czyli poznać i zrozumieć, jakie mamy wartości, postawy czy style komunikacji, a dopiero w następstwie jesteśmy w stanie zauważyć, że inni się od nas różnią.
Nie sposób mówić o włączającym zespole, bez wspólnych wartości. We włączaniu ważne jest docenianie wkładu każdej z osób w zespole, uwzględniając ich różną perspektywę i zwracając uwagę na talenty. Myślę, że praca w oparciu o mocne strony to jest jeden z elementów budowania inkluzywnych zespołów – mówi Monika Śliwińska, Country Health & Well-being Leader IKEA Retail, Partnera Głównego kampanii „Bliżej Siebie”. Poczucie włączenia sprzyja temu, aby osoby pozostawały dłużej w danym miejscu pracy i bardziej się angażowały, pozytywnie wpływa na ich codziennie funkcjonowanie w zespole – dodaje.
Różnorodne środowisko to też wyzwanie dla liderów i liderek, którzy muszą kierować pracą i komunikować się z osobami o różnych potrzebach i oczekiwaniach. Wymaga to rozwijania kompetencji DEI oraz wypracowywania nowych rozwiązań.
Kompetencją lidera/liderki w różnorodnym środowisku jest również adresowanie tematów, które są trudne, które potencjalnie mogą prowadzić do konfliktów. Kluczem jest wypracowywanie rozwiązań, które nie są tylko kompromisem, ale wnoszą dodatkową wartość – mówi Anna Kostecka, Strateżka DEI, ekspertka kampanii „Bliżej Siebie”.
