Codzienna profilaktyka dbania o dobry wzrok, konieczność robienia systematycznych badań i nierzadko skomplikowana prawnie procedura refundacji kosztów zakupu okularów. Z tym muszą się liczyć pracownicy zatrudnieni na stanowiskach wymagających wielogodzinnej pracy przed ekranem komputera.
Według badań Światowej Organizacji Zdrowia WHO już ponad 2,2 miliarda osób żyje z wadami wzroku. Spory odsetek chorób oczu powstających w wyniku pracy, zgodnie z doniesieniami części ekspertów szacowany jest na ponad 40 procent. Podobnie jest w Polsce. Powód to głównie szkodliwe czynniki długotrwałej pracy przy komputerze, jaka we współczesnych czasach całkowicie zdominowała sferę pracy biurowej, stając się głównym narzędziem wszelkich kontaktów biznesowych, wirtualnych spotkań i negocjacji.
Na skróty:
Niezbędne badania
Praca przy komputerze najbardziej obciąża dwa organy ludzkiego ciała. To kręgosłup i oczy. Ich schorzenia będą oznaczały również niestety problemy w funkcjonowaniu w życiu prywatnym – mogą na przykład całkowicie ograniczyć korzystanie z wielu form rozrywki i rekreacji.
Właśnie dlatego lekarze podkreślają olbrzymią wagę częstych badań oraz dobroczynnego noszenia okularów w czasie pracy, stałego nawilżania śluzówki oczu za pomocą sztucznych łez. Wszystkie te rozwiązania są jednak doraźne, a całkowicie problem może wyeliminować laserowa korekcja wzroku.
– Dostrzeżenie jakichkolwiek niepokojących objawów powinno być dla nas sygnałem do udania się do specjalisty. Całkowicie bezbolesne badania przy użyciu nowoczesnego sprzętu już na wczesnym etapie wychwycą negatywne zmiany. Dzięki nim lekarz będzie mógł zaproponować odpowiednie leczenie korekcyjne, na przykład w postaci laserowej korekcji wad wzroku. Jeśli spędzamy wiele godzin w pracy przy komputerze, a w ostatnim czasie dotknęło nas silne łzawienie, zaczerwienie spojówek, rozmywanie obrazu, podwójne widzenie, suchość czy tępy ból oka, niezwłocznie powinniśmy udać się na konsultacje okulistyczne – mówi lek. med. Aleksandra Bernacka, specjalista chorób oczu i chirurgii refrakcyjnej, dyrektor medyczny Wrocławskiej Kliniki Eye – Laser Center we Wrocławiu.
Prawne uwarunkowania
Polskie prawo uznaje za pracownika pracującego przy monitorach ekranowych każdą osobę zatrudnioną przez pracodawcę, w tym praktykanta i stażystę, użytkującą w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy. Nie ma więc konkretnych limitów godzin pracy przy komputerze, a wyznacznikiem jest stosunek godzin pracy przy komputerze do ogólnego czasu świadczenia pracy.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe – pracodawca musi zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok. Jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej określa potrzebę ich stosowania w czasie pracy przy obsłudze monitora ekranowego, pracodawca musi także zastosować się do zaleceń lekarskich wystawionych danemu pracownikowi. Częstotliwość wykonywania okresowych badań nie jest precyzyjnie określona w Kodeksie pracy, jednak pracownik po uzyskaniu skierowania na badanie profilaktyczne i konsultacjach z okulistą uprawniony jest do refundacji zakupu okularów.
Pracodawca jest także zobowiązany do zapewnienia pracownikom łączenia przemiennego pracy związanej z obsługą monitora ekranowego z innymi obowiązkami nie obciążającymi narządu wzroku, wykonywanymi w innych pozycjach ciała. Pracownik po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego ma też prawo do co najmniej 5-minutowej przerwy, wliczanej do czasu pracy. O tym powinni pamiętać choćby informatycy, analitycy, graficy komputerowi, copywriterzy, specjaliści z branży public relations czy dziennikarze.
Kosztowne zaświadczenia
Podstawą do refundacji jest zaświadczenie lekarskie, w którym uwzględniona została konieczność stosowania okularów korekcyjnych. Obowiązek pracodawcy istnieje także w przypadkach konieczności zmiany szkieł w okularach, które pracownik już posiada. Przepisy polskiego prawa nie regulują dokładnej wysokości dofinansowania ani też sposobu, w jaki pracodawca ma wypełnić nałożony na niego obowiązek.
W praktyce pracownicy najczęściej mogą liczyć na zwrot poniesionych kosztów w wysokości określonej w wewnętrznych regulaminach i przepisach danego zakładu pracy. Z reguły to kwota 100 procent, która w całości pokrywa cenę szkieł zgodnych ze specyfikacją zapisaną przez lekarza. W przypadku oprawek, kwestia robi się nieco bardziej skomplikowana. Tu pracodawca nie robi przeszkód w zapewnieniu standardu użytkowego. Ale zdarza się, że idąc pracownikowi na rękę finansuje również bardziej komfortowe i eleganckie oprawki.
– Przypadki pogorszenia się wzroku pracownika należy traktować jako zmianę stanu zdrowia, uzasadniającą konieczność przeprowadzenia wcześniejszego badania lekarskiego. Nawet, gdy formalnie obowiązuje wydane uprzednio zaświadczenie lekarskie na dany okres, to w sytuacji pogarszającego się stanu widzenia u pracownika, pracodawca jest bezwzględnie zobowiązany do reakcji, zgodnie z dbałością o zachowanie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy u wszystkich zatrudnionych osób – podkreślają w naukowych opracowaniach specjaliści medycyny pracy i prawnicy.
Konieczne leczenie
Mimo, że Narodowy Fundusz Zdrowia nie refunduje laserowej korekcji wad wzroku to coraz powszechniejsze są przypadki pozytywnego rozpatrywania próśb o dofinansowanie tego typu zabiegów przez pracodawców.
– Laserowa korekcja wzroku pozwala natychmiastowo zastopować lub wyeliminować często wieloletnie wady, również powstałe w wyniku pracy przy komputerze. Dzięki zastosowaniu nowoczesnej diagnostyki i wyborze dedykowanych dla danego pacjenta bezbolesnych metod, wspólnie z lekarzem, pracownicy mogą na stałe pozbyć się uciążliwego problemu noszenia okularów i znacznie poprawić komfort pracy oraz swojego życia. Sam zabieg trwa zaledwie kilka minut a praca lasera kilkadziesiąt sekund – dodaje lek. med. Aleksandra Bernacka.
Laserowa korekcja wzroku doradzana jest także w przypadku zawodów takich jak spawacz, tokarz, frezer czy pracownik produkcji, gdzie konieczność noszenia okularów ochronnych będzie wymuszała albo posiadanie idealnego wzroku, albo noszenia soczewek kontaktowych. W przypadku pracowników biurowych optycy i okuliści zalecają, aby jak najczęściej korzystać z 5-minutowych przerw w pracy przy komputerze. Warto wtedy wyjść na świeże powietrze lub stanąć przy oknie i popatrzeć w dal. To pozwoli na zmianę perspektywy widzenia i odpoczynek wszystkim nerwom i narządom oczu.
